Studium przypadku – Gdy szumi w uchu

Do apteki zgłasza się kobieta, która Ma wrażenie, że traci słuch w prawym uchu. Skarży się na uczucie jego zatkania, ucisk i szum. Tym objawom towarzyszą ból i zawroty głowy. Kobieta jeszcze nie przyjmowała żadnych leków i nie była u lekarza. Jaka może być przyczyna tego schorzenia? Najprawdopodobniej w jej uchu tworzy się korek woskowinowy. Farmaceuta może w takim przypadku udzielić informacji oraz wskazać właściwą metodę leczenia, niemniej powinien położyć nacisk na konsultację z otolaryngologiem.

Woskowina jest fizjologiczną wydzieliną produkowaną w przewodzie słuchowym zewnętrznym. To mieszanina wydzieliny gruczołów łojowych i apokrynowych, złuszczonego naskórka, potu, włosów oraz kurzu. Odgrywa ona dużą rolę w oczyszczaniu, natłuszczaniu i nawilżaniu przewodu słuchowego zewnętrznego oraz zapewnia ochronę przed drobnoustrojami. Oczyszczanie przewodu słuchowego jest wynikiem migracji nabłonka, a wraz z woskowiną transportowane są nagromadzone zanieczyszczenia. Proces ten wspomagają ruchy żuchwy. Problem powstaje wtedy, gdy dochodzi do zaburzenia mechanizmu samooczyszczania ucha. Dzieje się tak w wyniku „nadprodukcji” woskowiny lub w przypadku uszkodzenia nabłonka przewodu słuchowego zewnętrznego. W efekcie dochodzi do nagromadzenia nadmiernej ilości woskowiny, a następnie jej stwardnienia i powstania tzw. korka woskowinowego. Może on być przyczyną całkowitego zamknięcia ucha na sygnały dźwiękowe i w efekcie głuchoty przewodzeniowej, szumu w uchu, a także bólu i zawrotów głowy. Powikłaniem nagromadzenia woskowiny może być także zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego czy uszkodzenie błony bębenkowej.

Sposoby leczenia
W przypadku powstania korka woskowinowego i związanych z nim dolegliwości konieczna jest wizyta u specjalisty. Zwykle stosuje on płukanie ucha wodą pod niewielkim ciśnieniem za pomocą strzykawki. Taki zabieg jest bardzo nieprzyjemny, a w niektórych wypadkach może powodować powikłania, m.in. podrażnienie lub zapalenie skóry przewodu słuchowego. Przed zabiegiem stosuje się preparat zmiękczający korek woskowinowy. Są to zazwyczaj krople lub preparaty w sprayu, które zmiękczają, rozluźniają, częściowo rozpuszczają nadmiar woskowiny lub mechanicznie rozpraszają wosk. Doskonałe efekty daje stosowanie oliwy z oliwek, która w naturalny sposób zmiękcza woskowinę, natłuszcza delikatnie przewód słuchowy zewnętrzny i zmniejsza obrzęk występujący wokół korka woskowinowego, dzięki czemu zabieg płukania jest szybszy, łatwiejszy i mniej dokuczliwy. Często zalecana jest także parafina płynna.

Co poradzić pacjentce?
Można doradzić jej, jak prawidłowo stosować preparat zmiękczający, by zminimalizować ryzyko niepowodzenia leczenia wskutek niewłaściwego użytkowania leku. Czasem zabieg płukania ucha nie przynosi efektu. Korek woskowinowy musi być wówczas usunięty mechanicznie przy użyciu specjalistycznych narzędzi. Niekiedy też leczenie może być bardziej skomplikowane. Czasem potrzebny jest antybiotyk, a nawet operacyjna rekonstrukcja uszkodzonej błony bębenkowej. Jak widać, z pozoru błaha dolegliwość grozi skomplikowanym leczeniem, bywa też przyczyną nawracających infekcji. Można więc doradzić profilaktyczne stosowanie preparatów do higieny uszu.

#Co zakłóca normalny proces usuwania woskowiny?
• błędy popełniane w codziennej higienie uszu – jednym z najpoważniejszych i najczęstszych jest używanie patyczków higienicznych
• aparaty słuchowe
• słuchawki wkładane do uszu
• hałas
• zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza przebywanie w warunkach dużego zapylenia
• podeszły wiek – z czasem dochodzi do zaniku gruczołów łojowych, a woskowina staje się sucha, zeskorupiała i trudniejsza do usunięcia
• nadmierna ilość włosów w przewodach słuchowych
• wąskie przewody słuchowe zewnętrzne
• alergia

#Jak używać kropli?
1. Lepiej nie zapuszczać ich samemu. Jeśli to możliwe, należy skorzystać z pomocy innej osoby.
2. Przed zakraplaniem trzeba umyć dłonie mydłem i ciepłą wodą i dokładnie je osuszyć.
3. Pacjent powinien ułożyć głowę na boku, na płaskiej powierzchni, tak aby umożliwić najlepszy dostęp do ucha i zapobiec wyciekaniu kropli.
4. Krople powinny być podgrzane do temperatury ciała. Najłatwiej to osiągnąć, trzymając przez kilka minut pojemnik w dłoni. Zminimalizuje to nieprzyjemne uczucie związane z aplikacją. Nie należy podgrzewać pojemnika w ciepłej wodzie, gdyż gorące krople mogą powodować ból, mdłości i zawroty głowy.
5. Przed aplikacją wstrząsnąć pojemnik i ostrożnie go otworzyć.
6. Małżowina ucha dorosłych powinna zostać uniesiona lekko w górę i do tyłu, a dzieci – w dół i do tyłu, aby w miarę możliwości wyprostować przewód słuchowy zewnętrzny.
7. Nie należy wprowadzać zakraplacza zbyt głęboko, by nie uszkodzić ucha. Trzeba też uważać, by nie dotykać zakraplaczem do ucha, bo może to spowodować zanieczyszczenie kropli.
8. Wskazane jest, by pacjent pozostał w tej samej pozycji przez co najmniej pięć minut.
Ważne: podanie kropli może czasem potęgować uczucie głuchoty, które powinno minąć w ciągu kilku minut.
Zdecydowanie łatwiejszy w aplikacji jest aerozol – można go podawać w każdej pozycji. Warto go polecić szczególnie dzieciom i osobom starszym, które mają problem z ruchami manipulacyjnymi. Aerozol równomiernie rozprowadza substancję czynną po zewnętrznym przewodzie słuchowym. Po aplikacji preparat nie wydostaje się z ucha i nie ma konieczności płukania go.