Śladami Piotra Apostoła…

Rzym to miasto bardzo atrakcyjne dla turysty, pełne zabytków i starożytnych pamiątek. A dla chrześcijan miejsce kultu religijnego.

Do „żelaznych” pozycji na mapie turystycznej Rzymu należą cztery bazyliki: św. Piotra, św. Jana na Lateranie, św. Pawła za Murami i Matki Bożej Większej. Ponadto, warto zobaczyć Koloseum, Forum Romanum, główne place Rzymu i ich okolice: piazza Navona, Campo dei Fiori, piazza Farnese, piazza Spagna (z pobliskimi schodami hiszpańskimi), piazza Venezia z Ołtarzem Ojczyzny.

Każda moja wizyta w tym mieście pozwala odkryć je na nowo. Tym razem postanowiłem iść śladami Świętego Piotra. Pragnąłem przebyć trasę, na której są miejsca związane z jego życiem i męczeństwem.

Bazylika św. Piotra

Swoje pierwsze kroki skierowałem do Bazyliki św. Piotra w Watykanie. Ta świątynia zbudowana została w miejscu pochówku pierwszego papieża. Postawił ją cesarz Konstantyn w pierwszej połowie IV wieku. Do późniejszej przebudowy i upiększenia tej świątyni wykorzystano geniusz takich artystów, jak: Bramante, Raffaello, Bernini czy Michał Anioł.

Udałem się najpierw do konfesji, tj. ołtarza zbudowanego nad grobem Apostoła. Piękny ołtarz, nad którym Giovanni Lorenzo Bernini zbudował wysoki na 29 metrów baldachim, znajduje się pod kopułą, w centrum bazyliki zbudowanej na planie krzyża łacińskiego. Jest on otoczony balustradą, na której pali się 99 lamp oliwnych. Pod ołtarzem znajduje się nisza z bizantyjską mozaiką Chrystusa. Pod nią zaś kasetka z paliuszem (rodzaj stuły z wyszytymi krzyżami), który symbolizuje jarzmo, jakie nakłada na siebie papież, biorąc odpowiedzialność za Kościół.

W drodze do konfesji, z prawej strony przy ostatniej kolumnie przed absydą, znajduje się czarna figura św. Piotra siedzącego na tronie. Prawa stopa rzeźby świętego jest bardzo zniszczona – to efekt kilkusetletniej tradycji oddawania apostołowi czci, polegającej na dotykaniu przez pielgrzymów jego stopy.

Od konfesji udaję się do podziemi bazyliki. Tu, w nawie głównej kaplicy, znajduje się grób św. Piotra. Potwierdziły to badania archeologiczne prowadzone podczas II wojny światowej. Ten grób można odwiedzić po uprzedniej rezerwacji.

Dla Polaków zejście do podziemi bazyliki jest bardzo ważne także ze względu na znajdujący się tam grób papieża Jana Pawła II.

Więzienie Mamertyńskie
Kolejnym punktem mojej wyprawy było Więzienie Mamertyńskie, w którym ponoć więziony był św. Piotr. W więzieniu tym są dwie cele; ta niżej położona była miejscem przetrzymywania apostołów Piotra i Pawła.

Bazylika św. Piotra w Okowach
Następne miejsce związane z osobą pierwszego papieża to Bazylika Świętego Piotra w Okowach. Dochodzę do tego kościoła mijając z lewej strony Koloseum, przechodząc następnie obok Domus Aurea. W kościele tym znajduje się relikwia – kajdany, którymi był spętany święty. Legenda głosi, że cesarzowa Eudoksja otrzymała od swojej matki w prezencie łańcuchy, którymi spętany był Piotr w Jerozolimie. Przekazała je papieżowi Leonowi Wielkiemu, który przybliżył je do innych łańcuchów – tych z więzienia mamertyńskiego. Gdy tylko łańcuchy dotknęły się, natychmiast połączyły się w jedno.

W kościele tym warto zwrócić uwagę na grób-mauzoleum, jaki Michał Anioł wykonał w marmurze i brązie dla papieża Julliusza II. Najbardziej charakterystyczną figurą jest rzeźba Mojżesza. Moją uwagę przykuwają rogi na głowie patriarchy. Mają one symbolizować promienie światła, jakim jaśniała twarz Mojżesza po spotkaniu z Bogiem. Te rogi to konsekwencja błędnego tłumaczenia Biblii z języka hebrajskiego. Promienie w hebrajskim pisze się keren, jednak w trakcie przepisywania słowo to zostało zmienione na karen, co oznacza „rogi”.

Kościół św. Sebastiana
Inne miejsca związane z osobą św. Piotra można znaleźć na starożytnej drodze Via Appia Antica. Nad katakumbami wznosi się kościół św. Sebastiana. Według tradycji w katakumbach tych przechowywane były w III wieku szczątki świętych apostołów Piotra i Pawła. Zostały tu przeniesione z dotychczasowych grobów z obawy przed profanacją. Później szczątki przeniesiono do bazylik św. Piotra w Watykanie i św. Pawła za Murami.

W kaplicy można zobaczyć strzałę, którą został ugodzony św. Sebastian, a także ślady stóp odciśnięte w marmurze i przeniesione z leżącego nieopodal kościółka Quo Vadis.

Domine, quo vadis?
Kościółek Domine, quo vadis? jest kolejnym miejscem związanym z pobytem św. Piotra w Wiecznym Mieście. Według tradycji, opisanej także w powieści Sienkiewicza, św. Piotr uciekał z Rzymu przed prześladowaniami. W tym właśnie miejscu miał mu się ukazać Chrystus zmierzający do Rzymu. Piotr spytał go, dokąd zmierza. Chrystus miał mu odpowiedzieć: idę, aby dać się na nowo ukrzyżować. Piotr zrozumiał i powrócił na męczęństwo.

Z męczeńską śmiercią św. Piotra związane jest też inne miejsce, nad którym w IX w. wzniesiono świątynię. Chodzi o kościół Ukrzyżowania św. Piotra znajdujący się na piazza San Pietro in Montorio. Tu, według nieudokumentowanej tradycji, apostoł został ukrzyżowany głową w dół w 67 roku. Scenę ukrzyżowania doskonale oddał na swoim płótnie Caravaggio. Obraz ten można zobaczyć w kościele Santa Maria del Popolo.

Wizytę w Rzymie zakończyłem uczestnicząc w audiencji generalnej z następcą św. Piotra papieżem Benedyktem XVI. W okresie letnim na placu św. Piotra przed bazyliką, w każdą środę ojciec święty spotyka się z wiernymi. Ale żeby dostać się na audiencję, potrzebne jest zaproszenie. Można je zdobyć w biurze Gwardii Szwajcarskiej w bramie Porta di Bronzo.

tekst:
Piotr Sosnowski