Rozpoznawanie zespołu depresyjnego

Rozpoznawanie zespołu depresyjnego


W mało nasilonej depresji dobre efekty przynosi zarówno psychoterapia, jak i stosowanie leków, natomiast w poważniejszych przypadkach konieczna jest farmakoterapia.

Podstawowe objawy zespołu depresyjnego to przeżywanie smutku, przygnębienia, zobojętnienia, poczucie zmęczenia, niemożność cieszenia się tym, co jeszcze niedawno dawało radość i satysfakcję. Osoby z depresją skarżą się, że do wszystkiego, co jeszcze zdołają robić, muszą się zmuszać, a odczuwają brak siły, motywacji do działania. Często występują także zaburzenia snu. Zwykle towarzyszy temu wzmożony lęk, napięcie i drażliwość.

Ten obraz psychopatologiczny zespołu depresyjnego jest w polskim piśmiennictwie szeregowany najczęściej według czterech grup objawów. Są to: obniżenie nastroju i anhedonia, obniżenie napędu psychoruchowego, zaburzenia rytmu okołodobowego i objawy somatyczne, lęk (patrz ramka).

Myśli chorego o sobie, własnej przeszłości, a zwłaszcza przyszłości, są najczęściej pesymistyczne. Mogą pojawiać się myśli i życzenia śmierci, chęci samobójcze, próby targnięcia się na swoje życie. Bardzo częstym zjawiskiem jest także poczucie winy. Apetyt zmniejsza się, pojawiają się różnego rodzaju bóle (np. głowy) lub niepokój w okolicy przedsercowej. Pogarsza się koncentracja i pamięć. Nie wszystkie z wymienionych objawów występują u każdej osoby z depresją, ale zawsze współwystępowanie kilku z nich świadczy o zespole depresyjnym.

Depresja endogenna
Występowanie depresji endogennej jest uwarunkowane zaburzeniami istniejącymi wewnątrz organizmu człowieka. Niegdyś depresję dzielono na psychogenną (związaną z negatywnymi wydarzeniami życiowymi i reakcją na nie) oraz somatogenną (powiązaną z chorobami cielesnymi). Depresja endogenna w takim ujęciu pojawiałaby się „sama z siebie”, byłaby w biologicznym wyposażeniu organizmu.

Obecnie mówi się, że uwarunkowane biologicznie cechy depresji są tak zwanymi objawami somatycznymi tej choroby. Najważniejsze z nich to: utrata zainteresowań, zadowolenia z tego, co dotychczas stanowiło źródło przyjemności, brak reakcji emocjonalnych wobec rzeczy, które dotychczas wywoływały takie reakcje, wybudzanie się rano o co najmniej dwie godziny wcześniej niż zwykle, wyraźnie gorszy nastrój rano, w porównaniu z godzinami popołudniowymi i wieczornymi, zahamowanie lub pobudzenie, mniejsze łaknienie, chudnięcie, spadek libido.

Klasyfikacja Międzynarodowa ICD-10
Klasyfikacja Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania ICD-10 wyszczególnia takie symptomy depresji, jak: osłabienie koncentracji i uwagi, niska samoocena i mała wiara w siebie, poczucie winy, pesymistyczne widzenie przyszłości, myśli i czyny samobójcze, zaburzenia snu, zmniejszony apetyt.

Według tej klasyfikacji, obniżenie nastroju podlega małym wahaniom z dnia na dzień, zwykle jest niezależne od bieżących wydarzeń, może wykazywać charakterystyczne wahania w ciągu dnia. Do ustalenia rozpoznania epizodu depresyjnego niezbędne jest utrzymywanie się zaburzeń przez co najmniej dwa tygodnie.

Objawy zespołu depresyjnego mogą występować z różnym nasileniem. W związku z tym międzynarodowa klasyfikacja ICD-10 wyróżnia kilka kategorii diagnostycznych: epizod depresji łagodny, epizod depresji umiarkowany, epizod depresji ciężki bez objawów psychotycznych lub z objawami psychotycznymi.

W przypadku każdego z wyżej opisanych stopni nasilenia epizodu depresji klasyfikacja ICD-10 uwzględnia możliwość rozpoznania występowania objawów somatycznych depresji, opisanych powyżej.

Depresje maskowane
Warto wspomnieć o nietypowym przebiegu depresji – tzw. depresji maskowanej. Tym mianem określa się zespoły depresyjne, które mogą być szczególnie trudne do prawidłowego zdiagnozowania. Depresja kryje się w takich przypadkach za „maską” jakiegoś innego zespołu psychopatologicznego lub somatycznego (przykłady w tabeli 1). Najczęstszą maską depresji są zaburzenia snu. Pacjent, zgłaszając się z tym problemem do lekarza, nie wspomina o obniżeniu nastroju czy napędu, co mogłoby naprowadzić lekarza na trop depresji.

SPOSOBY leczenia
W leczeniu depresji stosuje się cały szereg metod, które można podzielić na psychospołeczne (jak psychoterapia) oraz biologiczne (leki przeciwdepresyjne, fototerapia, elektrowstrząsy), a także rzadziej stosowane, jak przezczaszkowa stymulacja magnetyczna (TMS) czy stymulacja nerwu błędnego (NVS). Oczywiście najbardziej powszechnie stosowaną biologiczną metodą leczenia tej choroby jest podawanie leków przeciwdepresyjnych. W tabeli 2 przedstawiono ich podział na grupy.


Grupy objawów zespołu depresyjnego

• Obniżenie nastroju i anhedonia – względnie stałe, obecne przez większość czasu w dłuższym okresie poczucie smutku, przygnębienia, „dołu psychicznego”, niekiedy zobojętnienia, a czasami nawet rozpaczy. Anhedonia oznacza utratę poczucia radości, przeżywania przyjemności i satysfakcji (według słów pacjentów: „Nic nie cieszy, nic nie interesuje”).
• Obniżenie napędu psychoruchowego – zmniejszenie lub utrata wewnętrznej chęci i możliwości, aby coś zrobić, gdzieś pójść, czymś się zająć; relacjonowane często jako poczucie, że „najchętniej bym leżał i nic nie robił”, „do wszystkiego muszę się zmuszać”.
• Zaburzenia rytmu okołodobowego i objawy somatyczne – najpoważniejszym i sprawiającym największe cierpienie objawem z tej grupy są zaburzenia snu: kilkakrotne wybudzanie się w ciągu nocy, wcześniejsze wybudzanie się nad ranem, złe samopoczucie w godzinach porannych. Niekiedy występuje wariant przeciwny, tj. wzmożona senność.
• Lęk – może występować jako stały niepokój lub okresowo się nasilać. Towarzyszy mu uczucie napięcia, drażliwość, duża wrażliwość na sytuacje w kontaktach z innymi ludźmi, przejmowanie się drobnymi wydarzeniami w relacjach.


Tabela 1. Przykładowe depresje maskowane
Tabela 1. Przykładowe depresje maskowane


Tabela 2. Leki przeciwdepresyjne
Tabela 2. Leki przeciwdepresyjne

5/5 - (212 votes)

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH