Radioterapia onkologiczna – dostęp do leczenia

Radioterapia jest metodą leczenia, której potrzebuje coraz więcej pacjentów. Jednak dostęp do niej jest ograniczony dla dużego grona pacjentów. Mazowiecki oddział NFZ ogłosił konkurs na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej właśnie w zakresie radioterapii. Przystąpiły do niego dwa podmioty, jeden z Warszawy, drugi zaś z Otwocka. Owe podmioty otrzymały kontrakty na realizację usług, co jest zgodne z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia oraz raportem, którego przygotowanie zleciło Polskie Towarzystwo Onkologiczne.

Prognozy dotyczące występowania raka w województwie mazowieckim

Według raportu, który został przygotowany na zlecenie Polskiego Towarzystwa Onkologicznego, w ciągu najbliższych 10 lat, tylko w województwie mazowieckim przybędzie ok. 3 tysięcy pacjentów, u których będzie konieczna radioterapia. Część z tych pacjentów może być leczona w Warszawie, jednak część poza nią – są to pacjenci, którzy musieliby dojeżdżać na radioterapię ponad 100 km. Dlatego też zasadne jest tworzenie ośrodków radioterapii umożliwiających leczenie bez dojazdów, pacjentom z miejscowości zlokalizowanych w odległości ponad 120 km od Warszawy.

Radioterapia onkologiczna – dostęp do leczenia w województwie mazowieckim (Mapa Potrzeb Zdrowotnych MZ)

Zgromadzone dane wskazują, że pacjenci z poszczególnych powiatów województwa mazowieckiego korzystali z radioterapii w zróżnicowanym stopniu. Potwierdzają to też dane eliminujące wpływ rodzaju nowotworu oraz jego stadium. W skali województwa, na 100 pacjentów onkologicznych przypadało 12,5 świadczeń w zakresie teleradioterapii radykalnej. Najczęściej korzystali z nich pacjenci mieszkający w powiatach północno-zachodniej części województwa: sierpeckim, płońskim, mławskim, ciechanowskim, pułtuskim, nowodworskim, legionowskim i wołomińskim. Powiaty południowe z kolei charakteryzują się względnie wysokimi wartościami współczynnika wykorzystania teleterapii radykalnej. Mediana dla powiatów województwa mazowieckiego wyniosła 12,9 świadczenia w zakresie teleradioterapii radykalnej na 100 pacjentów onkologicznych. Najniższe wartości omawianego wskaźnika notowano w powiatach północno-wschodniej części województwa (Ostrołęka i powiaty ostrołęcki, przasnyski i makowski).

Czynniki wpływające na wykorzystanie teleterapii radykalnej

Okazuje się, iż w województwie mazowieckim duży wpływ na współczynnik wykorzystania teleterapii radykalnej ma rozwój infrastruktury. Pacjenci onkologiczni z powiatów przez które poprowadzone są największe drogi krajowe (na wielu odcinkach będące drogami ekspresowymi) maja możliwość szybszego dotarcia do podmiotu świadczącego teleterapie (Warszawa, Wieliszew, Kielce) i przez to częściej korzystają z teleterapii. Współczynnik korelacji między odległością, a współczynnikiem wykorzystania teleterapii wyniósł w województwie mazowieckim -0,45, a w skali kraju był równy -0,38. Z kolei współczynnik korelacji między odległością, a współczynnikiem wykorzystania hospitalizacji do teleterapii wynosił w skali kraju 0,62, a dla powiatów województwa mazowieckiego był równy 0,79.

Zalecenia Mapy Potrzeb Zdrowotnych

W 2014 roku w województwie mazowieckim znajdowało się 17 akceleratorów liniowych do teleradioterapii. W tym, 12 z nich znajdowało się w Warszawie, 3 w Wieliszewie oraz 2 w Otwocku (przy czym podmiot z Otwocka nie miał kontraktu z NFZ). Na 1 akcelerator przypadało 313 tys. ludności, przez co nie zostały spełnione wymogi zaleceń ESTRO z 2005 roku (1 akcelerator na 250 tys. ludności), ani IAEA z 2010 roku (1 akcelerator na 180 tys. ludności). Pod względem ludności na 1 akcelerator woj. mazowieckie znajdowało się na 9. miejscu w Polsce. 10 2. W 2014 roku liczba pacjentów, którym udzielano świadczeń teleradioterapii wyniosła 8,7 tys., co oznacza że na 1 akcelerator przypadało średnio 583 pacjentów (nie spełnione zalecenia IAEA z 2010 roku rekomendujące 450 pacjentów na akcelerator). 3. Średni wiek akceleratora w woj. mazowieckim wynosił 5,2 roku.

Województwo mazowieckie było w 2014 roku piątym z najniższym średnim wiekiem akceleratora. W woj. mazowieckim 3 akceleratory nie spełniały kryterium wieku, ustalonego na poziomie 10 lat. 4. Prognozowane zapotrzebowanie na świadczenia z zakresu teleterapii na 2025 rok wyniosło w  województwie mazowieckim 12,5 tys. 5. W województwie mazowieckim w 2015 roku zainstalowane było 16 przyspieszaczy liniowych – 13 w Warszawie i 3 w Wieliszewie (w modelu nie uwzględniano aparatury cyberknife). Dodatkowo w Otwocku znajdowały się dwa przyspieszacze w podmiocie nie mającym kontraktu z NFZ. Zgodnie z modelem optymalizacji zakupu i lokalizacji przyspieszaczy liniowych na lata 2016-2025 w roku 2025 w województwie mazowieckim powinno być zainstalowanych 26 przyspieszaczy liniowych (13 w Warszawie, 4 w Wieliszewie, 3 w Radomiu oraz po 2 w Siedlcach, Płocku i Otwocku)

Sieć szpitali – dostęp do radioterapii na Mazowszu

W 2017 Ministerstwo Zdrowia ogłosiło wykaz szpitali, które weszły do tzw. sieci szpitali. W przypadku onkologii jednym z kluczowych obszarów związanych z leczeniem jest nowoczesna  radioterapia. W sieci szpitali dla województwa mazowieckiego znalazło się pięć ośrodków udzielających świadczeń w dziedzinie radioterapii onkologicznej. Są to następujące ośrodki:

• Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej – Curie – dwa szpitale na Roentgena 5
  oraz Wawelskiej 15 w Warszawie,
• Centralny Szpital Kliniczny MWSiA w Warszawie,
• Radomskie Centrum Onkologii w Radomiu,
• Mazowiecki Szpital Onkologiczny w Wieliszewie.

Dodatkowe miejsca w województwie mazowieckim, w których pacjenci mogą korzystać ze świadczeń z zakresu radioterapii onkologicznej:

• Międzynarodowe Centrum Onkologii Affidea w Otwocku
• Zakład Radioterapii w Wojskowym Instytucie Medycznym na Szaserów w Warszawie

Zalecenia Ministerstwa Zdrowia w zakresie dostępu do radioterapii na rok 2017

Z zalecanych 13 akceleratorów w samej Warszawie przybyły, w stosunku do 2014 roku, trzy w
szpitalu MSWiA oraz po ogłoszeniu wyników konkursu doliczyć należy akceleratory ze Szpitala na Szaserów – pod warunkiem otrzymania kontraktu. Z zaleceń dotyczących województwa mazowieckiego, po wyłączeniu Warszawy, sytuacja w 2017 roku wygląda następująco:

• Wieliszew – 4 akceleratory
• Radom – 3 akceleratory
• Otwock – 2 akceleratory (bez kontraktu z NFZ).-

Mazowiecki NFZ ogłosił konkurs na Leczenie szpitalne: tele- radioterapia, brachyterapia, terapia izotopowa, terapia protonowa.

18 sierpnia 2017 r. ogłoszono konkurs dotyczący zawarcia umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju leczenie szpitalne; typ umowy: leczenie szpitalne – teleradioterapia, brachyterapia, terapia izotopowa, terapia protonowa 03/04 Konkurs rozpisany był dla całego województwa mazowieckiego – oznacza to, że mogły do niego przystąpić wszystkie podmioty z województwa, które mają możliwość zapewnienia pacjentom świadczeń z zakresu radioterapii onkologicznej. Jest to pierwszy konkurs ogłoszony przez mazowiecki NFZ po opublikowaniu listy szpitali, które weszły do sieci. NFZ mazowiecki skupia się w pierwszym kroku na zapewnieniu pacjentom onkologicznym jak najlepszego dostępu do leczenia w tym radioterapii, czego dowodem jest szybkie ogłoszenie konkursu. Konkurs jest szansą zarówno dla pacjentów jak i dla ośrodków, które nie weszły do sieci szpitali.

Konkurs szansą na wypełnienia zaleceń Mapy Ministerstwa Zdrowia

Konkurs był szansą na wypełnienie punktów z zaleceń Ministerstwa Zdrowia – starające się o kontrakt ośrodki na Szaserów oraz Międzynarodowe Centrum Onkologii w Otwocku są jedynymi, które obecnie dysponują akceleratorami. Obie lokalizacje są zgodne ze wskazaniami Mapy Potrzeb Zdrowotnych.

Źródło: Informacja prasowa / mediatv.com.pl