Psyche a terapia ziołowa

Uczucie przygnębienia, żal, smutek, apatia to główne objawy obniżonego nastroju, będącego odpowiedzią na niepowodzenia, ozczarowania czy przykre zdarzenia w życiu człowieka. Jeśli ten stan przedłuża się w czasie
i uniemożliwia normalne funkcjonowanie – można już mówić o depresji.
Według fachowej literatury, depresja jest najczęstszym zaburzeniem psychicznym. Z danych WHO wynika, że jest to czwarty w kolejności problem zdrowotny na świecie. Roczna zachorowalność wśród osób dorosłych wynosi do 12 proc., wśród osób w wieku podeszłym jest wyższa i sięga 15 proc. Na depresję trzy razy częściej zapadają kobiety niż mężczyśni.

W leczeniu depresji stosowanych jest wiele różnorodnych preparatów. Stale poszukuje się nowych substancji działających skutecznie i bezpiecznie, akceptowanych przez pacjentów nawet przy dłuższym stosowaniu.

Dziurawcem w depresję
W przedłużających się stanach obniżonego samopoczucia niewymagających interwencji lekarza, warto polecić pacjentowi preparaty oparte na naturalnych surowcach . Najpopularniejsze są preparaty z wyciągiem z dziurawca, które powszechnie wykorzystuje się w leczeniu depresji o nasileniu od łagodnego do umiarkowanego. Pacjentom dziurawiec kojarzy się zwykle z jego dobroczynnym działaniem na przewód pokarmowy i mało kto wie o jego uspokajającym wpływie na układ nerwowy. Ziele dziurawca zawiera substancje czynne o różnych właściwościach farmakologicznych. Znajduje ono zastosowanie w terapii wielu schorzeń, zależnie od postaci używanego leku, np. roztwory olejowe i alkoholowe, zawierające hyperycynę i olejek eteryczny, mają właściwości antydepresyjne.

Polecając pacjentom preparaty zawierające w swoim składzie dziurawiec należy uwzględnić interakcje, jakie mogą wystąpić w przypadku, gdy pacjent przyjmuje inne leki. Liczne badania dowiodły bowiem, że dziurawiec wpływa na szlaki metaboliczne, które są wykorzystywane przez leki ordynowane w takich stanach jak: AIDS, choroby serca, drgawki, niektóre rodzaje nowotworów czy też przeszczepy. Indukując niektóre enzymy metabolizujące dany lek, ziele dziurawca może obniżać efekt działania substancji czynnych, np. warfaryny, cyklosporyny, digoksyny, teofiliny. Osoby, które przyjmują inne leki przeciwdepresyjne należy skierować do lekarza, aby zdecydował czy mogą one przyjmować dodatkowo preparaty z dziurawca.

Przeciwwskazaniem do stosowania takich preparatów jest również nadwrażliwość na promienie UV. Zawarta w dziurawcu hyperycyna ma właściwości uczulające na światło i może wywoływać w skrajnych przypadkach zapalenie i poparzenie skóry.

Dostępne na rynku preparaty ziołowe z dziurawca o działaniu przeciwdepresyjnym to: Deprim (tabletki powlekane), Apatinac (tabletki powlekane), Hyperherba (tabletki), Perhip (kapsułki), Psychotonin Forte (kapsułki elastyczne), Superoptim (tabletki powlekane), Tinctura Hyperici (nalewka), Intractum Hyperici (wyciąg).

Zioła na uspokojenie
Do bezpiecznych leków uspokajających zaliczane są preparaty oparte na surowcach naturalnych. Jednak ich działania nie udowodniono w sposób przekonujący. Leki pochodzenia roślinnego w dawkach leczniczych nie są szkodliwe, nie wywołują zatruć przewlekłych ani uzależnienia. Wśród ziół o działaniu uspokajającym znajduje się kozłek lekarski (Valeriana officinalis), melisa lekarska (Melissa officinalis), chmiel (Humulus lupulus), męczennica cielista (Passiflora incarnata). Wymienione zioła wchodzą również w skład różnych preparatów złożonych oraz mieszanek ziołowych o działaniu uspokajającym i nasennym, dostępnych w aptekach bez recepty: Feminosan, Hiponervex, Kalms, Nervobonisol, Relax, Gastronervit, Nervonit, Herbiday, Lekosen, Hova, Neospasmol, Neospasmina, Nervendrages Ratiopharm, Nervinex Fix, Nervinum Fix, Nervogran, Nervomix, Nervosan, Nervosol, Nervoflos, Persen, Persen Forte, Valdispert, Waleriana na noc, Waleriana na dzień, Vallup.

Stosowanie ziół jest bezpieczne, ale należy przestrzec pacjentów o możliwości wystąpienia interakcji, czy nawet przedawkowania. Jak powiedział Paracelsus: „wszystko jest trucizną i nic nie jest trucizną”.

• Kozłek lekarski – zawarte w jego korzeniu (kłączu) walepotriaty, olejek eteryczny i kwas walerenowy działają uspokajająco na ośrodkowy układ nerwowy.
• Ziele męczennicy cielistej – wyciągi alkoholowe z tego gatunku zmniejszają wrażliwość ośrodków podkorowych w mózgu. Zastosowanie: w stanach ogólnego pobudzenia nerwowego, niepokoju, lęku i bezsenności. Działają korzystnie w połączeniu z wyciągami z kozłka lekarskiego, jak też z wyciągami z szyszek chmielu i liści melisy.
• Melisa lekarska – wyciągi z liści melisy mają działanie uspokajające, zawarty w nich olejek eteryczny obniża próg wrażliwości OUN. Szczególnie podatne na działanie melisy są osoby w wieku podeszłym. Napar z liści polecany jest jako lek ułatwiający zasypianie, uspokajający w przypadku nerwic wegetatywnych, w stanach ogólnego pobudzenia nerwowego, uczuciu niepokoju i zagrożenia.
• Szyszki (owocostany) chmielu – zawierają substancję zwaną lupuliną. Owocostany chmielu i lupulina działają hamująco na czynność kory mózgowej, zmniejszają wrażliwość niektórych ośrodków w rdzeniu przedłużonym i rdzeniu kręgowym, utrudniają przenoszenie bodśców do mózgu i wywierają uchwytne działanie uspokajające. Stosowany jest jako lek uspokajający w stanach zmęczenia i wyczerpania nerwowego, przy trudnościach w zasypianiu na tle nerwowym, zbytniej pobudliwości nerwowej i płciowej.