Prewencja samobójstw

Prewencja samobójstw


Co sprawia, że człowiek postanawia odebrać sobie życie? Przyczyny są różne, często bardzo złożone. Najważniejsze jest szukanie sposobów, jak temu zapobiec.

Tematem tegorocznego Drugiego Forum Europejskiej Rady Mózgu w Brukseli było „Spojrzenie na depresję a społeczeństwo europejskie”. Moją szczególną uwagę, jako uczestnika tego spotkania, zwrócił wykład profesora Zoltána Rihmera z Oddziału Psychiatrii i Psychoterapii Uniwersytetu Semmelweisa w Budapeszcie poświęcony badaniom zjawiska samobójstw w Europie oraz ich zapobieganiu. Profesor Rihmer już od wielu lat zajmuje się wykrywaniem tendencji samobójczych i ich prewencją. Zyskał sobie miano światowej klasy eksperta w tej dziedzinie.

Zainspirowany wspomnianym wykładem postanowiłem przybliżyć polskim farmaceutom ten temat.

Próba zdefiniowania zjawiska
Samobójstwo (łac. suicidium) jest aktem celowego odebrania sobie życia. Sytuacja, w której dochodzi do samobójstwa, jest trudna do ujęcia w schemat; zazwyczaj składa się na to szereg czynników natury psychologicznej bądź społecznej. Samobójstwo popełnia się zazwyczaj pod wpływem impulsu w pierwszej, ostrej fazie depresji albo po przejściu w fazę utajoną [1].

Dominującym poglądem we współczesnej medycynie jest twierdzenie, że samobójstwo to problem zdrowia psychicznego, związany z takimi czynnikami, jak: trudność radzenia sobie z depresją, nieuniknione cierpienie, strach czy inne zaburzenia umysłowe. Próba samobójcza czasem jest postrzegana jako „wołanie o pomoc” i zwrócenie na siebie uwagi lub jako wyrażenie rozpaczy i chęci ucieczki, a nie rzeczywistego zamiaru pozbawienia się życia [7]. Większość ludzi próbujących targnąć się na swoje życie nie ginie przy pierwszej próbie samobójczej. U osób, które kilkakrotnie próbowały odebrać sobie życie, prawdopodobieństwo, że kolejna próba będzie udana, jest statystycznie wysokie [8].

Statystyka
Aż 90 proc. samobójstw jest związanych z zaburzeniami umysłowymi, głównie z zaburzeniami nastroju typu depresji (60 proc. przypadków) [2]. Liczba samobójstw w społeczeństwie wzrasta wprost proporcjonalnie do wzrostu spożycia alkoholu. Badania wszystkich samobójstw popełnionych w ciągu roku w Finlandii wykazały, że prawie połowa z nich była związana z uzależnieniem od alkoholu lub z jego nadużywaniem [3].
Najwięcej aktów samobójczych popełniają ludzie w wieku 16-21 lat. Drugim niebezpiecznym okresem jest wiek 45-55 lat [1].

Według statystyk większość samobójców to mężczyźni, wyjątkiem są Chiny – tam życie odbiera sobie więcej kobiet niż mężczyzn. W Polsce na jedną kobietę, która popełniła samobójstwo, przypada pięciu mężczyzn samobójców [1].
Rocznie w wyniku samobójstwa umiera na świecie około miliona osób, a podejmowanych jest aż 10-20 milionów prób odebrania sobie życia! Najwięcej samobójstw odnotowuje się w Chinach (około 330 tys. rocznie). Według danych Komendy Głównej Policji, w ubiegłym roku w Polsce odnotowano 3964 udane próby targnięcia się na własne życie.

Efekt Wertera
Zaobserwowano, że po nagłośnieniu w mediach przypadku udanej próby samobójczej wzrasta liczba popełnianych samobójstw. Potwierdzeniem tej korelacji mogą być badania przeprowadzone w 1974 roku przez socjologa Davida Philipsa. Badacz ten, zainspirowany efektem gwałtownego wzrostu liczby samobójstw po opublikowaniu dzieła Goethego „Cierpienia młodego Wertera”, zjawisko to nazwał efektem Wertera. Według Philipsa efekt Wertera to skrajny przykład działania jednostki zgodnie z regułą społecznego dowodu słuszności. Mówi ona, że popełnienie samobójstwa przez znaną opinii publicznej osobę stanowi dla niektórych ludzi wystarczający bodziec do pójścia w jej ślady [1].

Czy możemy zapobiec?
Kluczowym postępowaniem mającym na celu zapobieganie depresji i jej powikłaniom prowadzącym do samobójstwa jest edukacja społeczeństwa w zakresie higieny zdrowia psychicznego, wczesnego wykrywania i odpowiedniego leczenia ludzi z zaburzeniami psychicznymi [4].

Jak już wspomniałem, nadmierne spożycie alkoholu jest ściśle związane z depresją i samobójstwami [4]. Polityka ograniczenia dostępu do trunków poprzez nałożenie akcyzy i kontrolę produkcji przez państwo wpływa na zmniejszenie występowania aktów samobójczych. Zjawisko to było zauważalne w krajach Związku Radzieckiego, gdzie wraz z wprowadzeniem pierestrojki i ograniczeniem dostępu do alkoholu, spadła liczba prób targnięcia się na własne życie.

Również ograniczenie dostępu do substancji silnie trujących, tabletek przeciwbólowych, środków nasennych oraz broni palnej może wpływać na spadek liczby samobójstw.

Bardzo ważne jest także, by jak najwcześniej zorientować się, że bliska osoba planuje odebrać sobie życie, i skierować ją do specjalisty. Dzięki szybkiej interwencji psychologicznej można zapobiec tragedii. Umiejętności personelu medycznego w rozpoznaniu ludzi o tendencjach samobójczych bywają jednak ograniczone. Dlatego też niezbędne jest szkolenie pracowników służby zdrowia, aby łatwiej im było rozpoznawać u pacjentów intencje samobójcze [6].


#Wytyczne WHO

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wydała w 2003 roku raport zatytułowany „Zapobieganie samobójstwom: Poradnik dla pracowników mediów”. Ostrzega w nim dziennikarzy przed skutkami nieumiejętnego informowania o samobójstwach. W raporcie stwierdzono, iż niewłaściwe przekazywanie wiadomości o samobójstwach przyczynia się do śmierci wielu młodych ludzi. Dowiedziono również, że istotnymi czynnikami wpływającymi na powstanie wyżej opisanego „efektu Wertera” są podawane publicznie w mediach szczegóły dotyczące okoliczności samobójstwa, fotografie zmarłych, dokładne opisy powodów oraz samego aktu odebrania sobie życia, posługiwanie się stereotypami religijnymi, przypisywanie komuś winy, a przede wszystkim ukazywanie samobójstwa w formie atrakcyjnej medialnie sensacji oraz jako metody rozwiązywania problemów. Możliwość naśladowania samobójcy zmniejsza się, kiedy w doniesieniu poda się jasne rozwiązania alternatywne, inne niż akt samobójczy i ostrzeżenia przed tego typu czynem.
(Źródło: Zapobieganie samobójstwom. Poradnik dla pracowników mediów. Genewa-Warszawa: Światowa Organizacja Zdrowia, 2003). 


#Źródła:
1. http://pl.wikipedia.org
2. Mann J., Apter A., Bertolote J. et al. (2005); Suicide prevention strategies-a systematic review. JAMA 294(16): 2064-2074.
3. Henriksson M., Aro H., Marttunen M. et al. (1993); Mental disorders and comorbidity in suicide. Am
J Psychiatry 150(6): 935-40.
4. Wahlbeck K. & Mäkinen M. (Eds). (2008). Prevention of depression and suicide. Consensus paper. Luxembourg: European Communities.
5. Merry S., McDowell H., Hetrick S. et al. (2004). Psychological and/or educational interventions for the prevention of depression in children’s mental health. Infant Ment Health J 23(6): 606-624.
6. WHO Europe – Suicide Prevention (PDF). World Health Organization. 2005-01-15. http://www.euro.who.int.
7. Shaffer D., The epidemiology of teen suicide: an examination of risk factors. J Clin Psychiatry 49, September 1988.

4.3/5 - (116 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH