Prawnik radzi… Szkolenia ciągłe

Jestem pracownikiem naukowo‑dydaktycznym jednego z wydziałów farmaceutycznych. Organizuję także kursy kształcenia podyplomowego. Czy w myśl obowiązujących przepisów prawnych wykonuję zawód farmaceuty? Czy i mnie obowiązuje szkolenie ciągłe?

Zgodnie z art. 2a ustawy z dnia 19 kwietnia 1991 roku o izbach aptekarskich (Dz.U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856) wykonywanie zawodu farmaceuty ma na celu ochronę zdrowia publicznego i obejmuje udzielanie usług farmaceutycznych polegających na:

• sporządzaniu i wytwarzaniu produktów leczniczych,
• ocenie jakości leków recepturowych, leków aptecznych i leków gotowych,
• wydawaniu produktów leczniczych i wyrobów medycznych będących przedmiotem obrotu w aptekach, działach farmacji szpitalnej i hurtowniach farmaceutycznych,
• sporządzaniu leków recepturowych i leków aptecznych w aptekach,
• sprawowaniu nadzoru nad wytwarzaniem, obrotem, przechowywaniem, wykorzystaniem i utylizacją produktów leczniczych i wyrobów medycznych, w tym rezerwami państwowymi,
• udzielaniu informacji i porad dotyczących działania i stosowania produktów leczniczych i wyrobów medycznych będących przedmiotem obrotu w aptekach i hurtowniach farmaceutycznych,
• sprawowaniu opieki farmaceutycznej polegającej na dokumentowaniu procesu, w którym farmaceuta, współpracując z pacjentem i lekarzem, a w razie potrzeby z przedstawicielami innych zawodów medycznych, czuwa nad prawidłowym przebiegiem farmakoterapii w celu uzyskania określonych jej efektów poprawiających jakość życia pacjenta,
• kierowaniu apteką, punktem aptecznym, działem farmacji szpitalnej lub hurtownią farmaceutyczną,
• współuczestniczeniu w sprawowaniu nadzoru nad gospodarką produktami leczniczymi, w szczególności w zakładach opieki zdrowotnej,
• współudziale w badaniach klinicznych prowadzonych w szpitalu,
• współudziale w badaniach nad lekiem i monitorowaniu niepożądanych działań produktów leczniczych oraz w przekazywaniu tych informacji właściwym organom,
• przygotowywaniu roztworów do hemodializy i dializy otrzewnowej.

Wykonywaniem zawodu farmaceuty jest również prowadzenie działalności dydaktycznej na uczelniach medycznych, badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie farmacji. Potwierdza to art. 17 ust. 2 ustawy o izbach aptekarskich, który mówi, że „nie stanowi przerwy w wykonywaniu zawodu farmaceuty wykonywanie m.in. pracy w charakterze nauczyciela akademickiego na wydziałach albo w innych jednostkach organizacyjnych szkół wyższych, które prowadzą studia na kierunku farmacja”. Odpowiadając na pytanie czytelnika, należy stwierdzić, iż pracownik naukowo-dydaktyczny jednego z wydziałów farmaceutycznych wykonuje zawód farmaceuty ze wszystkimi konsekwencjami.
Zgodnie z art. 89e ustawy Prawo farmaceutyczne z dnia 6 września 2001 roku (Dz.U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.) obowiązek podnoszenia kwalifikacji zawodowych poprzez uczestnictwo w ciągłym szkoleniu – celem aktualizacji posiadanego zasobu wiedzy oraz stałego dokształcania się w zakresie nowych osiągnięć nauk farmaceutycznych – został nałożony na farmaceutów zatrudnionych w aptece lub hurtowni farmaceutycznej. A zatem zgodnie z literalnym brzmieniem tego przepisu należałoby przyjąć, iż obowiązek ten nie dotyczy wykonywania zawodu farmaceuty w formach innych niż wymienione.

Jednak taki wniosek budzi uzasadnione wątpliwości co do zasadności nakładania obowiązku ciągłych szkoleń wyłącznie na dwie postaci wykonywania zawodu farmaceuty z pominięciem pozostałych. Byłoby to sprzeczne z innymi przepisami, w szczególności z wyżej wymienionymi art. 2a i art. 17 ustawy o izbach aptekarskich. Tym samym nie ma racjonalnego uzasadnienia, aby obowiązek ciągłego szkolenia rozciągać wyłącznie na farmaceutów zatrudnionych w aptece lub hurtowni.

W mojej ocenie względy racjonalności ustawodawcy oraz konstytucyjna zasada równego traktowania osób znajdujących się w podobnej sytuacji (w tym wypadku osób wykonujących ten sam zawód, tylko w różnej postaci) uzasadnia tezę, iż obowiązek szkoleń ciągłych dotyczy wszystkich osób wykonujących zawód farmaceuty, w tym również pracowników naukowo-dydaktycznych. Może to oczywiście dotyczyć osoby czynnej zawodowo, a więc mającej prawo wykonywania zawodu farmaceuty stwierdzone uchwałą właściwej okręgowej rady aptekarskiej, oraz wpisanej na listę członków właściwej okręgowej izby aptekarskiej, na terenie której wykonuje zawód. W przypadku osoby, która spełnia wymogi formalne do uzyskania prawa wykonywania zawodu farmaceuty, ale która nie legitymuje się stosownym zaświadczeniem w postaci prawa wykonywania zawodu farmaceuty, trudno w ogóle mówić o wykonywaniu tego zawodu, a tym samym o obowiązku ciągłych szkoleń.

#Podstawy prawne:

• ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich (Dz.U. z 2008 r. Nr 136, poz. 856)
• ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271, z późn. zm.)