Prostata to gruczoł krokowy, którego koncentryczne powiększenie powoduje zwężenie światła cewki moczowej.
Problem ten dotyczy ok. 50 proc. mężczyzn w wieku 50-60 lat i prawie wszystkich powyżej 80 lat.
Dolegliwość ta niejednokrotnie oznacza rezygnację z życia towarzyskiego i aktywności życiowej mężczyzn, a także powoduje spadek libido i drażliwość. Pierwsze objawy są prawie niezauważalne. Stopniowo pojawiają się trudności w oddawaniu moczu i ciągłe uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza, a zaleganie moczu prowadzi do przerostu mięśniówki pęcherza i potęgowania objawów. Może to sprzyjać zakażeniom dróg moczowych i kamicy moczowej, a w konsekwencji doprowadzić do całkowitego zatrzymania moczu. Objawy te nie muszą oznaczać łagodnego rozrostu stercza (ŁRS), mogą być związane z bakteryjnym lub niebakteryjnym zapaleniem gruczołu krokowego, a także nowotworem złośliwym. Dlatego pierwszą czynnością farmaceuty spotykającego się z takimi objawami u pacjenta jest skierowanie go do lekarza. Możemy objąć pacjenta opieką tylko wtedy, gdy znana jest diagnoza – ŁRS.
Profilaktyka
Na rozrost stercza ma wpływ dihydrotestosteron (DHT), aktywny metabolit testosteronu. Testosteron jest hormonem steroidowym, dlatego też bardzo ważna w profilaktyce ŁRS jest dieta niskocholesterolowa. Równie ważne jest unikanie alkoholu, mocnej kawy i herbaty.
W łagodzeniu objawów przerostu stercza przypisuje się znaczenie fitosterolom roślinnym. Mając analogiczną budowę do cholesterolu, zajmują jego miejsce w układach transportowych, hamują jego wchłanianie z pokarmu, „oszukują” enzymy produkujące cholesterol i DHT. Fitosterole znajdują się m.in. w soi, fasoli, soczewicy, bobie, grochu, sezamie, pestkach słonecznika. Szczególnie zaleca się pestki dyni, zarodki kukurydzy oraz pomidory i zawarty w nich likopen.
Ostatnim, ale najważniejszym zaleceniem w profilaktyce przerostu stercza jest aktywny tryb życia.
Monitorowanie leczenia
ŁRS można leczyć: dietą, zmniejszeniem masy ciała, farmakologicznie, mało inwazyjnymi metodami zabiegowymi lub chirurgiczne. Farmaceuta może pomóc pacjentowi jedynie podczas leczenia farmakologicznego.
Są trzy główne grupy leków zmniejszających nieprzyjemne objawy wynikające z przerostu stercza. Pierwszą grupą są leki alfa1-adrenolityczne. Receptory alfa1-adrenolityczne występują w okolicy dna pęcherza, szyi pęcherza, cewce sterczowej i mięśniówce stercza. Ich zablokowanie prowadzi do rozluźnienia mięśni pęcherza moczowego. Mimo tzw. wybiórczości tych leków mogą one powodować objawy krążeniowe, przejawiające się głównie hipotonią ortostatyczną.
W leczeniu tej choroby wykorzystuje się także finasteryd. Hamuje on przemianę testosteronu w DHT. Nie wpływa on na ilość wytwarzanego testosteronu i nie chroni przed wystąpieniem objawów niepożądanych, takich jak: zaburzenia seksualne czy nadmierny porost włosów. Efekt terapeutyczny osiągany jest po kilkunastu tygodniach. Leczenie tymi lekami polega na łagodzeniu objawów.
Największą grupą leków wpływających na zmniejszenie dolegliwości związanych z łagodnym przerostem
prostaty są leki roślinne zawierające fitosterole zawarte w zarodkach kukurydzy, nasionach dyni i korze śliwy afrykańskiej. Są one dostępne bez recepty. Wspomagająco wykorzystuje się także wyciągi z pokrzywy, dziurawca czy innych leków nasilających diurezę, które przyczyniają się do całkowitego opróżnienia pęcherza.
Praktyczne rady
Niestety u chorych często pojawia się niechęć do picia płynów wynikająca z obawy przed częstszym oddawaniem moczu. Konsekwencją tego są zakażenia układu moczowego. Aby ich uniknąć, należy wypijać co najmniej 2 litry dziennie, a także stosować herbatki oczyszczające pęcherz i nerki, zawierające np. liść mącznicy, kłącze perzu, ziele nawłoci czy skrzyp polny.
Zmniejszenie ryzyka infekcji daje także zakwaszanie moczu poniżej pH 6 (np. sokiem z cytryny) oraz regularne oddawanie moczu. Aby całkowicie opróżnić pęcherz, mężczyźni powinni przynajmniej raz w ciągu dnia oddać mocz na siedząco.
Farmaceuta powinien przypominać pacjentowi o wizytach kontrolnych u urologa.
#Złożone preparaty roślinne
- Gentos – lek homeopatyczny
- Prostenal – wyciąg z palmy sabałowej, likopen, wyciąg z pokrzywy, mącznicy lekarskiej, pestek dyni
- Prostalong – olej z pestek dyni, olej rybi, wyciąg z owoców palmy sabałowej, cynk (glukonian cynku) likopen (7% wyciąg z pomidorów), witamina B6, olej sojowy, dwutlenek krzemu
- Prostapol – wyciąg z ziela ptasznika pospolitego, dziurawca, nawłoci, rzepiku, kwiatu arniki i korzenia kozłka
- Uroprost, Urosept – ułatwiają oddawanie moczu, zmniejszają napięcie dróg moczowych
#Związki i preparaty wykorzystywane w leczeniu ŁRS
