Ochrona przeciwsłoneczna

Wszyscy zapewne wiedzą o szkodliwym promieniowaniu słonecznym i o sposobach zabezpieczania się przed nim. Ale czy wykorzystujemy tę wiedzę w praktyce?

Światło słoneczne jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Wpływa ono na układ nerwowy, poprawia przemianę materii, aktywuje syntezę witaminy D3 w skórze, a także pobudza libido. Dlatego z kąpieli słonecznych warto korzystać z rozwagą. Przed wyjściem na słońce trzeba smarować się kremem z filtrem, szukać zacienionych miejsc odpoczynku i – wbrew powszechnym opiniom – raczej ubierać się niż rozbierać. Należy nosić cienkie, przewiewne ubrania z gęsto tkanych materiałów oraz odpowiednie nakrycia głowy, najlepiej kapelusze z dużym rondem. Te czynności są konieczne, bowiem w promieniach słonecznych kryją się niebezpieczne dla naszej skóry promienie ultrafioletowe: UVA (sięgają w najgłębsze warstwy skóry, uszkadzają włókna kolagenowe, zaburzają odporność naskórka) oraz UVB (powodują rumień i oparzenia skóry). Opalanie się, zwłaszcza długotrwałe, jest bardzo niebezpieczne. To, co niektórzy nazywają opalaniem się na czerwono, tak naprawdę jest oparzeniem skóry – jej reakcją obronną na szkodliwe działanie UV.

Zagrożenia wynikające z nadmiernego korzystania ze słońca można podzielić na dwa aspekty: estetyczny i medyczny.

Aspekt estetyczny
Zagrożenia estetyczne możemy podzielić na tymczasowe (likwidowalne) oraz nieprzemijające (trwałe). Do tymczasowych zaliczamy zwiększone ryzyko wystąpienia przebarwień oraz odczynów alergicznych, fotoalergicznych lub fototoksycznych.

W 80 proc. przypadków przyczyna pojawienia się przebarwień jest nieznana, zaś w pozostałych mogą być one indukowane lekami, np. hormonalnymi lekami antykoncepcyjnymi czy przeciwmalarycznymi.

Odczyny alergiczne, fotoalergiczne lub fototoksyczne również mogą być wywołane działaniem leków w połączeniu ze słońcem, np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych, niektórych antybiotyków, antydepresantów, leków uspokajających czy przeciwgrzybiczych. Niekorzystne reakcje skórne mogą powstać także pod wpływem działania promieni słonecznych na substancje zawarte w kosmetykach czy ziołach.

Efektem długotrwałym nadmiernej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe jest przyspieszone starzenie się skóry. Widać to zwłaszcza u osób, często korzystających z solariów.

Aspekt medyczny
Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV ma też aspekt medyczny. Jest on związany ze zwiększonym zagrożeniem zachorowania na nowotwory skóry. Nowotwór podstawnokomórkowy i kolczystokomórkowy występuje częściej u osób, które długofalowo, przez wiele lat korzystają ze słońca. Natomiast czerniaki częściej występują u osób, które doznały oparzenia słonecznego oraz z licznymi znamionami barwnikowymi.

– Zwiększone ryzyko zachorowania na czerniaka dotyczy szczególnie osób, które ulegają oparzeniu słonecznemu w dzieciństwie. To jest wskazówka, abyśmy chronili przed nadmiernym nasłonecznieniem nie tylko siebie, ale także dzieci – ostrzega prof. Lidia Rudnicka, specjalista dermatolog.

Ochrona przeciwsłoneczna
Kosmetyki przeciwsłoneczne trzeba dobierać indywidualnie, tzn. do typu skóry, biorąc pod uwagę jej reakcję na słońce. Jeśli przyjmujemy jakieś leki, mamy alergię, jasny kolor skóry, dużo znamion barwnikowych bądź wybieramy się na urlop bliżej równika, powinniśmy zastosować jak najwyższą ochronę, np. SPF 50+.

Dostępne na rynku produkty przeciwsłoneczne zawierają tzw. filt­ry, które możemy podzielić na fizyczne (tworzą na skórze warstwę, której zadaniem jest odbijanie promieni słonecznych) oraz chemiczne (wnikają w powierzchniowe warstwy naskórka i zamieniają energię UV w nieszkodliwą energię cieplną). Są także preparaty, które zawierają mieszaninę obu rodzajów filtrów, czyli chronią zarówno przed promieniami UVA, jak i UVB.

Wybierając odpowiedni preparat, należy kierować się głównie jego bezpieczeństwem. Idealny kosmetyk powinien być też wodoodporny i fotostabilny (tzn. nie ulega degradacji pod wpływem promieniowania UV).

Gdy znajdziemy już odpowiedni preparat, należy pamiętać, by stale się nim smarować. – Krem z filtrem należy aplikować przynajmniej raz na dwie godziny. Analizy pokazują, że część preparatów przeciwsłonecznych ulega całkowitej fotodegradacji już w 1,5 godziny od posmarowania skóry – mówi prof. Lidia Rudnicka.

Nie należy zapominać, że słońce świeci nie tylko na wakacjach. Dlatego warto przypomnieć pacjentom, by kosmetykami przeciwsłonecznymi smarowali się przed każdym wyjściem z domu.

#7 rad na słońce
1. Nakładaj kremy z filtrami minimum 20 minut przed wyjściem na słońce. Na początku stosuj kremy z wyższym faktorem, po kilku dniach jego
wysokość można zmniejszyć.
2. Nie używaj preparatów, które zostały ci z poprzedniego roku. Data przydatności kremu to najczęściej 12 miesięcy od momentu otwarcia opakowania.
3. Powtarzaj nakładanie preparatu co 2-3 godziny oraz po każdej kąpieli.
4. Nie wystawiaj się na działanie promieni UV między godziną 12.00 a 16.00.
5. Dzieci poniżej 3 lat nie powinny się opalać. Zawsze powinny mieć czapkę z daszkiem oraz przewiewne ubranie. Przed wyjściem na słońce należy posmarować odsłonięte części ciała kremem z wysokim filtrem.
6. Nawet w pochmurne dni chroń skórę przed słońcem.
7. Zachowaj szczególną czujność, jeżeli stosujesz leki/ substancje fotouczulające.