Nowa lista refundacyjna

Od 1 marca 2007 obowiązują nowe listy leków refundowanych. Znalazło się na nich 525 nowych produktów leczniczych. Jak podaje resort zdrowia, jest wśród nich 476 leków generycznych (odtwórczych) i 49 leków innowacyjnych. Z list usunięto 39 produktów. Poprosiliśmy przedstawicieli różnych środowisk o komentarz w tej sprawie.

• ###Bez rewolucji
  Marcin Piskorski
  Polska Izba Przemysłu
  Farmaceutycznego i Wyrobów Medycznych POLFARMED

Nowa lista refundacyjna nie przyniosła rewolucyjnych zmian. Dla naszej branży zmiany na niej mają jedynie pośrednie znaczenie. Ważniejsze jest, żeby łatwiej i szybciej można było rejestrować nowe leki i umieszczać je na tej liście. Słyszałem o przypadku, że pewien lek czekał 10 lat i dopiero teraz trafił do refundacji. A dla pacjenta ważny jest szybki dostęp do nowych leków.

Sprawność procedur włączania nowych leków na listy refundacyjne pozwoliłaby firmom farmaceutycznym planować rozwój. A jeśli chodzi o kwestię finansów, to myślę, że wejście dużej liczby generyków na nową listę refundacyjną spowoduje, że spadną koszty dla pacjenta i dla NFZ-u.

NFZ na tym zaoszczędzi
Andrzej Wróbel
Prezes Naczelnej Izby Aptekarskiej

Trudno mówić, że ogłoszenie list leków refundowanych ma spełniać aptekarskie oczekiwania. To przede wszystkim pacjent ma mieć poczucie, iż działania polityków wychodzą naprzeciw jego potrzebom. Resort zdrowia musi nieźle się napracować, aby przedstawić do realizacji kompromisowe rozwiązania między możliwościami budżetu Państwa i Narodowego Funduszu Zdrowia a oczekiwaniami społecznymi. Z analizy ostatnio przedstawionych propozycji wynika, że pacjent zapłaci za zakupione leki o 1,5 proc. więcej (tj. o ponad 80 mln zł), a NFZ zaoszczędzi na tym 300 mln zł (tj. zyska 5 proc. w stosunku do dotychczasowych wydatków). Ciągle jeszcze za mało jest na listach refundacyjnych leków innowacyjnych.

To krok naprzód
prof. dr hab. Tomasz Hermanowski
Kierownik Zakładu Farmakoekonomiki Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Warszawie oraz Studium Farmakoekonomiki, Marketingu i Prawa Farmaceutycznego Szkoły Biznesu Politechniki Warszawskiej

Nowa lista refundacyjna to duży krok naprzód. Zostało wprowadzonych kilkanaście nowych substancji. Jeśli chodzi o sam sposób prowadzenia negocjacji, tu także widzę postęp – zostały one przeprowadzone dużo lepiej niż w poprzednich latach. Zostały uporządkowane procedury. Szkopuł w tym, że wszystko jest oparte na założeniu, iż pacjenci będą postępowali racjonalnie i będą wybierali tanie odpowiedniki, o których informuje ministerstwo zdrowia na swojej stronie internetowej. Jeśli tak by było, to na pewno zaoszczędziliby na tych listach wszyscy płatnicy. Jeżeli pacjenci będą kierowali się tymi wskazówkami,
to ich dopłata nie wzrośnie, a może nawet zmaleć. Natomiast jeśli nadal będą używali leków droższych, to ich
dopłata może wzrosnąć nawet o 4-5 proc. Niestety część pacjentów nadal wierzy, że lek musi być drogi, aby mógł być skuteczny.

Ciągle brakuje też systemu oddziaływania na ordynację lekarską i pośrednio również na edukację pacjenta. Najważniejsza jednak jest ordynacja lekarska. Nie wystarczy podawać na stronach internetowych ministerstwa informacje o cenach leków – należy podjąć aktywne programy, które by motywowały lekarzy do przepisywania leków rekomendowanych przez płatnika.

Są kraje, gdzie przedstawiciele płatnika (czyli odpowiednika naszego NFZ-u) chodzą na wizyty do lekarzy, podobnie jak przedstawiciele firm farmaceutycznych. Zachęcają oni lekarzy do przepisywania leków, które są zalecane i preferowane przez płatnika.

Niejasne kryteria
Małgorzata Maurer
Dyrektor Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA

Nowa lista refundacyjna wchodzi w życie niemalże w tym samym kształcie, w którym była przedstawiona do konsultacji społecznych. Niewiele się w nich niestety zmieniło. Zgłaszaliśmy do niej uwagi zarówno merytoryczne, jak i proceduralne. Te proceduralne to między innymi nieznane, niejasne kryteria refundacyjne, według których wpisano na listę nowe cząsteczki (a nie innowacyjne). Właściwie nie wiemy, dlaczego jest ich 11, a nie 18 albo 5, i dlaczego akurat te, a nie inne…

Nieco bardziej przybliżone kryteria refundacyjne uregulowane są w ustawie o cenach, ale dotyczą one ustalania ceny urzędowej, a nie refundacji jako takiej. Wśród tych kryteriów również nie wszystko jest jasne i obiektywne. Zakładają one bowiem arbitralne podejmowanie decyzji przez resort zdrowia – chodzi tu konkretnie o Zespół ds. Gospodarki Lekami. W regulacjach mowa jest o tym, że Minister będzie podejmował decyzję cenową, równoważąc interesy wszystkich podmiotów, kierując się ograniczeniami budżetowymi. To założenie ciągle nie stanowi jasnych kryteriów. Wprowadzając dyrektywę transparentności, regulującej przejrzystość podejmowania decyzji publicznych, należy te kryteria doprecyzować.

W zasadzie na nowej liście pojawiły się 4 nowe wskazania terapeutyczne, 2 nowe cząsteczki chemiczne i 4 nowe wskazania dotyczące tych cząsteczek. Jest to pewne poszerzenie wachlarza terapeutycznego, ale bardzo skromne. Pozostałe zmiany to w zasadzie poszerzenie grup terapeutycznych, które i tak już na liście funkcjonowały. To za mało, biorąc pod uwagę konieczność polepszenia sytuacji terapeutycznej pacjentów.

Ministerstwo powołało też zespół ekspertów wspomagający Zespół ds. Gospodarki Lekami. Szkoda, że nieznany jest jego skład. Zarówno ta sprawa, jak i wszystkie inne zgłaszane przez nas kwestie powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w nowym procesie uzupełniania listy refundacyjnej.

Zapomniano o lekarzach
Andrzej Włodarczyk
Przewodniczący Okręgowej Rady Lekarskiej w Warszawie

Jakie są plusy nowego wykazu? Przede wszystkim fakt, że w ogóle powstał. Zapominamy, że przez ponad 8 lat na tym polu działo się niewiele. Przez blisko dekadę dopisano… 2 nowe cząsteczki! Obecnie włączono ponad 500 pozycji, wśród których dominują leki generyczne, ale pojawiło się też kilkanaście nowych, za które pacjenci płacili dotychczas pełną cenę. Ogólnie mówiąc, zyskają pacjenci z niewydolnością krążenia, schorzeniami onkologicznymi, chorobą Parkinsona, jaskrą czy też astmą. Należy jednak pamiętać, że coraz większy jest udział pacjenta w refundacji leków na receptę. Ostatnie zmiany refundacyjne zwiększą ten udział o ok. 1,2 proc.: Narodowy Fundusz zyska ok. 350 mln zł, a pacjent dołoży ok. 90 mln zł. Zaważyła tu „algebra limitowa”: proste obniżenie limitu, pozornie nawet niewielkie, mogło spowodować znaczną podwyżkę ceny leku dla pacjenta – lek, nie mieszcząc się w widełkach limitowych, wypada z listy i pacjent musi kupić go za pełną cenę. Dlatego też w ostatniej chwili firmy farmaceutyczne zgłosiły obniżki dla 230 leków.

Mam wrażenie, że w tym widowiskowym pojedynku między NFZ, MZ a producentami zapomniano o lekarzach. A przecież to my jesteśmy odpowiedzialni za ordynację leków, a tym samym – za wydatki. Pomijam fazę konsultacji – dotyczących jeśli nie samej listy, to ogólnych zasad refundacji – nie były one widoczne dla środowiska. Powinniśmy mieć bieżący dostęp do informacji medycznej, a zwłaszcza możliwość kontrolowania cen przed wypisaniem leku pacjentowi i zaproponowaniem mu optymalnej terapii. Wiem, że jest to karkołomny postulat przy obecnym obciążeniu lekarzy, ale kolejny ruch administracji, polegający na obligatoryjnym wpisywaniu PESEL-u na recepcie, wydaje się swego rodzaju działaniem negatywnym, bo obliczonym na wyłapywanie marginesu nieuczciwości, a nie pozytywnym – ułatwiającym lekarzom pracę.

Jednak lista refundacyjna AD 2007 to niewątpliwie krok naprzód; po raz pierwszy uwzględnia zasadę, że w ochronie zdrowia najistotniejsze jest zwiększenie opłacalności leczenia, a nie mechaniczne ograniczanie kosztów.

Czekamy na obiecane dalsze nowe leki. Mamy też nadzieję, że przepływ informacji w stronę lekarzy będzie znacznie bardziej drożny, o co powinien zadbać Narodowy Fundusz Zdrowia, m.in. inwestując w szkolenia dla lekarzy.