Noble w genach

Tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii otrzymali autorzy badań związanych z wykorzystaniem zarodkowych komórek macierzystych do modyfikacji genetycznych myszy. Ich prace pomogły zrozumieć udział genów w rozwoju zarodków, rozwoju organizmów dorosłych oraz w procesie starzenia się. Nagrodą, która wynosi 10 mln koron szwedzkich (1,54 mln dolarów), podzielą się Amerykanin włoskiego pochodzenia Mario Capecchi, Brytyjczyk Martin Evans i Amerykanin Oliver Smithies.

Opracowali oni technikę pozwalającą bardzo precyzyjnie manipulować genomem myszy przy użyciu komórek macierzystych. Dzięki temu można było wyjaśnić m.in. podstawy rozwoju niektórych chorób o podłożu genetycznym, a także poznać wrodzone skłonności do zapadania m.in. na choroby nowotworowe, układu krążenia, cukrzycę.

Tak zwana technika genowego knock-outu pozwoliła wyhodować szczepy myszy z miażdżycą, nadciśnieniem i różnymi rodzajami nowotworów czy chorobami genetycznymi w rodzaju mukowiscydozy – w sumie istnieje już ponad 500 mysich modeli ludzkich chorób, a ogółem “znokautowano” ponad 10 tys. genów. Stały się też możliwe badania nad procesami zachodzącymi w zdrowym organizmie i wpływem konkretnych genów, np. na rozwój układu nerwowego czy proces starzenia.