NAGI ŚWIAT nagich ludzi – SANTIAGO RIBEIRO

W sierpniu br. w warszawskiej Galerii van Golik można było zobaczyć obrazy portugalskiego artysty Santiago Ribeiry.

Współczesne preferencje i kryteria sztuki, nieomal automatycznie, lokują go na pozycji outsidera, czy wręcz spóźnionego o stulecie epigona sklejającego żywoty niespójne i wykluczające się zarazem. Ale… W jego malarstwie jest coś więcej, niż tylko charakterystyczne dla surrealizmu senno-bajkowe widzenie świata. Jest symbolika naszego pęczniejącego nieustannie od ludzi świata, świata coraz bardziej chaotycznego, coraz mniej bajkowo-sennego, coraz bardziej drapieżnego, co nie zawsze wyraża się tylko formą, ale także kompozycją, kolorem, wreszcie wymową całości dzieła.

W dzisiejszych zmaterializowanych do absurdu czasach trzeba mieć niemałą odwagę, by tak malować. Warsztat Ribeiry jest klasyczny. W obliczu zalewającego nas „spamu” w sztuce, promocji pseudoartystycznego kiczu i miernoty przejawy malarstwa warsztatowego są prawdziwym skarbem. Podstawę surrealizmu, także tego współczesnego, stanowi rzeczywistość. Zawsze rzeczywistość. Wykreowana z wyobraźni artysty tak, że wzbudza emocje, pobudza refleksję, zmusza do kontemplacji mocno wykraczających poza obrazy i poza sfery stricte artystyczne. Nagie figurki kobiece i męskie w bujnym tańcu życia, zanurzone w nieokiełznanej swobodzie człowieczego życia, w realności i nierealności, niespokojne w balansie form i kolorów, kompozycyjnie rozsadzające ramy płócien, porażające swą wszechobecnością i nieustannym mnożeniem się. To jak „Przyrost naturalny” Tadeusza Różewicza, gdyby chcieć to malarstwo zderzyć z literaturą. A takie zderzenia w sposób oczywisty przywołuje surrealizm. I najważniejsze jest, by nie stał się sam literaturą. Ribeiro przy tym nakładaniu się nań literackości pozostaje malarzem. I to go wyróżnia spośród wielu współczesnych surrealistów.