Leki biopodobne

Leki biopodobne


Właściwości leków biologicznych wiążą się ściśle z unikalnym procesem wytwarzania. Z tego powodu leki biopodobne nie mogą być uznane za generyczne odpowiedniki innowacyjnych leków biologicznych.

Zgodnie z Dyrektywą 2003/63/EC „biologiczny produkt leczniczy to taki preparat, w którym substancja czynna jest substancją biologiczną”. Są to skomplikowane leki, takie jak białka rekombinowane, przeciwciała monoklonalne, produkty krwiopochodne czy immunologiczne produkty lecznicze oraz inne zaawansowane technologicznie preparaty.

Lek biopodobny (ang. biosimilar product lub follow-on biopharmaceutical) to taki lek, który jest podobny do już zarejestrowanego biologicznego produktu leczniczego, nazywanego referencyjnym lekiem biologicznym. Leki biopodobne i referencyjne leki biologiczne stosuje się zazwyczaj w takiej samej dawce do leczenia tej samej choroby. Na ogół różnią się one nazwą handlową, wyglądem i opakowaniem.

Ponieważ leki biopodobne i referencyjne leki biologiczne są podobne, ale nie są identyczne, dlatego zwykle nie można ich stosować zamiennie. Decyzję o leczeniu pacjenta lekiem referencyjnym lub lekiem biopodobnym powinien podejmować lekarz, dobierając dany preparat do konkretnego pacjenta. W tym wypadku nie ma mowy o automatycznej zamianie leku przez farmaceutę.

Wytwarzanie leków biologicznych
Właściwości leków biologicznych wiążą się ściśle z procesem wytwarzania, który jest niepowtarzalny i nie można go odtworzyć. Z tego powodu leki biopodobne są unikalnymi molekułami i nie mogą być uznane za generyczne odpowiedniki innowacyjnych leków biologicznych. Są raczej nowymi, choć nieinnowacyjnymi produktami.

Leki biopodobne różnią się od zwykłych małocząs­teczkowych generyków wielkością i stopniem złożoności substancji czynnej oraz właściwościami procesu wytwarzania, gdyż leki biologiczne są produkowane przez żywe komórki, a leki chemiczne w procesach chemicznych.

Wytwórca leku biopodobnego nie ma dostępu do procesu wytwarzania preparatu innowacyjnego, z tego powodu nie może go precyzyjnie odtworzyć. Ponadto metodami analitycznymi nie da się wykryć lub przewidzieć wszystkich biologicznych i klinicznych właściwości białek, dlatego różnice między lekami biologicznymi mogą pozostać niewykryte. W przypadku leków biologicznych przy zastosowaniu innego procesu produkcyjnego wytwórca leków biopodobnych może jedynie wyprodukować cząsteczkę, która jest podobna, ale nie identyczna z oryginałem. Wyzwaniem dla producenta jest więc udowodnienie, że lek biopodobny jest w wystarczającym stopniu podobny do leku referencyjnego i wykazuje porównywalną skuteczność oraz bezpieczeństwo.

Dopuszczanie do obrotu
Zanim lek biopodobny będzie mógł być sprzedawany, musi otrzymać pozwolenie na dopuszczenie do obrotu. Rejestracja wszystkich biologicznych produktów leczniczych w Unii Europejskiej odbywa się na drodze procedury centralnej.

Wymagania dotyczące jakości produktów biopodobnych są takie same jak dla leków referencyjnych. Ze względu na złożoność metody wytwarzania leków biologicznych substancja czynna może nieznacznie różnić się pomiędzy lekiem referencyjnym a lekiem biopodobnym. Dlatego dla leków biopodobnych konieczne jest przeprowadzenie badań porównania jakości i zgodności produktu leczniczego i procesu produkcyjnego. Przeprowadza się je, aby wykazać, że lek biopodobny jest podobny do leku referencyjnego oraz że jest tak samo bezpieczny i skuteczny.

Biorównoważność
W przypadku tradycyjnych leków chemicznych wystarczy udowodnić, że lek odtwórczy ma taki sam skład chemiczny oraz jego biodostępność jest podobna do biodostępności leku referencyjnego. Wymagania w stosunku do biorównoważności pozwalają przyjąć założenie, że dwie identyczne pod względem chemicznym cząsteczki wykazują taki sam efekt kliniczny.

Ponieważ preparaty biologiczne są o wiele bardziej złożone i heterogenne od leków chemicznych, tradycyjne badania biorównoważności są niewystarczające do udowodnienia równoważności pomiędzy lekiem biopodobnym i referencyjnym. Kompleksy białkowe mają często wielokierunkowe działanie, dlatego różnice we właściwoś­ciach cząsteczkowych pomiędzy lekami biologicznymi mogą wpływać na ich biologiczną aktywność i potencjał immunogenny, a nawet je zmieniać. Innym problemem jest nieokreślona zależność pomiędzy farmakodynamiką leków biologicznych, a ich efektem klinicznym. Co więcej, metody analityczne, umożliwiające przewidywanie właściwości biologicznych, klinicznych i immunologicznych leku biologicznego, są często niewystarczające.

Immunogenność
Leki chemiczne wpływają zwykle na jeden lub kilka procesów, natomiast leki biologiczne wykazują bardziej złożone działanie. Skutkuje to m.in. tym, że w zasadzie nie można okreś-
­lić pełnego mechanizmu ich działania. Ponadto lek biologiczny w swojej ostatecznej postaci zazwyczaj nie zawiera jednej ściśle określonej cząsteczki, ale stanowi mieszaninę izoform. Nie wolno również zapominać, że leki biologiczne na ogół podaje się drogą parenteralną lub wziewną, dlatego są one bardzo wrażliwe na warunki zewnętrzne, co wymaga ścisłego przestrzegania zasad ich przechowywania.

Wszystkie leki biologiczne mogą wywołać odpowiedź układu immunologicznego. W większości przypadków nie przynosi to znaczących skutków klinicznych. Czasem jednak konsekwencje mogą być poważne i wiązać się nawet z zagrożeniem życia. Immunogenność leku biologicznego jest więc najważniejszą cechą warunkującą bezpieczeństwo jego stosowania.

Na podstawie analizy chemicznej lub strukturalnej leku biologicznego nie można przewidzieć jego potencjału immunogennego. Na immunogenność preparatu wpływa wiele czynników, takich jak obecność zanieczyszczeń, zmiany w budowie spowodowane procesem wytwarzania lub warunkami przechowywania, a nawet droga podania. Ryzyko może być zmniejszone rygorystycznym testowaniem leku w trakcie jego opracowywania. Testy te mogą dać pojęcie o potencjale antygenowym produktu biologicznego, ale nie pozwalają przewidzieć efektów immunologicznych u indywidualnego pacjenta.

Monitorowanie bezpieczeństwa
Przedrejestracyjne dane kliniczne dotyczące leków biopodobnych są ograniczone, dlatego ważne jest, aby po dopuszczeniu do obrotu w dalszym ciągu gromadzić dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania tych leków. Jest to związane z różnicami między lekami biopodobnymi w odniesieniu do skuteczności i bezpieczeństwa (zwłaszcza ze względu na potencjalną immunogenność leków biologicznych oraz możliwość wystąpienia różnic o znaczeniu klinicznym), które mogą nie ujawnić się w okresie przedrejestracyjnym.

Wszystkie leki biologiczne (zarówno innowacyjne, jak i biopodobne) powinny być objęte rygorystycznym programem nadzoru nad bezpieczeństwem farmakoterapii (ang. pharmacovigilance) w celu monitorowania ich bezpieczeństwa i skuteczności po wprowadzeniu do obrotu.

Zamiana leków
Dla większości małocząsteczkowych leków generycznych automatyczna zamiana jednego leku na jego odpowiednik jest postępowaniem właściwym i może przyczynić się do oszczędności. Jednakże taka zamiana nie zawsze jest wskazana.

W przypadku leków biologicznych jest to działanie niewłaściwe z wielu powodów. Jak wcześniej podkreślono, leki biopodobne nie są generycznymi odpowiednikami leków innowacyjnych, a doświadczenie kliniczne z tymi lekami w chwili rejestracji jest bardzo ograniczone. Nawet niewielkie różnice między lekami biopodobnymi i innowacyjnymi mogą wpływać na wyniki kliniczne. Co więcej, jeśli dopuszczalna jest automatyczna zamiana, pacjent może otrzymywać różne preparaty biologiczne w czasie trwania terapii. Takie działanie może wprowadzać zamieszanie do danych z monitorowania działań niepożądanych. Jeśli zdarzenie niepożądane ujawni się po przejściu z jednego leku biologicznego na drugi, a zmiana ta nie zostanie odnotowana w dokumentacji, wówczas przy monitorowaniu bezpieczeństwa zdarzenie może nie zostać połączone z właściwym lekiem albo zostanie przypisane do niewłaściwego preparatu.

Przejście pacjenta z jednego leku na drugi – podobny, ale nie identyczny – może pociągać za sobą poważne konsek­wencje, dlatego zanim jeden lek biologiczny zostanie zamieniony na drugi, lekarz powinien ostrożnie rozważyć potencjalne ryzyko, takie jak odpowiedź immunologiczna na inną cząsteczkę.

Konsekwencje stosowania biosimilars
Biologiczne produkty lecznicze są droższe niż preparaty małocząsteczkowe, a ich stosowanie rośnie. Ważną zaletą leków biopodobnych jest ich koszt, który pozwala na oszczędności, dzięki czemu zwiększa się dostępność leku dla pacjenta.

Jednak oszczędności na lekach biopodobnych nie muszą być aż tak znaczące jak te, które uzyskuje się przy lekach małocząsteczkowych, gdy lek oryginalny zastępowany jest generycznym. Koszty wyprodukowania leku biologicznego są bowiem znacząco wyższe. Jednak nawet mniejsze oszczędności mogą mieć ogromne znaczenie dla dostępności danego leku dla pacjenta.

4.7/5 - (289 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH