Kwas foliowy dla kobiet w ciąży

Największym pragnieniem każdej kobiety w ciąży jest urodzenie zdrowego dziecka. Jednym z gwarantów jest kwas foliowy, który zapobiega wadom cewy nerwowej.

Jedną z najczęściej występujących w Polsce wad wrodzonych jest wada cewy nerwowej; jedno dziecko na tysiąc urodzonych ma tę wadę, a aż 90 proc. z nich rodzi się zdrowym rodzicom.

Wady cewy nerwowej
Według prof. Zbigniewa J. Brzezińskiego z Instytutu Matki i Dziecka, najczęstszymi wadami cewy nerwowej są: bezmózgowie, przepuklina mózgowa i rozszczep kręgosłupa.

Rozszczep kręgosłupa polega na niezrośnięciu się jednego lub kilku trzonów bądź łuków kręgów. Dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową, pomimo ciężkiej operacji w pierwszych dniach po urodzeniu, często przez całe życie są niepełnosprawne – mają sparaliżowane nogi, muszą być stale cewnikowane, mogą być również upośledzone umysłowo. Natomiast dziecko z bezmózgowiem, mimo że wszystkie narządy ma zdrowe, z powodu braku mózgu jest niezdolne do życia i umiera zaraz po urodzeniu.

Jak zapobiegać?
Istnieje prosty sposób, by uniknąć tych wad. Wystarczy zażywać kwas foliowy, który należy do rozpuszczalnych w wodzie witamin z grupy B. Kwas foliowy nie jest tworzony w organizmie człowieka, dostarcza się go w postaci folianów z pożywieniem.

Ich szczególnie bogatym źródłem są ciemnozielone warzywa liściaste (szpinak, sałata, kapusta włoska), rośliny strączkowe (fasola, zielony groszek, soja, soczewica), pełne ziarna zbóż (także kiełki pszenicy i otręby) oraz brokuły, brukselka, szparagi, rzodkiewki, papryka, bakłażany, a z owoców – banany i pomarańcze.

Jednak obecność folianów w naszej diecie jest zbyt mała, są one także bardzo wrażliwe na działanie promieni słonecznych oraz wysokiej temperatury. Przyswajalność folianów z pożywienia sięga tylko 50 proc. Dlatego konieczne jest uzupełnianie diety kwasem syntetycznym – tabletką, która wykazuje prawie stuprocentową bioprzyswajalność.

Kwas foliowy w czasie ciąży
Wyniki badań przeprowadzonych w wielu krajach wykazały, że codzienne przyjmowanie małych dawek kwasu foliowego (ok. 0,4 mg) przez kobiety, które chcą zajść w ciążę oraz w pierwszych 12 tygodniach ciąży znacznie zmniejsza ryzyko wad cewy nerwowej u potomstwa.

Dobrze byłoby, gdyby kobiety – nawet te, które nie planują potomstwa w bliskiej przyszłości – uzupełniały tę brakującą ilość kwasu foliowego. Wiele ciąż w Polsce jest bowiem nadal nieplanowanych, przypadkowych. Zazwyczaj kobieta dowiaduje się o ciąży w 4-6. tygodniu jej trwania lub później, gdy mózg i rdzeń kręgowy dziecka są już ukształtowane.

Profilaktyka
W 1997 r. minister zdrowia powołał zespół ekspertów ws. zapobiegania wadom wrodzonym cewy nerwowej. W przygotowanych przez ten zespół zaleceniach czytamy: „wszystkie kobiety w wieku rozrodczym w Polsce, które mogą zajść w ciążę, powinny spożywać 0,4 mg kwasu foliowego dziennie w celu zapobiegnięcia wystąpienia u ich potomstwa wad cewy nerwowej, w tym zwłaszcza rozszczepu kręgosłupa i bezmózgowia”.

„Przyszła mama powinna rozpocząć przyjmowanie kwasu foliowego najpóźniej trzy miesiące przed planowanym zajściem w ciążę” – radzi dr Jacek Tulimowski, konsultant ds. medycznych Stowarzyszenia „Dziennikarze dla Zdrowia”.