Dystrybutorzy hurtowi leków

Dystrybutorzy hurtowi leków


W ostatnich latach dokonują się znaczne przekształcenia struktury podmiotowej rynku farmaceutycznego w Polsce i UE. Zmianie ulega także pozycja poszczególnych podmiotów w kanale dystrybucji.

Hurtownie farmaceutyczne spełniają na rynku wiele ważnych funkcji, wśród których warto wymienić: utrzymywanie zapasów i pełnej dostępności asortymentu w maksymalnej bliskości użytkownika końcowego (pacjenta), kredytowanie obrotu detalicznego, minimalizowanie ryzyka producentów przez własną ocenę popytu, skracanie czasu od zamówienia do jego realizacji, a także zapewnianie 24-godzinnego serwisu dystrybucyjnego na wypadek sytuacji nagłych. Ponadto organizowanie procesu wprowadzania leków na rynek i wspieranie ich wycofywania, utrzymywanie państwowych rezerw leków i materiałów medycznych, świadczenie różnorodnych usług na rzecz aptek i innych ogniw kanału dystrybucji (np. przechowywanie szczepionek czy leków sierocych, obsługa oprogramowania komputerowego, działania merchandisingowe itp.).

Klasyfikacja hurtowników
Podmioty handlu hurtowego na rynku farmaceutycznym można dzielić według różnych kryteriów: rodzaju prowadzonego asortymentu, zakresu pełnionych funkcji czy przestrzennego zasięgu działania. Większość działających w krajach UE dystrybutorów hurtowych to przedsiębiorstwa oferujące pełną gamę leków, paraleków i kosmeceutyków. Przedsiębiorstwa hurtowe zajmujące się wybranym asortymentem są mniej atrakcyjne dla aptek. W 2004 roku na terenie państw UE­-22 działało 670 pełnoasortymentowych hurtowni prowadzących dystrybucję leków dla 450 mln ludzi. W tym samym roku obroty hurtu farmaceutycznego w krajach unijnej piętnastki przekroczyły poziom 96 mld euro, a uwzględniając nowe państwa, wartość obrotów wyniosła 104 306 mld euro. Na rynku UE występuje wysoki poziom konsolidacji hurtu farmaceutycznego, trzech głównych dystrybutorów zdołało przekroczyć 70-proc. wskaźnik udziału w rynku. Największy udział osiągnęły hurtownie we Francji, Austrii i Holandii (rys. 1). W Polsce trzech największych hurtowników (PGF, Torfarm i Farmacol) osiągnęło w 2007 roku 50-proc. udział w rynku.

#Rys. 1 Udział paneuropejskich dystrybutorów w rynku dystrybucji wybranych państw UE w 2004 roku
Dystrybutorzy-hurtowi-lekow1.jpg
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Alliance UniChem, ANZAG, Celesio, GIRP, Phoenix

Wśród europejskich hurtowników dominują podmioty oferujące swoim klientom pełną gamę usług i szeroki zakres wsparcia. Dystrybutorzy świadczący ograniczone usługi to tzw. przedhurt i półhurt.

Dystrybutorzy przedhurtowi (najczęściej importerzy leków) pełnią rolę pośrednika między producentami leków a hurtowniami oraz szpitalami. Znaczenie przedhurtowego rynku leków stopniowo maleje za sprawą konsolidacji branży. Działanie półhurtu wiąże się m.in. z rozproszeniem detalicznego ogniwa kanału dystrybucji. Część hurtowników na rynku farmaceutycznym UE specjalizuje się w obsłudze wybranego segmentu rynku. Niektóre z tych firm zajmują się dystrybucją specjalnej klasy leków, np. onkologicznych, lub pojedynczych preparatów. Inni skupiają się na określonym typie klientów, dostarczając produkty szpitalom, więzieniom, gabinetom stomatologicznym bądź sieciom detalicznym.

Model dystrybucji w Europie
Europejski model dystrybucji farmaceutycznej obejmuje liczne powiązania między dostawcami, hurtowniami, instytucjami ubezpieczeniowymi oraz aptekami, szpitalami, przychodniami i pacjentami. Pojawiają się wśród nich zarówno fizyczne przepływy leków, jak i przepływy informacji oraz pieniędzy (rys. 2). Charakterystyczne jest odejście od tradycyjnego podziału funkcji marketingowych wśród podmiotów na różnych szczeblach kanałów dystrybucji. Dystrybutorzy hurtowi zmierzają do rozszerzenia bezpośredniej obsługi klienta aptecznego.

#Rys.2 Europejski model dystrybucji farmaceutycznej
Rys.2 Europejski model dystrybucji farmaceutycznej

Wyznaczniki pozycji hurtu
Tworzenie przez hurt sieci własnych aptek jest od kilku lat powszechnym zjawiskiem na europejskim rynku. Najwięksi dystrybutorzy mają od 600 do 2400 aptek (Phoenix/Tamro – 600 aptek, Celesio – 1900, Alliance Boots – 2400). Powstają zintegrowane przedsiębiorstwa hurtowo-detaliczne utrzymujące kontakt z pacjentem, co pozwala zyskać władzę w kanałach dystrybucji oraz poprawić dochodowość własnych działań. Podobne zjawisko obserwujemy w Polsce: PGF ma 300 aptek, Farmacol – 140, ORFE – 100. Jedynym dużym udziałowcem rynku hurtowego w Polsce bez aptek jest Torfarm. Dąży on jednak do skupienia w jednej grupie kapitałowej hurtowni założonych przez aptekarzy, co oznacza, że przejmie także udziałowców (aptekarzy) tych hurtowni.

Kolejnym wyznacznikiem pozycji hurtu w kanale dystrybucji jest rozszerzanie geograficzne rynków zbytu. Ekspansja przestrzenna dużych dystrybutorów doprowadziła do powstania paneuropejskich przedsiębiorstw na terenie UE. Celesio działa m.in. w Belgii, Czechach, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Norwegii, Włochach czy Holandii. Nieco mniejszy zasięg ma Alliance Boots działający we Włoszech, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Norwegii, Szwajcarii i Holandii.

PGF też rozpoczął ekspansję poza obszar kraju, przenosząc swoją działalność w pierwszej kolejności na Litwę, później na rynek brytyjski. Strategia przestrzennego rozwoju rynku daje możliwość korzystania m.in. z efektów skali oraz poprawy rentowności obrotów. Interesujące jest to, że Polska jest jednym z nielicznych krajów w Europie, w którym hurt farmaceutyczny opanowały lokalne firmy. Na naszym rynku działa zaledwie dwóch zagranicznych dystrybutorów: ACP Pharma i Phoenix Pharma, których udziały w rynku są niewielkie. Być może wynika to z tego, że hurt farmaceutyczny w Polsce jest nadal dość rozdrobniony i niedostatecznie dojrzały, aby przyciągnąć uwagę zagranicznych dystrybutorów.

Pozycja hurtu farmaceutycznego umacnia się dzięki posiadaniu ogromnej ilości informacji rynkowych. Pozwalają one na skuteczną kontrolę funkcjonowania rynku leków, stawiając hurtowników w pozycji strategicznych partnerów płatnika, a także dając im przewagę w rozmowach z dostawcami.

Coraz częściej hurtownicy podejmują próby tworzenia marek własnych poprzez kontraktowanie produkcji leków generycznych u wytwórców. Przykładem może być stworzona przez firmę AllianceUniChem linia ponad 130 produktów generycznych pod wspólną marką Almus.

tekst:
prof. Bogna Pilarczyk,
dr Marcin Dzioba

Bibliografia u autorów.

4.5/5 - (277 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH