Przejściowe lub trwałe wypadanie włosów na ograniczonej powierzchni lub na całej owłosionej skórze głowy (niekiedy również innych okolic ciała) to objaw chorobowy zwany łysieniem. To jeden z coraz częściej zgłaszanych problemów dermatologicznych.
O nadmiernym wypadaniu włosów możemy mówić w przypadku utraty około 100-150 włosów dziennie lub przy pojawieniu się ognisk przerzedzenia. Łysienie jest problemem bardzo złożonym, wymagającym pomocy dermatologa, który wykryje przyczynę naszych problemów. Od niej bowiem uzależniona jest skuteczność leczenia.
Klasyfikacja
W zależności od fazy wzrostu włosa wyróżnia się łysienie anagenowe, telogenowe i dystroficzne. Biorąc pod uwagę przebieg choroby wyróżnia się łysienie niebliznowaciejące (np. łysienie androgenowe, łysienie plackowate) i bliznowaciejące (np. w przebiegu tocznia rumieniowatego skórnego, liszaja płaskiego), a także – uwzględniając rozległość zmian – łysienie rozsiane (np. w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, polekowych, przy niedoborach witamin i mikroelementów) oraz ogniskowe.
Klasyfikacje te odgrywają istotną rolę we wstępnej fazie leczenia, gdyż ukierunkowują one właściwe postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne.
Diagnostyka
Bardzo istotnym elementem w diagnostyce łysienia jest wywiad lekarski oraz badanie przedmiotowe. W większości przypadków konieczne jest również wykonanie badań laboratoryjnych, w tym oznaczenie morfologii, poziomu żelaza, hormonów tarczycy, hormonów płciowych.
W przypadku podejrzenia chorób infekcyjnych, np. grzybicy owłosionej skóry głowy, wykonuje się badania mikrobiologiczne. Bardzo pomocnymi badaniami w poszukiwaniu przyczyny łysienia są: trichogram (badanie mikroskopowe włosów, dzięki któremu możemy określić odsetek poszczególnych faz wzrostu włosów) i trichoskopia (komputerowe badanie włosów i powierzchni skóry głowy). W części przypadków, szczególnie u pacjentów z łysieniem bliznowaciejącym, wskazane jest wykonanie biopsji skóry.
Łysienie androgenowe
Polega ono na zmianie włosów długich, grubych, zawierających barwnik na włosy o cechach włosa pierwotnego, tzn. krótkie, niezawierające barwnika. U mężczyzn zmiany zazwyczaj rozpoczynają się w okolicy czołowej, a następnie w okolicy ciemieniowej i stopniowo się nasilają. Dla ułatwienia diagnostyki tego typu objawów i monitorowania leczenia przyjęto klasyfikację nasilenia łysienia podzieloną na dwanaście typów.
Łysienie androgenowe u kobiet ma inny przebieg i inną dystrybucję zmian. Zazwyczaj dochodzi wyłącznie do przerzedzenia włosów, a nie do całkowitego wyłysienia.
W terapii łysienia androgenowego stosuje się leczenie miejscowe. Dermatolog może także zlecić leczenie ogólne, które może się różnić w zależności od płci pacjenta.
Łysienie plackowate
Ten rodzaj łysienia cechuje się występowaniem przejściowych lub trwałych ognisk wyłysienia, w obrębie których skóra nie jest zapalnie zmieniona. Choroba może pojawić się w każdym momencie życia, najczęściej jednak występuje w dzieciństwie lub w młodym wieku.
Postęp choroby może doprowadzić do całkowitej utraty owłosienia skóry głowy, brwi, rzęs, włosów łonowych i innych. W ciężkich przypadkach chorobie tej towarzyszą zmiany na paznokciach o różnym nasileniu.
Patogeneza tej choroby nie jest w pełni poznana, chociaż w mechanizmie powstania zmian podkreśla się rolę zjawisk immunologicznych.
Dermatolog może przepisać preparaty do terapii miejscowej, a także zlecić tzw. terapię drażniącą, która polega na stosowaniu substancji silnie uczulających (alergenów kontaktowych). U niektórych pacjentów zalecane jest leczenie ogólne fototerapią oraz lekami immunologicznymi. Niestety skuteczność wyżej wymienionych metod jest ograniczona, u części pacjentów po zaprzestaniu terapii zmiany chorobowe nawracają.
Łysienie telogenowe
Polega ono na przejściu znacznej liczby włosów w fazę spoczynku (telogenu), co powoduje zwiększoną utratę włosów po 2-3 miesiącach. Ten typ łysienia charakteryzuje się równomiernym przerzedzeniem włosów w obrębie owłosionej skóry głowy.
Do głównych przyczyn łysienia telogenowego zalicza się: leki, przewlekłe choroby układowe, zabiegi operacyjne, zaburzenia hormonalne, infekcje, ostre choroby gorączkowe, niedobory żywieniowe, zatrucia solami metali ciężkich.
Podstawą leczenia w tym typie łysienia jest eliminacja czynnika sprawczego w połączeniu z leczeniem objawowym.
Podstawą właściwego postępowania terapeutycznego w przypadku nadmiernego wypadania włosów jest przeprowadzenie szczegółowego badania lekarskiego oraz badań dodatkowych, w celu określenia przyczyny łysienia. Tylko w ten sposób lekarz dermatolog będzie mógł zalecić nam skuteczną terapię.
#Przyczyny wypadania włosów
- choroby infekcyjne, takie jak zakażenia bakteryjne (gruźlica, kiła drugorzędowa, figówka, czyraczność), infekcje wirusowe, grzybica, leiszmanioza
- choroby skóry i przydatków lub choroby ogólnoustrojowe przebiegające z zajęciem skóry (np. toczeń rumieniowaty, liszaj płaski, łojotokowe zapalenie skóry, twardzina ograniczona, nowotwory skóry)
- zaburzenia hormonalne; choroby narządów wewnętrznych, w których utrata włosów jest jednym z objawów klinicznych (m.in. niedoczynność tarczycy, niedokrwistość, cukrzyca)
- niedobór witamin lub makro- i mikroelementów, takich jak żelazo, miedź, cynk, witaminy z grupy B
- czynniki środowiskowe, np. zatrucie talem, arsenem, rtęcią; łysienie polekowe (leki przeciwnowotworowe, pochodne itaminy A)
- stres
- czynniki mechaniczne: wyrywanie włosów przez chorego (trichotilomania), fryzura powodująca nadmierne pociąganie włosów (kok, koński ogon)