Choroby zakaźne wieku dziecięcego

Choroby zakaźne wieku dziecięcego


Sytuacja epidemiologiczna na świecie ulega dynamicznym zmianom – z jednej strony szczepienia modyfikują częstość występowania klasycznych chorób zakaźnych (np. różyczki), z drugiej zaś migracje ludności, nawyki higieniczne czy ryzykowne zachowania prowadzą do pojawiania się nowych chorób (np. AIDS).

Nadal poważnym problemem są wirusowe choroby wieku dziecięcego, cechujące się bardzo dużą zaraźliwością. Należy pamiętać, że większość zakaźnych chorób wirusowych powoduje spadek odporności, przyczyniając się do częstszych zachorowań na inne choroby infekcyjne.

Różyczka (Rubella)
Jest to łagodna choroba zakaźna wieku dziecięcego, przebiegająca z objawami infekcji górnych dróg oddechowych, wysypką plamisto-grudkową oraz powiększeniem węzłów chłonnych. Jej przebieg jest często skąpoobjawowy lub nawet bezobjawowy. Zakażenie następuje drogą kropelkową. Gdy nie ma cech nadkażenia bakteryjnego, stosuje się leczenie objawowe. Przechorowanie różyczki daje odporność na całe życie.

Matka, która chorowała w dzieciństwie na różyczkę lub była na nią szczepiona, przekazuje poprzez łożysko przeciwciała dziecku, które chronią je przez pierwsze 6 miesięcy życia. W przypadku zachorowania kobiety ciężarnej na tę chorobę możliwe jest zakażenie płodu. Jeśli choroba płodu rozpocznie się do 12. tygodnia ciąży, to w większości przypadków (> 90 proc.) płód będzie dotknięty zespołem różyczki wrodzonej (Triada Greega: wady układu krążenia, uszkodzenie narządu wzroku, deficyty słuchu z głuchotą włącznie). Zachorowanie kobiety ciężarnej między 12. a 18. tygodniem ciąży może doprowadzić do odbiorczego uszkodzenia słuchu (około 20 proc.). Pod koniec II trymestru ryzyko uszkodzenia płodu praktycznie nie istnieje, trzeba jednak pamiętać, że noworodek po przebyciu różyczki wrodzonej może wydalać wirusa wraz z moczem nawet do 12-18 miesięcy, stanowiąc zagrożenie dla innych ciężarnych kobiet w otoczeniu. Dlatego ważne jest, aby kobiety w ciąży miały wykonane badania serologiczne. W przypadku braku swoistych przeciwciał powinny otrzymać immunoglobulinę. Planując ciążę, warto się zaszczepić, jednak trzeba to zrobić przynajmniej 3 miesiące przed planowanym poczęciem dziecka.

Świnka (Parotitis epidemica, Mumps)
Świnka jest ostrą chorobą zakaźną przebiegającą ze stanem zapalnym ślinianek przyusznych, czasem podżuchwowych lub podjęzykowych, wywołaną przez RNA paramyksowirusy. Zakażenie następuje drogą kropelkową. W Polsce na świnkę chorują głównie dzieci w wieku 9-14 lat (90 proc.), częściej chłopcy niż dziewczynki. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest klinicznym objawem tej choroby. Około 70 proc. chorych wykazuje zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym, a tylko około 10 proc. objawy oponowe – najczęściej między 4. a 8. dniem zakażenia świnką. Problem powikłań w postaci zapalenia jądra lub najądrza występuje u około 14-35 proc. młodzieży i dorosłych. Związana z tym niepłodność jest kontrowersyjna, gdyż częściej dochodzi do jednostronnej atrofii jądra. W zapobieganiu zakażeniom świnki zalecane jest szczepienie niezależnie od wieku, nie stosuje się natomiast profilaktyki biernej. Szczepienia nie należy wykonywać u osób z niedoborem odporności. Ponadto, należy pamiętać o różnicowaniu zapalenia ślinianki w przebiegu świnki (szczególnie stanu przedłużającego się) z ostrym zakażeniem HIV, nawracającym bakteryjnym zapaleniem ślinianki, obrzękiem ślinianki w przebiegu infekcji cytomegalowirusowej (CMV).

Ospa wietrzna (Varicella)
Choroba ta wywołana jest przez wirusa ospy wietrznej i półpaśćca (VZV). Uważa się, że jest to jedna z najbardziej zaraźliwych chorób zakaźnych. Na ospę choruje się najczęściej jednokrotnie, ale wirus pozostaje w organizmie przez całe życie. Dlatego też pierwotne zakażenie prowadzi do ospy wietrznej, a reaktywowane zakażenie manifestuje się klinicznie jako półpasiec. Zakażenie następuje drogą kropelkową. Wirus wnika do organizmu przez błonę śluzową górnych dróg oddechowych. Zakażenie rozszerza się drogą krwionośną. Często przebiega bez gorączki, a niekiedy – na 2-3 dni przed wystąpieniem charakterystycznej wysypki – mogą pojawić się: podwyższona temperatura ciała, bóle gardła i mięśni. Uciążliwa wysypka obejmuje skórę i błony śluzowe. Początkowo ma ona postać plamek, które przechodzą w grudki, a następnie w pęcherzyki wypełnione przejrzystym płynem. Wysypka pojawia się rzutami, obejmując stopniowo całą skórę. Samoistne wygojenie zmian nie pozostawia śladu na skórze. Powikłany przebieg choroby obejmuje najczęściej zapalenie móżdżku (u dzieci najczęściej w postaci cerebellitis) oraz zapalenie mózgu i płuc (zwłaszcza u dorosłych).

Osoby z niedoborami odporności, leczone immunosupresyjnie, radioterapią, sterydami, zakażeni HIV oraz noworodki mogą chorować bardzo ciężko z wewnątrznarządowym rozsiewem prowadzącym nawet do zgonu. Przebycie zakażenia VZV w okresie płodowym może spowodować zespół wad wrodzonych (ośrodkowego układu nerwowego, narządu wzroku).

Zapobieganie rozwojowi choroby polega na uodpornieniu biernym do 3 dni od kontaktu lub uodpornieniu czynnym. Obecnie w Polsce szczepienie proponowane jest dzieciom z upośledzoną odpornością (z wyjątkiem dzieci zakażonych HIV). Pediatryczny Zespół Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych nadal zabiega o wprowadzenie powszechnych szczepień przeciwko ospie wietrznej.

tekst:
dr n. med. Małgorzata Kępińska
Instytut Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka
dr n. farm. Grażyna Sygitowicz
Katedra i Zakład Biochemii i Chemii Klinicznej WUM

4.5/5 - (235 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH