Bionorica – natura dla zdrowia

Zapewne w ciągu kilku lat dowiemy się, czy firma Bionorica, stworzona przez biologa profesora Michaela Poppa, stanie się liderem nowego segmentu farmaceutyków roślinnych, czy też zostanie idealistycznym marzeniem o naukowym zdefiniowaniu leczniczych mocy natury.

Leki pochodzenia roślinnego są produkowane przez tysiące mniejszych lub większych firm na świecie. Uchodzą za bezpieczne – tak się je najczęściej rekomenduje. Problem w tym, że leki roślinne są wciąż stosunkowo słabo zbadane, a wiele z nich zawiera silne substancje trujące. Nie są także precyzyjnie opisane interakcje leków roślinnych z innymi lekami roślinnymi, z pożywieniem, z alkoholem czy lekami syntetycznymi. Natura i jej siły strzegą swoich tajemnic.

Phytoneering, czyli inżynieria w świecie roślin
Jednym ze śmiałków, którzy za pomocą metod naukowych próbują wyjaśnić mechanizmy działania substancji roślinnych, jest niemiecki biolog, profesor Michael Popp, twórca i współwłaściciel firmy Bionorica. Swoje działania nazwał phytonee­ring. Co to znaczy? Phytoneering oznacza odkrywanie mechanizmów działania roślin (phyto) z zastosowaniem innowacyjnych technologii i metod naukowych (engineering) do celów poprawy jakości życia i zdrowia wszystkich ludzi.

Bionorica od lat inwestuje około 10 proc. swoich zysków w badania naukowe. Efektem tej systematycznej, wieloletniej pracy jest stworzenie sieci placówek badawczych na uniwersytetach w Insbrucku, Grazu i w Wiedniu, gdzie powstała platforma nowych technologii umożliwiających m.in. roztwarzanie mikrofalowe pod ciśnieniem, chromatografię cienkowarstwową, spektrofotometrię, ekstrakcję Aquasolv, analizy HPLC. W tych placówkach prowadzone są badania nad wyodrębnieniem nowych substancji roślinnych, sprawdzaniem jakości i cech znanych substancji roślinnych oraz pozyskiwanych ekstraktów.

Ale badania naukowe są tylko jednym z elementów filozofii phyton­eering. Ważna jest także pełna standaryzacja procesu hodowli roślin i ich zbiorów, z uwzględnieniem wszystkich czynników, które mogą mieć wpływ na cechy pozyskiwanego z nich ekstraktu. Kontroluje się zatem cały proces: od jakości ziarna siewnego (często klonowanego), przez jakość gleby, zbiór (bez kontaktu rośliny z glebą, tzw. jednofazowy), aż po suszenie.

Fabryka Bionorica w Neumarket w Niemczech ma zdefiniowane wszystkie etapy procesu produkcji. Są one sterowane komputerowo. Kontrola wewnątrzprocesowa jest prowadzona na każdym etapie cyklu.

Nie sposób oprzeć się wrażeniu, że phytoneering w wykonaniu firmy Bionorica jest ciągiem działań technologicznych, standaryzowanych i kontrolowanych z inżynierską precyzją. Nie ma w nich miejsca na żadne tajemnice natury. Ultranowoczesna fabryka w Neumarket pewnie zachowałaby tę samą jakość w produkcji z surowców syntetycznych, gdyby z jakiegoś powodu firma zrezygnowała z używania substancji naturalnych.

Phytoneering pozbawił poezji ziołowe produkty znane ze spiżarni zielarek. Stawia analityczne pytania przed naukowcami. I zapewne największym zmartwieniem tej filozofii jest bezdyskusyjna skuteczność placebo. Ale z pewnością poziom bezpieczeństwa stosowania pozyskiwanych przez Bionoricę substancji roślinnych jest najwyższy z możliwych do opracowania przez współczesną naukę.

Poszukiwania
Profesor Michael Popp wierzy, że pozyskane z natury substancje czynne mogą być skuteczniejsze w terapii od syntetycznych. Szuka naukowych dowodów dla tej tezy i zaczyna odnosić pierwsze sukcesy, zwłaszcza jeśli chodzi o leczenie chorób zatok i terapię bólu towarzyszącego np. ciężkim stadiom chorób nowotworowych i HIV. Profesor zapowiada rychłe zakończenie badań nad nową substancją roślinną skuteczną w leczeniu alergii. W tym roku prof. Popp zainteresował się roślinami chińskimi i zorganizował pierwsze projekty badawcze wspólnie z uniwersytetem w Pekinie. Będą tam poszukiwane substancje roślinne, skuteczne w leczeniu zapalenia oskrzeli, chorób wątroby i przewodu pokarmowego.

Potwierdzenie trafności intuicji badawczych lub ich odrzucenie zajmuje – przy analizie jednej rośliny – około sześciu lat. Nie jest to proces krótki.

Ekonomia z naturą w tle
W ubiegłym roku Bionorica osiągnęła obroty roczne na poziomie 130 mln euro. Ma przedstawicielstwa w pięćdziesięciu krajach. Największą sprzedaż osiąga w Niemczech, Rosji i na Ukrainie. W swojej strategii firma zakłada, że w najbliższej przyszłości ludzkość będzie się wycofywała z używania leków syntetycznych mających silne działania niepożadane, dlatego zakłada wzrost udziału leków pochodzenia naturalnego w globalnym rynku farmaceutycznym.

Najsilniejszą marką firmy jest Sinupret wytwarzany na bazie pięciu roślin: korzenia goryczki, kwiatu pierwiosnka, ziela szczawiu, kwiatu bzu czarnego i ziela werbeny.

Wizje i wino
Prywatną pasją prof. Michaela Poppa są wina z własnej plantacji „Vinorica” na Majorce. Podczas ich degustacji chętnie wygłasza dowcipny wykład o miłych i dolegliwych właściwościach wina. Pewnie zainspirował nim prof. Christiana W. Hucka, który za pomocą spektroskopii podczerwienią jest w stanie bezinwazyjnie odróżnić wina domowe od produkowanych przemysłowo, określić gatunek użytych szczepów etc. Drżyjcie, nieuczciwi winiarze!

Ale nie tylko. Nowe metody prof. Hucka mogą mieć zastosowanie w kontroli jakości żywności. I oby były jak najszybciej wprowadzone w życie.