Jak ubiegać się o środki unijne? (część 2)

poprzednia część artykułu
W tym artykule chciałabym zwrócić uwagę każdego przedsiębiorcy ubiegającego się o dofinansowanie ze środków unijnych na zagadnienie pomocy publicznej.

Pomoc publiczną stanowi każde wsparcie działalności przedsiębiorstwa finansowane z krajowych bądź wspólnotowych środków publicznych. Ze względu na swój selektywny charakter może ona zakłócać konkurencję na rynku i naruszać wymianę handlową między państwami UE.

Art. 87 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE) zakazuje naruszania reguł konkurencji na Jednolitym Rynku Europejskim, m.in. poprzez udzielanie pomocy publicznej. Jednakże mogą istnieć wyjątki od ogólnego zakazu przyznane w danych dziedzinach lub w konkretnych przypadkach. Wyjątki te muszą być usankcjonowane decyzją organów wspólnotowych (najczęściej Komisji Europejskiej). Wyrażenie zgody przez Komisję Europejską na udzielenie pomocy publicznej nosi nazwę notyfikacji i było stosowane w projektach finansowanych z funduszy strukturalnych realizowanych w poprzednich latach w UE i w Polsce.

Podmiotami udzielającymi pomocy publicznej są organy administracji publicznej lub inne podmioty, które są uprawnione do dysponowania środkami publicznymi, w tym przedsiębiorstwa publiczne. Natomiast beneficjentem pomocy publicznej mogą być zarówno przedsiębiorstwa, jak i organizacje pozarządowe, np. stowarzyszenia czy fundacje prowadzące działalność gospodarczą.

Rodzaje pomocy
Pomoc publiczna udzielana przedsiębiorstwom może być kierowana do konkretnych regionów kraju, sektorów gospodarki lub kategorii przedsiębiorstw. Pomoc regionalna przeznaczona jest na wyrównywanie poziomu gospodarczego regionów państw członkowskich. Jest ona udzielana (na podstawie art. 87 ust. 3 lit. a i c TWE) przedsiębiorstwom na nowe inwestycje oraz na tworzenie miejsc pracy związanych z tą inwestycją.

Pomoc sektorowa udzielana jest sektorom gospodarki, które napotykają trudności gospodarcze. Może mieć ona dwojaki charakter: ochronny (skierowany na restrukturyzację lub utrzymanie danego sektora poprzez ograniczenie przyrostu produkcji) lub stymulujący wzrost produkcji (w przypadku, gdy sektor nie jest w stanie poradzić sobie w oparciu o własne środki z rosnącym popytem na produkty).

Pomoc horyzontalna kierowana jest do przedsiębiorstw bez względu na sektor gospodarki oraz region. Jest ona udzielana przede wszystkim na badania i rozwój oraz innowacje, ochronę środowiska, szkolenia, a także jako pomoc dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Wytyczne Komisji Europejskiej
Komisja Europejska wydaje wytyczne mające na celu kontrolę nad udzielaniem pomocy publicznej oraz dążenie do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju gospodarczego na Jednolitym Rynku Europejskim. Wytyczne te określają kierunki udzielania pomocy publicznej oraz zawierają reguły, według których następuje kontrola istniejącej oraz nowo wprowadzanej pomocy.

Kwestie pomocy regionalnej regulują „Wytyczne w sprawie krajowej pomocy regionalnej na lata 2007- -2013”. Wraz z krajowymi aktami prawnymi regulują one także wysokość dofinansowania z funduszy strukturalnych dla przedsiębiorstwa, w zależności od miejsca działalności inwestycyjnej, która ma być objęta dofinansowaniem. Jest to kwestia niezwykle istotna przy ubieganiu się o środki na działalność inwestycyjną, w tym dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw.

Pomoc de minimis
Wyjątkiem od zasady zakazu wspierania funkcjonowania firmy ze środków publicznych jest udzielenie tzw. pomocy de minimis. Polega ona na udzieleniu przedsiębiorstwu dofinansowania nieprzekraczającego 200 tys. euro w ciągu trzech kolejnych lat budżetowych. Uważa się, że taka pomoc nie narusza konkurencji ani wymiany handlowej między państwami. Jej udzielanie reguluje Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 roku w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis, które weszło w życie 1 stycznia 2007 roku.

Mapa pomocy regionalnej
Maksymalna intensywność regionalnej pomocy inwestycyjnej jest liczona jako stosunek tzw. ekwiwalentu dotacji brutto do kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą. Obecnie mapa pomocy regionalnej w Polsce kształtuje się następująco:
• 50 proc. – na obszarach należących do województw: lubelskiego, podkarpackiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, opolskiego, małopolskiego, lubuskiego, łódzkiego, kujawsko-pomorskiego;
• 40 proc. – na obszarach należących do województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, dolnośląskiego, wielkopolskiego, śląskiego, a od 1 stycznia 2007 roku do 31 grudnia 2010 roku na obszarze należącym do województwa mazowieckiego, z wyłączeniem Warszawy;
• 30 proc. – na obszarze należącym do Warszawy oraz od 1 stycznia 2011 roku do 31 grudnia 2013 roku na obszarze należącym do województwa mazowieckiego.

Wysokość dofinansowania
Mikro- i małe przedsiębiorstwa mogą ubiegać się o dofinansowanie zwiększone o 20 proc., natomiast średnie o 10 proc. w stosunku do wartości wymienionych wyżej. Na przykład apteka (jako mikroprzedsiębiorstwo), która chce dokonać inwestycji na terenie Szczecina, jest uprawniona do otrzymania dofinansowania w wysokości 60 proc. kosztów kwalifikowanych projektu (40 proc. + 20 proc.).

W przypadku nowo utworzonych mikro- i małych przedsiębiorstw (tj. takich, które działają nie dłużej niż 5 lat) wysokość dofinansowania zależy od tego, w jakim mieście czy miejscowości przedsiębiorstwo funkcjonuje. Na obszarze należącym do województwa mazowieckiego wynosi ono 35 proc. w przypadku kosztów poniesionych w ciągu pierwszych trzech lat od utworzenia przedsiębiorstwa oraz 25 proc. w przypadku kosztów poniesionych w ciągu kolejnych dwóch lat. Natomiast na obszarach należących do pozostałych województw w kolejności: 40 proc. i 30 proc. (Rozporządzenie Rady Ministrów z 13.10.2006 w sprawie ustalenia mapy pomocy regionalnej).

Przedsiębiorstwo zawsze otrzymuje potwierdzenie uzyskania pomocy publicznej od instytucji, która ją przyznaje.

#Wybrane formy pomocy publicznej

• pożyczki udzielane z polskiego budżetu: urzędów gmin i urzędów marszałkowskich. Są one niżej oprocentowane od komercyjnych kredytów bankowych. Jest to tzw. miękkie kredytowanie – na warunkach preferencyjnych lub z płatnościami rozłożonymi na korzystniejsze raty
• dotacje pieniężne lub rzeczowe
• subsydia kapitałowo-inwestycyjne (wniesienie kapitału do spółki)
• poręczenia i gwarancje kredytowe
• preferencje podatkowe – zwolnienia i ulgi podatkowe, w tym przyspieszona amortyzacja i ulgi w obciążeniach socjalnych, np. niższe składki na ZUS