Ambasador polskich leków – Bogusław Bobrański

Prof. Bobrański to jedna z bardziej zasłużonych postaci polskiej chemii farmaceutycznej. Lata jego pracy na Uniwersytecie we Wrocławiu przypadły na okres powojenny.

Nowy Sącz, 10 maja 1904 roku. Na świat przyszedł Bogusław Bobrański. Gdy dorósł, podjął życiową decyzję, iż chce na poważnie zająć się chemią. Na wydziale chemii Politechniki Lwowskiej Bobrański odbył studia i w 1926 roku uzyskał tytuł inżyniera chemika.

Jako adept podjął pracę na uniwersytecie. Trzy lata po studiach młody chemik zapracował sobie na tytuł doktora nauk technicznych. W 1931 roku doktor Bobrański rozpoczął wykłady, a następnie objął kierownictwo w Zakładzie Chemii Organicznej i Farmaceutycznej Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Zaledwie rok później przyszła habilitacja.

Z Lwowa do Wrocławia
W 1946 roku profesor Bobrański przeniósł się do Wrocławia. Podjął tam pracę jako kierownik Katedry Chemii Organicznej i Farmaceutycznej na Oddziale Farmacji przy Wydziale Lekarskim Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej. Sprawował również funkcję dyrektora Oddziału Farmacji.

W 1956 r. Bobrański został mianowany profesorem zwyczajnym wrocławskiej Akademii Medycznej. Rok póśniej Senat tejże akademii wybrał właśnie go na stanowisko Rektora Uczelni. To on organizował, a potem prowadził Zakład Syntezy Organicznej w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej im. Hirszfelda we Wrocławiu. Dzięki profesorowi Bobrańskiemu ośrodek odrodził się i działał prężnie po wojnie.

Badania i odkrycia
Odkrycia profesora Bobrańskiego stały się przyczynkiem dla rozwoju badań nad tlenkami zasad pirydynowych w Holandii i Japonii. Ważnym osiągnięciem było uzyskanie jednych z pierwszych preparatów sulfonamidowych o silnym działaniu przeciwgruźliczym.

Po wojnie w kręgu zainteresowań chemika znalazła się synteza środków o działaniu psychotropowym. Badania Bobrańskiego doprowadziły do odkrycia szeregu nowych zastosowań środków barbiturowych. W efekcie wprowadzono na rynek lek trankwilizujący pod nazwą Proxibarbal, produkowany odtąd nie tylko w Polsce, lecz także w Szwajcarii, Francji i na Węgrzech.

Profesor, wraz ze swymi współpracownikami, przebadał właściwości kilkudziesięciu nowych pochodnych kwasu barbiturowego. Okazało się, że wiele z tych związków wykazuje podobne działanie do Proxibarbalu. Bobrański odkrył także silne działanie przeciwzapalne pochodnych N-cykloheksylowych i N-fenylowych.

Szereg prac naukowiec poświęcił również syntezom nowych pochodnych fenyloetyloaminy, benzodiazepiny i diazocyny oraz wielu różnych układów heterocyklicznych.

Badanie związków organicznych
Przełomem w technologii badań była praca profesora „O nowym ebulioskopie do oznaczania ciężaru cząsteczkowego przy użyciu małych ilości substancji”. Nowo opracowany wówczas aparat pozwalał na oznaczenie ciężaru cząsteczkowego przy użyciu minimalnej ilości substancji. Publikacje dotyczące tego odkrycia ukazały się również zagranicą, a opisane w nich metody stosowane są z powodzeniem do dziś.

W powojennym świecie ogromne znaczenie miała współpraca nauki i przemysłu. Dlatego w kręgu zainteresowań prof. Bobrańskiego pojawiły się zagadnienia technologiczne. Odkrył m.in. sposób uzyskiwania syntetycznej kamfory, otrzymywania ksantyny z drożdży piwnych, a z kwasu moczowego kofeiny i teofiliny.

Autorytet
Profesor Bobrański bywał zapraszany na gościnne wykłady do europejskich ośrodków naukowych. Gdziekolwiek się udawał, propagował polskie badania nad nowymi lekami.