Życie bez reumatyzmu

Od najmłodszych lat pracujemy na swoją starość, i nie chodzi tu o składki emerytalne. Aby móc się cieszyć pełną sprawnością, nie lekceważmy pierwszych symptomów chorób reumatycznych i pamiętajmy o profilaktyce. Żaden lek nie zastąpi ruchu!

Życie z reumatyzmem – a właściwie z jedną z ponad 100 chorób reumatycznych, które wchodzą w skład tej potocznej nazwy – jest bardzo trudne. Chorzy skarżą się na wiele dolegliwości, które znacznie pogarszają jakość ich życia. Kilka lat temu w Holandii przeprowadzono ankietę, w której zapytano pacjentów z ciężkimi, przewlekłymi chorobami reumatycznymi, co stanowi dla nich największy problem. Okazało się, że jest nim utrata niezależności oraz ograniczenia w poruszaniu się.

W Polsce ponad 1,5 mln chorych ma rentę inwalidzką na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności z powodu chorób reumatycznych. To trzecia największa grupa orzeczeń rentowych po chorobach układu krążenia oraz zaburzeniach psychicznych.

Ograniczenia ruchowe, częste nawroty choroby oraz ból sprawiają, że osoby dotknięte reumatyzmem czują się wykluczone z życia. Często też cierpią na depresję.

Zbyt późna diagnoza
Zdaniem prof. Witolda Tłustochowicza, wiceprezesa Polskiego Towarzystwa Reumatologicznego, w leczeniu chorób reumatycznych „złotym oknem terapeutycznym” są pierwsze trzy miesiące trwania choroby. – Jeśli w tym czasie zaczniemy leczyć chorego, to jest szansa na zatrzymanie choroby, a nawet na całkowite wyleczenie – mówi profesor. Ale dodaje: – Prawdę mówiąc, w ciągu tych pierwszych trzech miesięcy nawet doświadczonemu reumatologowi trudno jest postawić diagnozę.

Reumatolog na ustalenie rozpoznania potrzebuje około pół roku, lekarz pierwszego kontaktu aż dwóch lat. W Polsce zanim pacjent trafi do specjalisty wykonuje się wiele testów o małej wartości diagnostycznej. Często dają one wynik fałszywie dodatni, więc aby mieć pewność, co do diagnozy, robi się testy potwierdzające… A czas płynie.

Na późną diagnostykę ma wpływ jeszcze jedna istotna sprawa – lekceważenie pierwszych objawów choroby. Wiele osób uważa, że dolegliwości reumatologiczne są powszechne, nieistotne i że można je wyleczyć w sanatorium. – To nieprawda i żadne badania tego nie potwierdzają. Pacjent może tam jechać na rehabilitację dopiero, gdy zostanie wyleczony – mówi prof. Tłustochowicz.

Leczenie i suplementacja
Innym problemem, z którym borykają się pacjenci i ich lekarze są wysokie koszty terapii – nie wszystkie leki wykorzystywane w leczeniu chorób reumatycznych są refundowane przez NFZ.

W leczeniu chorób reumatycznych najważniejsze jest leczenie przyczynowe. Lekami uzupełniającymi są niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz leki przeciwbólowe. Dobór terapii zależy od lekarza, który uwzględni również inne dolegliwości, na które leczy się pacjent.

Trzecim elementem leczenia jest suplementacja glukozaminą, która pomaga w regeneracji tkanki chrzęstnej uszkodzonej procesem chorobowym. Preparaty zawierające glukozaminę są bezpieczne w stosowaniu, jednak ich przyjmowanie warto skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Glukozaminie poświęcono wiele publikacji naukowych. Jest ona prostym aminocukrem, który od 25 lat jest najpopularniejszym składnikiem suplementów diety „na stawy”. Jej niezwykła popularność nikogo już nie dziwi. W licznych badaniach udowodniono, że pośrednio lub bezpośrednio bierze ona udział w tworzeniu powierzchni stawów, ścięgien, więzadeł, płynu stawowego, naczyń krwionośnych, a także śluzu. Dobrze rozpuszcza się w wodzie i doskonale się wchłania (> 90 proc.). Po doustnym podaniu najwięcej jej trafia do chrząstki stawowej.

W badaniu przeprowadzonym w latach 2000-2003 udowodniono, że przyjmowanie glukozaminy przez trzy lata w dawce 1500 mg/dzień pozwala zwolnić dość znacząco postęp choroby zwyrodnieniowej. Dodatkowo okazało się, że efekt terapii zależy od jakości preparatu – wyższą jakość miały próby prowadzone z siarczanem glukozaminy.

Ruch dla zdrowia
Należy jednak pamiętać, że leki pomagają jedynie szybciej usunąć dolegliwości. Aby kuracja była trwała, ważna jest również właściwa rehabilitacja narządu ruchu. Konieczna jest codzienna gimnastyka, spacery, ćwiczenia niepozwalające stawom zastygnąć w bezruchu oraz wzmacniające mięśnie, które są dla stawów dodatkowym wsparciem.

Ojciec polskiej rehabilitacji – prof. Wiktor Dega powiedział, że ruchu nie da się zastąpić żadnym lekiem, natomiast lek często można zastąpić ruchem. Niestety niewielu ludzi zdaje sobie sprawę z konsekwencji braku aktywności fizycznej. Tymczasem spacer, pływanie, bieganie czy jazda na rowerze to najskuteczniejsza profilaktyka chorób reumatycznych.

Prócz ruchu ważna jest również prawidłowa waga, każdy dodatkowy kilogram niepotrzebnie obciąża stawy, a także właściwa dieta, uwzględniająca potrzeby układu kostnego. Powinna ona zawierać dużo wapnia i witamin, zwłaszcza witaminy D.

Doc. Krystyna Księżopolska-Orłowska podkreśla, że od najmłodszych lat pracujemy na swoją starość. I nie chodzi tu o składki emerytalne. – Ludzie nie zdają sobie sprawy, jak wiele czynników ma wpływ na nasze stawy i kości. Statystycznie zmiany zwyrodnieniowe zaczynają się po 35. roku życia. Jednak jeśli nie dbamy o siebie mogą one wystąpić bardzo wcześnie. Kiedyś czytałam pracę naukową, gdzie opisano wyniki badań dotyczące zespołów przeciążeniowych kręgosłupa u młodych wioślarzy uprawiających sport. U chłopców zaczynających treningi w wieku 16 lat proces zwyrodnieniowy w obrębie kręgosłupa stwierdzono już w 25. roku ich życia – mówi doc. Księżopolska-Orłowska.

Stare przysłowie lekarskie mówi: „Lepiej zapobiegać niż leczyć”. Ta mądrość najlepiej pasuje do chorób reumatycznych. Aby im zapobiec lub znacząco je spowolnić, wystarczy dbać o odpowiednią dietę, aktywność fizyczną, unikać stresów oraz przeciążeń. To niewiele kosztuje w przeciwieństwie do terapii już istniejących zmian reumatycznych.

*Bibliografia u autorki.