Tradycja i nauka w leczeniu chorób krążenia


Układ krążenia, skomplikowany, a zarazem najważniejszy system organizmu człowieka, od wieków budził zainteresowanie znachorów, medyków, a współcześnie profesorów nauk medycznych.

Zapobieganie chorobom układu krążenia spędza sen z powiek wielu naukowcom. Metod i sposobów leczenia jest wiele. Coraz częściej jednak, gdy choroba jest we wczesnym stadium, lub gdy zawodzi współczesna medycyna, lekarze wracają do metod naturalnych.

Harvey i Galen

Pierwszym medykiem, który we właściwy sposób opisał układ krwionośny człowieka, przypisując sercu funkcję pompy rozprowadzającej krew po całym organizmie, był William Harvey. Swe dzieło Badania anatomiczne ruchów serca i krwi u zwierząt ogłosił w 1628 r. Przedstawił w nim wspartą naukowymi dowodami tezę, że krew jest pompowana przez serce po całym ciele, a następnie w zamkniętym obiegu do niego powraca. Teoria ta pozostawała w sprzeczności z obowiązującym przez ponad tysiąc lat modelem Galena, który wyodrębniał dwa rodzaje krwi (obecnie znane jako żylna i tętnicza) – ciemnoczerwoną, pochodzącą rzekomo z wątroby, i jasnoczerwoną, pochodzącą z serca. Miały one być różne od siebie i posiadać odrębne funkcje. Krew według Galena była zużywana przez poszczególne narządy i miała powstawać od nowa z pożywienia.

Wcześniej zagadnieniami krążenia krwi zajmował się w XIII wieku arabski uczony Ibn Nafis. Opisał on krążenie płucne i wysunął koncepcję krążenia wieńcowego, którą rozwinął właśnie Harvey. Do jego czasów nie była ona przyjmowana do wiadomości. Odkrycie Harvey’a nie spotkało się z pozytywnym przyjęciem za jego życia. Był atakowany przez swych współczesnych, choć nadal uważano go za dobrego lekarza. Z punktu widzenia anatomii teoria Harvey’a była słuszna, jednak z powodu niemożności odróżnienia w organizmie sieci naczyń włosowatych nie mógł on wyjaśnić sposobu przepływu krwi pomiędzy żyłami i tętnicami. Wpływ badań Harvey’a na ówczesną medycynę był nikły – kontynuowano m.in. praktyki upuszczania krwi, przystawiania pijawek oparte na teorii Galena. Harvey starał się zachęcić innych do zainteresowania się jego pracą i rozwijania badań nad krążeniem krwi. Pragnął też odrodzić arabskie tradycje medyczne. Nastąpiło to jednak dopiero po kilkudziesięciu latach.

Tradycyjne metody leczenia

Wydawać by się mogło, że takie przestarzałe metody jak przystawianie pijawek nie mogą znaleźć zastosowania we współczesnej medycynie. Tymczasem zarówno z powodu mody, jak i skuteczności dzisiejsi lekarze coraz częściej wracają do tradycyjnych metod leczenia. Pijawki lekarskie, a właściwie substancje czynne w ich ślinie, znajdują zastosowanie w leczeniu pajączków naczyniowych szczególnie na kończynach dolnych. Wielu zwolenników ma również medycyna chińska. Znaną od wieków akupunkturą leczy się na przykład wczesne stadia choroby wieńcowej.

Mimo ogromnego postępu w medycynie, nadal popularnymi i wartościowymi lekami są zioła. One też nadal kryją przed naukowcami wiele tajemnic i czekają na odkrywców nowych substancji czynnych.

Zioła

Przed wiekami jednym z takich tajemniczych ziół była naparstnica. W 1785 r. William Withering opisał naukowo zastosowanie naparstnicy w leczeniu niewydolności serca. Z czasem odkryto, że jest to zasługą digoksyny zawartej w naparstnicy wełnistej oraz digitoksyny w naparstnicy czerwonej. Ważne miejsce w leczeniu chorób układu krążenia znalazł również kasztanowiec zwyczajny. Uszczelnia on ściany naczyń włosowatych i zmniejsza ich przepuszczalność dzięki zmniejszeniu kruchości naczyń. Usprawnia przepływ krwi w naczyniach żylnych, co hamuje krzepliwość krwi i przeciwdziała powstawaniu zakrzepów wewnątrznaczyniowych.

Cennym lekiem nasercowym jest konwalia majowa. Jej działanie polega na zwiększaniu siły skurczu. Może być stosowana wtedy, gdy serce wykazuje nadwrażliwość na preparaty naparstnicy. Konwalia majowa jest bardzo skuteczna w przypadkach ostrej niewydolności serca, w zaburzeniach rytmu i prawo komorowej niewydolności krążenia, wadach serca, a szczególnie w zwężeniu zastawki dwudzielnej.


tekst: Katarzyna Walterska

4.6/5 - (30 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH