Ryszard Gryglewski - nazdrowie.pl

Prof. Ryszard Gryglewski, uczony i humanista, lekarz i farmakolog. Należy do grona najwybitniejszych twórców współczesnej farmakologii i farmakologii klinicznej układu krążenia. Prof. dr hab. med. Andrzej Szczeklik w swojej książce „Katharsis” napisał: „W 1976 r. Ryszard Gryglewski w genialnym błysku odkrył w londyńskiej pracowni Johna Vane’a, późniejszego laureata Nagrody Nobla, prostacyklinę, hormon produkowany przez wyściółkę tętnic. Zdaliśmy sobie z miejsca sprawę, że mamy w ręku rzecz niechybnie ciekawą”. Euforia okazała się jednak przedwczesna. Prostacyklina rozpadała się po kilku sekundach i nie było możliwości zatrzymania jej w tętnicach. Kilka miesięcy później, na sympozjum w Chicago, chemik Joseph Fried zaprezentował odrobinę zsyntetyzowanej prostacykliny. Podczas spotkania z Ryszardem Gryglewskim i Andrzejem Szczeklikiem Fried postanowił przekazać substancję do badań polskim naukowcom. Po doświadczeniach na kotach polscy uczeni zaaplikowali sobie dożylnie wlewy prostacykliny. Ryszard Gryglewski już po kilku minutach stracił przytomność, Andrzejem Szczeklikiem trzęsły gorączkowe dreszcze (temperatura przekroczyła 41°C. Byli pierwszymi na świecie, którzy zastosowali prostacyklinę. Potem były kolejne wlewy, ale już bez zagrożeń i przygód. Od czasu owego ryzykownego eksperymentu z prostacykliną naukowców połączyła nie tylko przyjaźń, ale i pasja naukowa, co zaowocowało innym odkryciem, a mianowicie wyjaśnieniem związku między zażywaniem aspiryny a napadami astmy oskrzelowej. „Dyrygent układu krążenia” Tym „dyrygentem” jest śródbłonek tętnic, który odgrywa główną rolę w regulacji układu krążenia. Tak określa go sam prof. Gryglewski. Jego badania wykazały, że wydzielanie prostacykliny i EDRF przez komórki śródbłonka jest procesem sprzężonym, oraz wyjaśniły wpływ nadtlenków lipidów na biosyntezę prostacykliny. Ich wyniki stanowiły podstawę teorii o roli niedoboru prostacykliny w rozwoju miażdżycy. – Prostacyklina, tlenek azotu i aktywator plazminogenu chronią tętnice przed tworzeniem zakrzepów. Wykazano, że to zadanie najlepiej wykonują „we trójkę”, gdy razem są wydzielane przez śródbłonek. Farmakologiczne leczenie ostrego zawału serca powinno uwzględnić ten „zespołowy” charakter obrony przed zakrzepami i należy zastanowić się nad uzupełnieniem terapii trombolitycznej streptokinazą o partnerów aktywatora plazminogenu – wyjaśnia Ryszard Gryglewski. Kolejny obszar dociekań profesora to analiza wpływu ACE-inhibitorów, statyn, tienopirydyn i niesteroidowych leków przeciwzapalnych na funkcję śródbłonka. Jednym z istotnych wniosków wysnutych na podstawie wyników badań było to, iż możliwy jest związek między stosowaniem selektywnych inhibitorów COX-2 a ryzykiem poważnych powikłań naczyniowo-zakrzepowych. Profesor Gryglewski jest autorem pierwszego na świecie doniesienia na ten temat. Do niego też należy odkrycie, że glukokortykosteroidy spowalniają syntezę prostaglandyn poprzez zahamowanie uwalniania kwasu arachidonowego z fosfolipidów błonowych. Pasja, ciekawość, dociekliwość, chęć niesienia pomocy chorym nie pozwoliły badaczowi ani na chwilę zwolnić tempa. Profesor wiernie wypełniał także testament naukowy swojego mistrza, prof. Janusza Supniewskiego. Dla Ryszarda Gryglewskiego Supniewski był nie tylko wzorem uczonego, ale i człowieka, dla którego zawsze najważniejszy był pacjent i konsekwentne przestrzeganie zasady primum non nocere. Po śmierci prof. Supniewskiego w 1964 roku Ryszard Gryglewski objął Katedrę Farmakologii AM w Krakowie, którą kierował do 2002 roku, czyli do momentu przejścia na emeryturę. Naukowe wizjonerstwo Nie sposób w tak krótkim artykule wymienić wszystkich naukowych dokonań profesora. Do najważniejszych należą, poza już wspomnianymi, m.in.: udowodnienie trombolitycznego działania leków przeciwpłytkowych, tiklopidyny i klopidogrelu oraz opis paradoksu prozakrzepowego działania t-PA i streptokinazy. Ryszard Gryglewski zawsze potrafił wnikliwie patrzeć w przeszłość, wydobywając z niej to, co mogłoby z czasem stanowić punkt wyjścia obecnych i przyszłych dociekań, analiz, poszukiwań. Zbudował dla swoich następców podstawy do wielu istotnych odkryć, jak choćby tromboksanu A2 i lipokortyny oraz identyfikacji EDRF jako tlenku azotu. Dokonania naukowe prof. Gryglewskiego zyskały najwyższe uznanie nie tylko w Polsce, ale i na świecie, czego dowodem jest liczba publikacji (ponad 400 prac oryginalnych, w tym większość w najbardziej liczących się na świecie czasopismach naukowych), cytowań (ponad 16 tysięcy), doktoratów honoris causa nadanych mu przez krajowe, europejskie i amerykańskie uczelnie medyczne, wejście w poczet członków Academia Europea, PAN i wielu prestiżowych towarzystw naukowych, udział w kilkunastu komitetach redakcyjnych czasopism naukowych światowej rangi, powierzanie mu ważnych funkcji, m.in. rektora AM w Krakowie, przewodniczącego Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia, wiceprzewodniczącego Komitetu Wykonawczego Światowej Unii Farmakologicznej (IUPHR). Prof. Ryszard Gryglewski został uhonorowany za osiągnięcia o wielkim znaczeniu dla współczesnej farmakologii i medycyny klinicznej m.in.: Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, tytułem Gloria Medicine i Medicus Magnus oraz Krzyżem Komandorskim Polonia Restituta i Wielkim Krzyżem C Polonia Restituta. Człowiek Pogodny, bezpośredni, trochę kąśliwy i złośliwy, ale zawsze w dobrym stylu, nigdy szyderczy, o ogromnym poczuciu humoru. Niezwykle oczytany, rozmiłowany w literaturze pięknej (uwielbia m.in. twórczość Herberta i cytuje jej fragmenty przy każdej nadarzającej się okazji), sztukach pięknych, muzyce. Znakomity wykładowca i popularyzator wiedzy medycznej. Anegdociarz. Miłośnik romantyzmu i to chyba nie tylko jako okresu w dziejach kultury (głównie muzyki). Zawsze cechowała go śmiałość w formułowaniu porównań tworzących wyrazisty obraz opisywanych struktur i zjawisk biologicznych czy omawianych dziejów historii medycyny. By przybliżyć słuchaczom, czytelnikom i rozmówcom problem, o którym mówi, posługuje się językiem barwnym, pełnym przenośni i zaskakujących skojarzeń. Niemal z równą pasją jak naukę uprawiał narciarstwo i turystykę górską. Patrzy na rzeczywistość z wnikliwością badacza i jednocześnie miłośnika życia. Lekarską młodzież ostrzega przed dehumanizacją i pułapkami technicyzacji. – Jeżeli lekarze technicznych umiejętności i fachowej wiedzy nie dopełnią blednącą staroświecką Sztuką Medyczną, chorzy wymienią ich na sztukmistrzów – mówi.

nazdrowie.pl

Geniusz farmakologii – Prof. Ryszard Gryglewski

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH