Rynek farmaceutyczny w Polsce

W 2005 roku – według IMS Health – wartość całego rynku aptecznego w Polsce wyniosła 17,25 mld zł (ceny detaliczne brutto). Wyniki pierwszych miesięcy tego roku wskazują, że 2006 rok przyniesie dalszy wzrost sprzedaży.

Z danych IMS – firmy analizującej rynek farmaceutyczny – wynika, że w 2005 roku rynek leków w Polsce, w cenach producentów netto, wzrósł o 7,4 proc. do 14,2 mld zł. W porównaniu z 2004 rokiem stanowi to wyraźne przyspieszenie, wtedy zwyżka sięgnęła tylko 1,4 proc. Przyczyną tego niedużego wzrostu było wprowadzenie pod koniec 2003 roku zmian na listach refundacyjnych. Pacjenci, wyprzedzając wejście w życie nowych list, robili większe zakupy wybranych leków, wskutek czego na początku 2004 roku znacznie zmalała sprzedaż farmaceutyków w Polsce.

Większe wydatki na leki

Ubiegły rok przyniósł kontynuację kilkuletniego wzrostu wydatków na leki, mimo że ich ceny spadają. IMS tłumaczy to rosnącą liczbą zachorowań na choroby cywilizacyjne, starzeniem się społeczeństwa oraz zalecaniem przez lekarzy coraz nowocześniejszych, a więc i kosztowniejszych terapii. Ten wzrost zużycia leków częściowo równoważony jest przez rosnącą konkurencję między producentami oraz spadki cen poszczególnych leków.

W 2005 roku na rynku preparatów sprzedawanych w aptekach bez recepty (OTC) najbardziej wzrosła sprzedaż leków na przeziębienie (12,29 proc.), spadła zaś sprzedaż witamin i minerałów (0,18 proc.). Natomiast wartość rynku leków na receptę w 2005 roku wzrosła o 8 proc. w porównaniu z rokiem 2004. Powodem takiej sytuacji jest podatność tego rynku na zmiany regulacyjne. W 2005 roku apteki sprzedały: 21 proc. całej sprzedaży leków na receptę stosowanych w chorobach układu krążenia, 15 proc. leków w chorobach układu nerwowego, 13,8 proc.
– w chorobach układu pokarmowego i zaburzeń metabolizmu, 10,7 proc.
– w leczeniu schorzeń układu oddechowego, 7,7 proc. – w leczeniu chorób urologicznych, ginekologicznych i hormonalnych. Antybiotyki stanowiły 9,6 proc.

Zatrudnienie w aptekach

Z badań IMS wynika, że polskie apteki najczęściej zatrudniają od jednego do czterech pracowników mających wykształcenie farmaceutyczne. łącznie 74 proc. aptek w Polsce zatrudnia nie więcej niż 4 pracowników. Właściciele blisko 90 proc. aptek są farmaceutami, a najbardziej rozpowszechnioną formą własności jest indywidualna działalność gospodarcza.

Obroty i dostawcy aptek

Z deklaracji aptek wynika, że ich średnia miesięczna sprzedaż z reguły nie przekracza 200 tys. złotych. Obroty na takim poziomie deklaruje 80 proc. aptek, blisko 18 proc. przyznało się do obrotów w przedziale 200-400 tys., a tylko 2 proc. powyżej 400 tys. zł.

Wyraźną tendencją jest ograniczanie przez apteki liczby hurtowni, z jakimi współpracują. O ile w 2004 roku ponad 52 proc. aptek miało ponad trzech dostawców, to w 2005 roku już tylko 36 proc. aptekarzy mogło pochwalić się taką liczbą hurtowni. Apteki najczęściej (46 proc.) współpracują z dwiema, bądź trzema (28 proc.) hurtowniami. Sześciu bądź więcej dostawców jest partnerem dla zaledwie 0,7 proc. aptek.

Początek 2006 roku
Na początku roku (styczeń – marzec) wartość rynku farmaceutycznego w Polsce wzrosła o 4,8 proc. w porównaniu z analogicznym okresem w roku 2005 i osiągnęła wartość 3,9 mld zł (w cenach producenta netto), w tym wartość rynku aptecznego wzrosła o 4,5 proc. Według firmy IMS, pacjenci wspomagani przez refundację z NFZ zakupili w aptekach leki za 4,7 mld zł (w cenach detalicznych z VAT).

Z kolei według PharmaExpert obroty statystycznej apteki w lutym były o 1,8 proc. niższe niż przed rokiem i wyniosły 130 tys. zł. Wynika to ze zwiększenia o 900 liczby aptek. Średnia marża apteczna wyniosła w lutym 19,3 proc. Średnia marża apteczna dla produktów refundowanych wyniosła 15,3 proc., zaś dla produktów w sprzedaży odręcznej – 23,3 proc. Z powodu dużego wzrostu zachorowań na grypę w marcu – według PharmaExpert – sprzedaż w aptekach wzrosła, przełoży się to także na zwyżkę w segmencie OTC.

Prognozy
Według prognoz IMS Health wzrost rynku leków w 2006 r. nie przewyższy wzrostu zanotowanego w 2005 roku, czyli 7,4 proc. Istotne zmiany zajdą na listach refundacyjnych. NFZ ma wydać w tym roku na refundację około 6,64 mld zł, czyli o około 400 mln zł więcej niż rok temu. Kwota ta obejmuje nie tylko refundację leków, ale także materiały medyczne.

PharmaExpert przewiduje, że sprzedaż aptecznego rynku farmaceutycznego osiągnie poziom ponad 20 mld zł i będzie o ponad 6 proc. większa od sprzedaży w poprzednim roku, kiedy to wyniosła – według nich – prawie 19 mld zł.

#Rynek leków w Polsce mln PLN, 1999-2005, ceny producenta netto

#Rynek leków w Polsce mln PLN, 1999-2005, ceny detaliczne brutto