Projekt ADVANCE

Obiecujące wyniki badań klinicznych zostały ostatnio przedstawione przez Grupę Badawczą Servier, która wraz z George Institute for International Health i Uniwersytetem w Sydney uczestniczyła w projekcie ADVANCE. To największe na świecie badanie kliniczne przeprowadzone u chorych na cukrzycę typu 2.

Cukrzyca typu 2, jeden z najpoważniejszych problemów zdrowotnych dzisiejszych czasów, jest chroniczną, nieuleczalną i potencjalnie wyniszczającą chorobą metaboliczną, charakteryzującą się wysokim stężeniem glukozy we krwi w okresie jej niewyrównania. Z powodu ogromnej liczby osób nią dotkniętych oraz wciąż rosnącej liczby zachorowań, cukrzyca ma cechy światowej epidemii. Obecnie na tę chorobę cierpi około 246 milionów osób na całym świecie, a największa ich część (90-95 proc.) choruje właśnie na cukrzycę typu 2. Szacuje się, że do 2025 roku liczba ta zwiększy się do 380 milionów, co będzie stanowiło 7,1 proc. dorosłej populacji świata. Co więcej, przypadki cukrzycy typu 2, uznawanej do tej pory za chorobę osób, które ukończyły 40. rok życia, coraz częściej notowane są u dzieci.

Czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę obejmują głównie brak aktywności fizycznej, niezdrową dietę oraz zbyt wysoką masę ciała pacjenta. Genetyczne uwarunkowania tego zaburzenia mogą odgrywać istotną rolę jedynie w początkowym stadium choroby.

Do głównych następstw i powikłań cukrzycy zaliczamy: zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, retinopatię, chorobę naczyń obwodowych, zespół stopy cukrzycowej oraz postępującą niewydolność nerek. Wielu zgonom sercowo-naczyniowym, bezpośrednio związanym z zaburzoną gospodarką węglowodanową, można byłoby zapobiec, jeżeli udałoby się wyeliminować takie czynniki ryzyka, jak: nieprawidłowe ciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe, otyłość oraz palenie tytoniu. Kluczowym problemem jest jednak wyrównanie i utrzymywanie stężenia glukozy w surowicy krwi w zakresie wartości prawidłowych.

Cel badania klinicznego
Celem projektu ADVANCE (Action in Diabetes and Vascular Disease Preterax and Diamicron MR Controlled Evaluation) była ocena wpływu – intensywniejszego niż standardowy – obniżania ciśnienia tętniczego za pomocą preparatu Noliprel (lek złożony z inhibitora konwertazy angiotensyny – peryndoprylu i diuretyku – indapamidu) oraz intensywniejszej kontroli stężenia glukozy we krwi przy użyciu preparatu Diaprel MR na ryzyko wystąpienia powikłań u chorych na cukrzycę typu 2.

W badaniu ADVANCE analizowane były łącznie oraz osobno:

• poważne powikłania o charakterze makroangiopatii – tj. choroby naczyń krwionośnych o dużej średnicy (takich jak naczynia wieńcowe czy mózgowe), w których na tle zmian miażdżycowych lub innych procesów patologicznych dochodzi do rozwoju choroby niedokrwiennej serca, udaru czy chorób naczyń obwodowych, w tym zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych;
• poważne powikłania o charakterze mikroangiopatii – tj. choroby naczyń krwionośnych o najmniejszej średnicy (tj. retinopatie, nefropatie i neuropatie), w których ściany naczyń stają się wyjątkowo grube, a zarazem słabe, zaczynają krwawić, prowadząc do ucieczki białek oraz upośledzonego obiegu krwi.

Dodatkowe cele badania ADVANCE obejmowały zaś czynniki związane z: całkowitą śmiertelnością, śmiertelnością z przyczyn sercowo-naczyniowych, szerokim zakresem zdarzeń naczyniowych i nienaczyniowych, funkcjami poznawczymi oraz demencją, ogólną jakością życia pacjenta oraz kosztową opłacalnością.

Przebieg badania
ADVANCE było badaniem wieloośrodkowym, randomizowanym z kontrolowanym placebo. Objęło ono łącznie 11 140 losowo wybranych pacjentów z cukrzycą typu 2 z dwudziestu krajów świata. W Polsce uczestniczyło w nim 17 ośrodków, w których przebadano ponad 600 pacjentów. Do badanej populacji należeli zarówno chorzy z prawidłowym ciśnieniem, jak i z nadciśnieniem. Pacjenci uczestniczący w badaniu ADVANCE otrzymywali standardową terapię stosowaną u chorych na cukrzycę, w tym leki hipotensyjne, statyny, leki przeciwpłytkowe. Badany preparat był dołączany do dotychczasowej terapii zgodnej ze standardami XXI wieku.

Wyniki
Stwierdzono, że dołączenie preparatu Noliprel do terapii chorych z cukrzycą typu 2 zredukowało całkowitą śmiertelność o 14 proc., a ryzyko zgonów spowodowanych chorobami układu krążenia o 18 proc. Prowadzenie terapii tym preparatem u 79 pacjentów przez okres 5 lat mogłoby uchronić przed śmiercią jednego z nich.

Dodatkowo u pacjentów otrzymujących wspomniany lek stwierdzono znaczące – aż 14-procentowe – zmniejszenie całkowitej liczby incydentów wieńcowych oraz 21-procentową redukcję powikłań nerkowych. Oznacza to, że zastosowanie terapii tym złożonym preparatem przez okres 5 lat w grupie 75 pacjentów pozwoliłoby uniknąć jednego zgonu wieńcowego, a w grupie 20 pacjentów zapobiegłoby jednemu zgonowi w wyniku powikłań nerkowych.

Korzyści i skuteczność
Korzyści obserwowane w badaniu ADVANCE były podobne we wszystkich podgrupach, niezależnie od zastosowanego wcześniej leczenia i obecności nadciśnienia. Leczenie było bardzo dobrze tolerowane, porównywalnie do grupy otrzymującej placebo.

Noliprel został wybrany do badania ADVANCE ze względu na swoją skuteczność w leczeniu zmian zachodzących zarówno w dużych, jak i małych naczyniach, zmian typowych dla pacjentów cierpiących na cukrzycę i nadciśnienie. Badania wykazały także dużą skuteczność tego leku w zakresie obniżania ciśnienia tętniczego oraz korzystny wpływ na pracę serca i nerek. Warto też zwrócić uwagę, że w Polsce w leczeniu nadciśnienia tętniczego stosuje się preparaty złożone tylko w 0,5 proc. przypadków, podczas gdy w Europie jest to 40 proc. przypadków.

Szacunki
Wyniki badania ADVANCE mogą w przyszłości mieć istotny wpływ na wytyczne dotyczące opieki klinicznej, a także stanowić istotny krok naprzód w zakresie opieki zdrowotnej dla milionów chorych na cukrzycę typu 2. Terapia ta zmniejsza ryzyko zgonu u tych pacjentów o niemal jedną piątą przy prawie całkowitym braku działań niepożądanych. Upoważnia to do stwierdzenia (komentarz prof. Johna Chalmersa, jednego z głównych organizatorów badania ADVANCE, z George Institute for International Health), iż leczenie preparatem złożonym peryndopryl- -indapamid należy rozważyć u każdego pacjenta z cukrzycą typu 2.

Szacuje się także, że gdyby terapia zastosowana w badaniu ADVANCE została w latach 2010-2015 wdrożona tylko u połowy chorych z cukrzycą na świecie, to można by w tym czasie zapobiec ponad 1,5 mln zgonów.

konsultacja:
dr n. farm. Grażyna Sygitowicz

#ŚMIERTELNOŚĆ CAŁKOWITA