Profilaktyka wzdęć

Nieprzyjemne i wstydliwe objawy ze strony układu trawiennego można eliminować, przede wszystkim poprzez zmianę nawyków żywieniowych oraz trybu życia. Pomocne będą również odpowiednie preparaty OTC. Nie wolno jednak zapominać, że przewlekłe i uciążliwe problemy mogą być oznaką poważniejszych schorzeń.

Uczucie pełności, rozpierania i ucisku w nadbrzuszu oraz nadmierne oddawanie gazów to przypadłość, na którą uskarża się coraz więcej osób, a w szczególności kobiet. Bardzo często wzdęcia pojawiają się po spożyciu obfitego posiłku. Dodatkowym objawem tej dolegliwości może być bolesny skurcz jelit oraz powiększony obwód brzucha. Czasem, gdy objętość gazów jest duża i żołądek uciska na przeponę, mogą pojawić się nawet duszności. Dlatego też należy wnikliwie obserwować swój organizm i w przypadku wystąpienia niepokojących symptomów zwrócić się po pomoc do gastrologa.

Trochę fizjologii
Obecność gazów w układzie pokarmowym człowieka jest naturalna. W jelitach znajduje się jednorazowo około 150-200 ml gazów, które są regularnie wydalane w wyniku pasażu jelitowego (około 600 ml dziennie). Pochodzą one z bardzo różnych źródeł. Przede wszystkim są produktem procesów fermentacyjnych, które przeprowadzają bakterie jelitowe biorące udział w trawieniu spożywanych pokarmów. Poza tym są również produktem ubocznym różnych procesów chemicznych zachodzących w organizmie, chociażby oddychania wewnątrzkomórkowego. Część gazów dyfunduje również przez ściany naczyń krwionośnych. Spore porcje powietrza połyka się także podczas jedzenia, szczególnie jeśli jest ono szybkie i łapczywe. W skład chemiczny gazów jelitowych wchodzą przede wszystkim metan, dwutlenek węgla, siarkowodór oraz wodór. Większość z nich ma niestety nieprzyjemny zapach.

Podstawową przyczyną powstawania wzdęć jest zachwianie równowagi w gospodarce gazami. Mogą być one produkowane w nadmiarze, nieprawidłowo transportowane albo wydalane.

Bezpośrednie przyczyny
Istnieje bardzo wiele przyczyn zaburzonej gospodarki gazami, a tym samym powstawania wzdęć. Większość z nich ma związek ze złymi przyzwyczajeniami żywieniowymi oraz trybem życia. Często pacjenci spożywają posiłki w pośpiechu i rozmawiają podczas jedzenia. Przyczynia się to do połykania nadmiernej ilości powietrza. Wiele ciężkostrawnych pokarmów ulega w jelitach fermentacji, co również prowadzi do nadmiernej produkcji gazów. Do najbardziej popularnych należą oczywiście: kapusta, groch, fasola czy cebula. Ogólnie rzecz biorąc, w przypadku wystąpienia wzdęć powinno się ograniczyć udział węglowodanów i tłuszczy w diecie. Także częste spożywanie napojów gazowanych bogatych w dwutlenek węgla może powodować przykre dolegliwości. U niektórych osób problemem jest również świadome zatrzymywanie gazów w wyniku zahamowań kulturowych.

Bardzo często problemy z wzdęciami mają swoje źródło w przerośniętej, nieprawidłowo rozmieszczonej florze bakteryjnej. Stan taki pojawia się na przykład po przewlekłej antybiotykoterapii. Wśród przyczyn zaburzeń gospodarki gazami wymienić można również zespół jelita nadwrażliwego, niedrożność jelit oraz tak zwaną nadwrażliwość trzewną. Zgubne efekty może mieć również prowadzona na własną rękę terapia odchudzająca oparta głównie na lekach przeczyszczających.

Jak sobie poradzić?
Podstawą jest oczywiście profilaktyka. W pierwszej kolejności należy zadbać o zdrową i zbilansowaną dietę, z której wykluczyć trzeba wszystkie ciężkostrawne potrawy wywołujące uczucie rozpierania w nadbrzuszu. Jednym z jej dominujących składników powinien być z kolei dobroczynny błonnik. Oczywiście dobrze byłoby ograniczyć ilości wypijanych napojów gazowanych, a posiłki spożywać w spokoju i bez pośpiechu. Osoby z przewlekle występującym problemem powinny unikać również gumy do życia. Do elementów profilaktyki należy także aktywność fizyczna, która w istotny sposób wpływa na normalizację procesów trawiennych i regulację pasażu jelitowego.

Oczywiście tryb życia również odgrywa istotną rolę. Bardzo duży wpływ na dolegliwości trawienne ma stres. W celu unormowania składu i rozmieszczenia flory bakteryjnej można sięgnąć po dostępne w aptekach preparaty probiotyczne zawierające żywe kultury bakterii lub symbiotyczne, w których dodatkowo zawarta jest pożywka dla mikroorganizmów. Spośród naturalnych źródeł bakterii zasiedlających przewód pokarmowy polecić można jogurty naturalne, maślanki czy kefiry. Niektórym osobom w walce z objawami pomagają również herbatki ziołowe ułatwiające trawienie, które zawierają np. liść mięty pieprzowej, owoc kminku lub kopru włoskiego. Na towarzyszące bóle skurczowe można polecić pacjentom dostępne na rynku preparaty spazmolityczne.

Najpopularniejszym preparatem wspomagającym walkę z wstydliwymi i nieprzyjemnymi objawami wzdęć jest Simetikon. To substancja powierzchniowo czynna, która w ogóle nie wchłania się z przewodu pokarmowego. Dzięki swym właściwościom zmniejsza ona napięcie powierzchniowe pęcherzyków gazów i ułatwia ich odprowadzanie. Jest to lek bezpieczny i można go podawać nawet małym dzieciom (w postaci specjalnych kropli doustnych). Po preparat ten należy jednak sięgać tylko doraźnie i z rozmysłem. Przewlekłe stosowanie Simetikonu może bowiem obniżyć napięcie mięśni gładkich jelit i nasilić nieprzyjemne objawy. Długotrwałe łagodzenie objawów może też maskować prawdziwą przyczynę dolegliwości ze strony układu trawiennego.

Kiedy do lekarza
Przewlekłe wzdęcia mogą być sygnałem poważniejszych schorzeń układu pokarmowego. Jeśli problem nie ustępuje pomimo modyfikacji stylu życia i diety albo jeśli towarzyszą mu inne niepokojące objawy, takie jak silne bóle, biegunki, zaparcia, mdłości i wymioty czy odbijanie, należy zwrócić się do specjalisty. Lekarz zaleci odpowiednie badania diagnostyczne i ewentualnie przepisze leki dostępne na receptę. Wśród najczęstszych problemów, których jednym z objawów mogą być wzdęcia, wyróżnić należy: zespół jelita nadwrażliwego, stany zapalne błony śluzowej, nietolerancję niektórych składników pokarmowych, jak na przykład laktozy, zakażenie pasożytami oraz problemy z napięciem mięśni gładkich w przebiegu cukrzycy lub chorób tarczycy. Zdarza się również, że narządy biorące udział w procesach trawiennych, na przykład trzustka, nie funkcjonują prawidłowo. Wówczas należy suplementować wytwarzane przez nie enzymy.