Prawnik radzi…Zasiłek macierzyński

Jestem farmaceutką z dwuletnim stażem pracy, obecnie w czwartym miesiącu ciąży. Na jakiej podstawie ZUS wylicza wysokość zasiłku macierzyńskiego przysługującego kobiecie w okresie urlopu macierzyńskiego? Ostatnio usłyszałam, że do tych wyliczeń ZUS posługuje się danymi z ostatnich trzech miesięcy przed porodem, jednak sytuacja ulega zmianie, jeśli w tym czasie kobieta przebywała na zwolnieniu lekarskim, o co de facto nie trudno w zaawansowanej ciąży.
Proszę o wyjaśnienie tego problemu.

Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu wychowawczego:
• urodziła dziecko,
• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia – a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego w wieku do 10. roku życia – na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia,
• przyjęła dziecko w wieku do 7. roku życia – a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego w wieku do 10. roku życia – na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem.

Zasiłek macierzyński przysługuje również w razie urodzenia dziecka po ustaniu ubezpieczenia chorobowego (zatrudnienia), jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z naruszeniem przepisów prawa, jeżeli zostało to stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu. Zasiłek macierzyński przysługuje także pracownicy zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas określony, na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, z którą umowa o pracę została przedłużona do dnia porodu.

Zasiłek macierzyński jest wypłacany przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego lub okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Okres ten od 1 stycznia 2009 roku wynosi:
• 20 tygodni – w przypadku urodzenia jednego dziecka,
• 31 tygodni – w przypadku urodzenia bliźniaków,
• 33 tygodnie – w przypadku urodzenia trojaczków, 
• 35 tygodni – w przypadku urodzenia czworaczków,
• 37 tygodni – w przypadku urodzenia pięcioraczków
i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Warto podkreślić, że tydzień urlopu macierzyńskiego odpowiada siedmiu dniom kalendarzowym.

Zasiłek macierzyński nie przysługuje: za okresy, w których ubezpieczony zachowuje prawo do wynagrodzenia, w okresie urlopu bezpłatnego, w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności.

Zasiłek macierzyński wynosi 100 proc. wynagrodzenia stanowiącego podstawę jego wymiaru. Dla pracownika jest to przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres
12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie prawa do zasiłku. Jeżeli prawo do zasiłku powstało przed upływem tych 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia. Podstawę wymiaru zasiłku za jeden dzień stanowi jedna trzydziesta część wynagrodzenia stanowiącego podstawę wymiaru zasiłku.

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku ustala się przez podzielenie wynagrodzenia osiągniętego przez ubezpieczonego pracownika za okres ubezpieczenia przez liczbę miesięcy, w których wynagrodzenie to zostało osiągnięte.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, jeżeli postanowienia układów zbiorowych pracy lub przepisy o wynagradzaniu nie przewidują zmniejszania ich za okres pobierania zasiłku. Składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umowy o pracę tylko do określonego terminu nie uwzględnia się przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego należnego za okres po tym terminie. Premie, nagrody i inne składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za miesiące kalendarzowe, z których wynagrodzenie przyjmuje się do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku.

W podstawie wymiaru zasiłku uwzględnia się również składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy dłuższe niż miesiąc. Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy kwartalne wlicza się do przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwot wypłaconych pracownikowi za cztery kwartały poprzedzające miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy roczne wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej jedną dwunastą kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Podstawa wymiaru zasiłku z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. tego wynagrodzenia.

Postawione przez czytelniczkę pytanie zawiera zbyt mało szczegółów, aby można było wyjaśnić powody, dla których ZUS miałby odstąpić w jej przypadku od powyższej zasady i przyjąć okres krótszy niż 12 miesięcy do wyliczenia podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego.

Podstawy prawne: art. 176-1891 Kodeksu pracy, art. 29-31, art. 36-42, art. 45-47 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, z późn. zm.).