Oko – zwierciadło duszy

To, że układ nerwowy jest zdolny do odbierania bodśców świetlnych i przetwarzania ich w mózgu na wrażenia wzrokowe, to zasługa mechanizmu nazywanego zmysłem wzroku. Jego anatomiczną postacią jest oko, jeden z najważniejszych organów.

Narząd wzroku składa się z gałki ocznej, aparatu ochronnego i ruchowego oraz połączeń nerwowych siatkówki oka ze strukturami mózgu. Sama gałka oczna znajduje się w przedniej części oczodołu i porusza się dzięki ruchom mięśni ocznych. Oko to kula o średnicy 24 mm, wypełniona w większości bezpostaciową substancją, czyli tzw. ciałem szklistym. Substancja ta, utrzymywana jest pod ciśnieniem, dzięki czemu możliwe jest zachowanie kształtu samego oka.

Budowa oka
Oko składa się z kilku warstw. Najbardziej zewnętrzną jego część stanowi twardówka. Zbudowana jest ona z nieprzezroczystej błony. W przedniej części twardówki znajduje się rogówka, przypominająca kształtem wypukłe szkiełko od zegarka. Między twardówką a siatkówką, mieści się naczyniówka. Wraz z tęczówką i ciałem rzęskowym tworzy ona błonę naczyniową, w której znajdują się naczynia krwionośne. Ciało rzęskowe jest odpowiedzialne za zmiany kształtu soczewki, czyli akomodację oraz produkuje ciecz wodnistą utrzymującą odpowiednie napięcie gałki ocznej.

Niezwykle ważny element oka stanowi siatkówka, w której znajdują się komórki światłoczułe (czopki i pręciki) oraz neurony przewodzące bodśce wzrokowe. Najważniejsze miejsce siatkówki to plamka żółta, która jest niezwykle czuła na barwy i światło. W stronę do nosową od plamki znajduje się tarcza nerwu wzrokowego skupiająca neurony wzrokowe, całkowicie pozbawiona komórek światłoczułych, w polu widzenia, odpowiadająca tzw. „plamie ślepej”.

Kolejną częścią oka jest soczewka, utrzymywana w miejscu przez ciało rzęskowe. Zawieszona jest ona między tęczówką, a ciałem szklistym na obwódce rzęskowej. Kolejny element oka stanowi tęczówka – umięśniona część błony naczyniowej, otaczająca niewielki otwór nazywany śrenicą. Dzięki zawartym w błonie pigmentom, tęczówka jest kolorowa. Mięśnie tęczówki regulują wielkość źrenicy.

Przednia część twardówki i wewnętrzna część powiek pokryte są spojówką. W górno-bocznej części oczodołu znajduje się gruczoł łzowy. To dzięki niemu oko jest regularnie zwilżane przez łzy, oczyszczające je z wszelkich zanieczyszczeń. Bez łez oczy nie mogłyby prawidłowo funkcjonować.

Napięcie pod powieką
Mimo, że oko jest tak ważnym organem, codziennie mu szkodzisz. Chociażby pracując przy komputerze czy siedząc godzinami przed telewizorem. Zazwyczaj nie przestrzegasz podstawowych zasad, takich jak odległość od monitora czy robienie sobie przerw w pracy lub w trakcie oglądania telewizji. Ciągłe wpatrywanie się w jedną powierzchnię jest dla oka nie tylko potwornie męczące, ale też szkodliwe.

Monitory emitują cztery typy promieniowania: rentgenowskie, podczerwone, nisko częstotliwościowe i ultrafioletowe. W naturalnych warunkach oko zmienia obiekty zainteresowania, skupiając się raz na przedmiotach bliskich, raz na odległych. Praca przy komputerze powoduje, że wzrok przez wiele godzin jest skupiony na małej powierzchni przy zachowaniu tej samej odległości, co wywołuje stałe napięcie mięśni okoruchowych i prowadzi do poważnych problemów z akomodacją, a w efekcie do pogorszenia wzroku.

Sztuczne łzy
Spędzając wiele godzin przed ekranem monitora czy telewizora, powinnaś także pamiętać o nawilżaniu rogówki oka. Rogówka nawilżana jest wydzieliną łzową podczas mrugania. Powieka pokrywa wtedy całą powierzchnię oka i rozprowadza po niej łzy. Sygnał dla powieki wysyła mózg i tuż po tym sygnale następuje mrugnięcie. Podczas pracy przy komputerze, przenosisz wzrok z klawiatury na monitor i z powrotem, wykonując przy tym niewielkie, mimowolne ruchy powiekami. Sygnały te odczytywane są przez mózg jako mrugnięcie, w wyniku czego ten uznaje, że nie należy wysyłać kolejnego sygnału. Poza tym skupienie i napięcie podczas pracy przy komputerze wzmaga wydzielanie adrenaliny, która powoduje że rzadziej mrugamy. Efekt to wysuszanie dolnej części oka.

W każdej dobrej aptece znajdują się tzw. preparaty z grupy „sztucznych łez”, dostępne bez recepty. Pod względem składu i właściwości fizyko-chemicznych są one możliwie najbardziej zbliżone do naturalnych łez. Chronią one powierzchnię rogówki, skutecznie poprawiając nawilżenie zarówno rogówki jak i spojówek. „Sztuczne łzy” zawierają bezpieczne środki konserwujące, niektóre z nich mogą być stosowane u osób noszących miękkie soczewki kontaktowe. Wskazane są także jako środek chroniący i zmniejszający objawy dyskomfortu przy podrażnieniach oka, np. w zapaleniach o podłożu alergicznym lub przy narażeniu oka na działanie wiatru, słońca, lotnych zanieczyszczeń.

Jeśli zauważysz, że z Twoim wzrokiem dzieje się coś niedobrego, nie lekceważ tego. Zgłoś się do okulisty.

#Czy wiesz, że…

1. Witamina C wpływa na zmniejszenie ryzyka wystąpienia wielu chorób oczu m.in. zaćmy.
2. W trakcie mrugania powieki zwilżają powierzchnię oka, oczyszczając ją z kurzu i zarazków. Człowiek mruga ok. 1-2 razy co 10 sek. Każde mrugnięcie trwa ok. 1/3 sek. Tak więc w ciągu 12 godzin mrugamy przez 25 min.
3. Noworodki mrugają znacznie rzadziej niż dorosły człowiek: 1-4 razy na minutę, a ich gruczoły łzowe nie wydzielają łez. Pierwsze prawdziwe łzy pojawiają się dopiero ok. 2 miesiąca życia.
4. Chcąc uchronić oczy przed chorobami, jak: światłowstręt, podrażnienia, choroby plamki żółtej, powinnaś uzupełnić dietę w produkty bogate w antyoksydanty i mikroelementy takie, jak: wit. A, wit. C, wit. E, luteina, magnez, selen, cynk.