Nadciśnienie tętnicze

Nadciśnienie tętnicze


Wartości ciśnienia w układzie tętniczym powyżej przyjętych norm określamy mianem nadciśnienia tętniczego. Światowa Organizacja Zdrowia wymienia to schorzenie na pierwszym miejscu wśród przyczyn zgonów na świecie.

Wyróżnia się nadciśnienie pierwotne i wtórne. Najczęściej (w 90 proc. przypadków) występuje nadciśnienie pierwotne, którego przyczyny nie jesteśmy w stanie ustalić.

Nadciśnienie wtórne może być spowodowane potencjalnie wykrywalnymi przyczynami, np. chorobami miąższowymi nerek, zwężeniami tętnic nerkowych (tzw. nadciśnienie naczyniowo-nerkowe), guzem chromochłonnym (phaeochromocytoma), pierwotnym hiperaldesteronizmem, zespołem Cushinga, zespołem obturacyjnego bezdechu podczas snu, koarktacją aorty, a także lekami i używkami.

Diagnostyka
Do rozpoznania schorzenia upoważnia nas stwierdzenie przynajmniej w dwóch pomiarach ciśnienia tętniczego krwi w wysokości 140/90 mmHg.

Między wartościami ciśnienia tętniczego a chorobowością i śmiertelnością sercowo-naczyniową istnieje liniowa zależność. Wartości ciśnienia krwi mają także związek z niewydolnością serca, miażdżycą naczyń obwodowych i schyłkową niewydolnością nerek.

Leczenie hipotensyjne
Strategia leczenia hipotensyjnego obejmuje zmianę stylu życia oraz farmakoterapię. Czas rozpoczęcia i intensywność terapii zależą od wartości ciśnienia tętniczego i ustalonego indywidualnie dla każdego chorego całkowitego ryzyka sercowo-naczyniowego. Do szacowania ryzyka wystąpienia zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych służą tabele SCORE.

Choroba nerek, uprzednio rozpoznana choroba układu sercowo-naczyniowego czy cukrzyca typu 1 lub 2 automatycznie kwalifikują chorego do grupy wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego, co pociąga za sobą zastosowanie przez lekarza intensywniejszego leczenia.

Głównym celem terapii jest radykalne zmniejszenie groźby chorób układu sercowo-naczyniowego oraz obniżenie ciśnienia tętniczego do wartości poniżej 140/90 mmHg, a u chorych ze współistniejącą cukrzycą, chorobą sercowo–naczyniową (udar mózgu, zawał serca), chorobą nerek lub białkomoczem – poniżej 130/80 mmHg.

Zmiana stylu życia
Wszystkim chorym z nadciśnieniem tętniczym obligatoryjnie zalecamy zmianę stylu życia. Oznacza to zerwanie z ewentualnym nałogiem palenia tytoniu, ograniczenie lub zaprzestanie picia alkoholu, zmniejszenie spożycia sodu, modyfikację diety, utrzymanie właściwej masy ciała oraz zwiększenie aktywności fizycznej.

Rzucenie palenia tytoniu uważane jest za najskuteczniejsze zachowanie w profilaktyce zawałów serca i udarów mózgu. Należy zastosować w tym względzie stosowne poradnictwo, a w razie potrzeby substytucję nikotyny lub leczenie bupropionem czy warenikliną.

Chorym zaleca się również ograniczenie picia alkoholu: dla mężczyzn do 20-30 g, a dla kobiet do 10-20 g etanolu na dobę. Wypijanie dużej ilości alkoholu w krótkim czasie niebezpiecznie zwiększa ryzyko wystąpienia udaru mózgu.

W celu zmniejszenia spożycia sodu chorzy na nadciśnienie tętnicze powinni przygotowywać posiłki z naturalnych składników, z umiarem korzystać z soli i produktów przetworzonych. Dobowe spożycie sodu powinno wynosić około 65 mmol, czyli 3,8 g chlorku sodu. Modyfikacja diety polega również na wprowadzeniu do jadłospisu większej ilości warzyw, owoców i ryb oraz na zmniejszeniu spożycia ogólnej ilości tłuszczów, głównie nienasyconych.

Zwiększenie aktywności fizycznej zależne jest od stanu chorego, jego objawów klinicznych, chorób towarzyszących i stopnia ryzyka incydentu sercowo-naczyniowego. Odradza się wykonywanie intensywnego wysiłku fizycznego do czasu uzyskania optymalnej kontroli farmakologicznej. Ze względu na silne działanie presyjne zaleca się systematyczny wysiłek o umiarkowanej intensywności (30-45 min. dziennie), np. spacery, bieganie lub pływanie.

Farmakoterapia
Obecnie w zaleceniach przyjmuje się, że korzyści z leczenia hipotensyjnego są niezależne od rodzaju zastosowanego leku i wynikają z samego obniżenia ciśnienia tętniczego, a leki z pięciu głównych klas są skuteczne w zmniejszaniu ciśnienia i prawdopodobieństwa wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych.

Należą do nich: diuretyki, blokery receptorów beta adrenergicznych (tzw. betablokery), antagoniści wapnia, inhibitory konwertazy angiotensyny II (ACE inhibitory), antagoniści receptora dla angiotensyny II (ARB).

Leki te mogą być stosowane zarówno w monoterapii (w rozpoczynaniu lub kontynuacji terapii), jak i w leczeniu skojarzonym. Należy jednak zwrócić uwagę na pożądane i niepożądane właściwości poszczególnych klas oraz ich połączeń w określonych sytuacjach klinicznych. Z jednej strony, w przypadku zmniejszania przerostu lewej komory, białkomoczu i mikroalbuminurii oraz opóźnienia wystąpienia choroby nerek, szczególnie wskazane są połączenia ACE inhibitorów i antagonistów receptora angiotensynowego. Z drugiej zaś, ze względu na możliwość zwiększenia masy ciała, niekorzystny wpływ na metabolizm lipidów oraz wzrost liczby nowych przypadków cukrzycy, nie należy zalecać betablokerów u chorych ze współistniejącą otyłością i zaburzeniami metabolizmu glukozy (dotyczy to także diuretyków tiazydowych i ich połączenia z betablokerami).

Idealny lek hipotensyjny powinien zapewnić utrzymanie pożądanego ciśnienia tętniczego, ze szczególnym uwzględnieniem godzin porannych, przy podawaniu raz na dobę i nieobecności działań niepożądanych, które są główną przyczyną nieprzestrzegania zaleceń przez chorych.

Niestety większość pacjentów (70-80 proc.) wymaga zastosowania leczenia skojarzonego. W związku z tym, wydaje się, że rodzaj leku, jaki podamy jako pierwszy, nie jest aż tak ważny. Szczególnie skuteczne i dobrze tolerowane są połączenia diuretyków tiazydowych z inhibitorami ACE lub antagonistami receptora angiotensynowego; antagonistów wapnia z inhibitorami ACE lub antagonistami receptora angiotensynowego lub diuretynami tiazydowymi; beta-adrenolityków z antagonistami wapnia z grupy dihydropirydyny.

Po wdrożeniu farmakoterapii chorzy powinni zgłaszać się na kontrolne wizyty co 2-4 tygodnie, w celu ewentualnych modyfikacji schematu leczenia (dawki, nowe leki, ocena działań niepożądanych). Choremu zaleca się zaopatrzenie w aparat do samodzielnych pomiarów ciśnienia, które mogą pomóc w uzyskaniu optymalnego sposobu leczenia. Kiedy cel terapeutyczny zostanie osiągnięty, częstotliwość wizyt powinna zależeć od rozmiaru ryzyka incydentu sercowo-naczyniowego i wartości ciśnienia tętniczego – nie powinna być jednak rzadsza niż co 6 miesięcy.

Piśmiennictwo u autora.

4.8/5 - (122 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH