Inteligencja emocjonalna

Inteligencja emocjonalna


Inteligencja emocjonalna i jej znaczenie w życiu prywatnym i zawodowym

Współczesne społeczeństwo, w ramach którego funkcjonujemy, ewoluowało na przestrzeni wieków tak, jak i ewoluował nasz mózg. Największe zmiany zaszły w ostatnim półwieczu. Stale nasilające się tendencje do zwiększania autonomii jednostki oraz popularnie zwana „wyścigiem szczurów”, narastająca rywalizacja – stymulują wewnątrzspołeczną agresję oraz prowadzą do izolacji jednostki i zanikania więzi społecznych.
Jak można odnaleźć się w takiej sytuacji i kto w tak trudnym i nieprzyjaznym środowisku ma szansę na sukces?

Policzalność inteligencji
Jeszcze do niedawna obowiązywało przekonanie, że doskonałe wykształcenie, szeroka wiedza i umiejętność błyskotliwego kojarzenia faktów są gwarantem naszego sukcesu zawodowego. Okazuje się jednak, że to nie piątkowi uczniowie
– laureaci najwyższych wyróżnień uzyskiwanych na przestrzeni wszystkich etapów edukacji – najszybciej pną się po szczeblach kariery. Co zatem, oprócz fachowej wiedzy, jest nam potrzebne by w pełni wykorzystać drzemiący w nas potencjał i przejść na emeryturę z poczuciem zawodowego spełnienia?

Człowiek od najdawniejszych czasów wykazywał chęć zmierzenia potencjału intelektualnego jednostki, zwłaszcza, że różnice na pierwszy rzut oka zawsze były rozpoznawalne. Jednak skuteczne sposoby na zmierzenie poziomu intelektu, w porównaniu z możliwościami sprawdzenia poziomu sprawności fizycznej zawsze były dużo słabsze. Pierwsze próby mierzenia poziomu ludzkiej inteligencji miały miejsce pod koniec XIX wieku. Rozpoczęto je od metody polegającej na mierzeniu czasów reakcji na pojawiający się bodziec zmysłowy. Bardzo szybko okazało się jednak, że metoda ta nie odzwierciedlała faktycznych wyników inteligencji i w żaden sposób nie odnosiła się do osiąganych postępów w nauce.

Ogromny wkład w tworzenie metod badawczych poziomu inteligencji wniósł na początku XX wieku, francuski psycholog Alfred Binet. W 1905 roku opublikował on metryczną skalę inteligencji (skala Bineta) pozwalającą określić wiek umysłowy oraz iloraz inteligencji. Skala ta, po niewielkich zmianach, stosowana jest do dzisiaj. Wykorzystywanie testów IQ nabrało dużego znaczenia – są one nadal używane przy kwalifikowaniu poziomu inteligencji. Jednym z pierwszych badań o szerokim zakresie było badanie przeprowadzone wśród żołnierzy amerykańskich podczas pierwszej wojny światowej.

Szeroki postęp?
Możliwość odniesienia się do tych badań przeprowadzonych za pomocą testów na inteligencję, na żołnierzach w 1918 roku pozwala nam ustalić, że przez blisko sto lat, średnia wartość IQ w społeczeństwie amerykańskim wzrosła o 24 punkty. Na tak duży wzrost inteligencji społecznej miał wpływ szereg czynników. Głównym z nich jest nieograniczony po II wojnie światowej dostęp do edukacji w państwach cywilizowanych. Spadek poziomu analfabetyzmu można obserwować we wskaźnikach wszystkich państw wysokorozwiniętych. Obserwując zmiany, jakie zaszły w zakresie tego wskaźnika w Polsce widać jak ostatnie sto lat zmieniło nasze społeczeństwo. W 1914 roku na ziemiach polskich było: 57 proc. analfabetów w zaborze rosyjskim, 40 proc. w Galicji oraz 5 proc. w zaborze pruskim. Według statystyk w Polsce w 1921 roku było 33,1 proc. analfabetów, w 1931 r. – 23,1 proc., w 1960 r. – 2,7 proc., a w 1978 r. – 1,2 proc.

Drugim decydującym czynnikiem jest ilość bodźców, które codziennie docierają do naszego mózgu stymulując jego nieustanny rozwój. W największym stopniu przyczyniły się do tego: informatyzacja, umożliwiająca dostęp do szerokiej wiedzy na każdy temat oraz zmiana form rozrywki (np. stymulujące gry komputerowe).

Na wzrost poziomu inteligencji mają wpływ także czynniki czysto fizjologiczne i społeczne: lepsze odżywienie społeczeństwa oraz mniejsze wydatkowanie energii na czynności fizyczne. Oprócz tego dla społeczeństwa XX i XXI wieku charakterystyczne jest również zmniejszenie dzietności rodzin.

Inteligencja społeczeństwa globalnie rośnie, co potwierdzają wyniki w niezależnie prowadzonych badaniach inteligencji u dzieci. Każda zmiana na lepsze ma jednak swoją cenę. Niestety zaczynamy mieć również do czynienia z niebezpiecznym paradoksem, spada bowiem poziom inteligencji emocjonalnej. Nie jest tajemnicą, że obecne pokolenie częściej cierpi na zaburzenia emocjonalne.
Także dzieci częściej czują się bardziej samotne i przygnębione. Łatwiej wybuchają złością, są bardziej skłonne do okazywania agresji, są impulsywne i szybko poddają się zmartwieniom. Do najbardziej widocznych oznak tych zachowań można np. zakwalifikować wzrost narkomanii wśród młodzieży, przestępstw popełnianych przez nieletnich, zaburzenia łaknienia u młodych dziewcząt czy zwiększenie ilości niechcianych ciąż.

Zmiany anatomiczne
Skoro coraz inteligentniejsze społeczeństwo zmaga się z coraz częstszymi problemami społecznymi opartymi na emocjach, warto zrozumieć jak potężną władzę nad myślącym mózgiem mają uczucia i z czego to wynika.
W ciągu milionów lat ewolucji, nasz mózg rozwijał się od niżej położonych, starszych warstw do warstw wyższych, stając się ich swoistym udoskonaleniem. Przyglądając się rozwojowi mózgu embriona ludzkiego możemy prześledzić ogólny proces ewolucji mózgu człowieka.

Najstarszą i najbardziej prymitywną częścią wspólną dla wszystkich gatunków posiadających układ nerwowy jest pień mózgu otaczający rdzeń kręgowy. Ta pierwotna część mózgu, zwana również „mózgiem gadzim” jest odpowiedzialna za podstawowe czynności życiowe, takie jak oddychanie, praca serca czy kontrola podstawowych odruchów zapewniających przetrwanie gatunku. Z pnia mózgu, jako drugie wyłoniły się ośrodki emocjonalne. U pierwszych ssaków wytworzyły się najważniejsze warstwy mózgu emocjonalnego. Otaczają one pień mózgu niczym pierścień. W języku łacińskim pierścień oznacza się słowem limbus, stąd mózg emocjonalny określamy dziś mianem układu limbicznego.

W układzie limbicznym wytworzyło się z kolei centrum sterowania emocjonalnego – ciało migdałowate. Jest ono swoistą bazą danych organizmu dotyczącą jego pozytywnych i negatywnych doświadczeń zebranych w ciągu całego życia. W trakcie dalszego rozwoju układ limbiczny wytworzył dwa potężne narzędzia: zdolność uczenia się oraz pamięć. To pozwoliło ludziom wyzwolić się z zakresu podstawowych odruchów. Ostatnie 100 milionów lat to okres, w którym mózg rozwijał się w przyspieszonym tempie. Utworzyła się nowa kora mózgowa, która dała człowiekowi niezwykłe możliwości intelektualne. To, że mózg „myślący” ma krótszą historię niż mózg „gadzi” czy ośrodki odpowiedzialne za emocje wyjaśnia związki między myśleniem a uczuciami.

Samokontrola
Ciekawy jest proces, jaki zachodzi w naszym mózgu pod wpływem bodźca wzrokowego. Z ośrodka wzroku (jeżeli jest to obraz) informacja wychodzi dwutorowo do kory mózgowej, która ma za zadanie przeanalizować sytuację – dłuższą drogą i krótszą do ciała migdałowatego, odpowiedzialnego za pamięć emocjonalną. Zanim nasz mózg zdąży podjąć decyzję co do wagi sytuacji, nasz organizm na podstawie porównania obrazu do wcześniejszych doświadczeń jest już przygotowany do walki lub ucieczki. Kiedy okazane emocje są nieproporcjonalnie silniejsze do zaistniałej sytuacji, możemy mówić o „porwaniu emocjonalnym”. Jest to sytuacja, kiedy nie docierają do nas żadne argumenty racjonalne, a fala emocji jest tak intensywna, że po zaistniałym wydarzeniu pozostaje poczucie wstydu i niesmaku.

Tak dochodzimy do pierwszego kluczowego elementu inteligencji emocjonalnej – samokontroli. Samokontrola to jedna z cech warunkująca nasz byt w społeczeństwie. Bardzo często zdarza się bowiem, że osoby o bardzo wysokim wskaźniku inteligencji zawodzą, za to radzą sobie osoby o zupełnie przeciętnej inteligencji. Obszar, który decyduje o naszej wygranej lub przegranej we współczesnym świecie to rzeczona inteligencja emocjonalna określana mianem takich cech, jak: samokontrola, inicjatywa, empatia, umiejętność przystosowania oraz zdolność przekonywania.

Są to kluczowe parametry, na podstawie których tworzą się pokrewne umiejętności. Według licznych badań, posiadanie ukształtowanych na wysokim poziomie kompetencji miękkich wpływa na powodzenie w życiu zawodowym aż w 75 proc. Warto zatem pracować nad sobą i rozwijać poszczególne obszary inteligencji emocjonalnej już od najmłodszych lat, aby zapewnić sobie i swoim dzieciom lepszy start w dorosłe życie. Rozwój podstawowych umiejętności z zakresu empatii pomaga nam poprawnie odczytywać emocje targające drugą osobą. Dzięki temu łatwiej nam dopasować proces sprzedażowy, jeśli sytuacja dotyczy spotkania z klientem lub proces motywacyjny, jeśli mamy do czynienia z pracownikiem.

Więcej informacji na temat budowy mózgu i jego wpływu na zachowanie emocjonalne znajdziecie państwo w książce Daniela Golemana pt. „Inteligencja emocjonalna”.

4.8/5 - (164 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH