Hemoroidy

Dlaczego problemy z hemoroidami kojarzą się z brakiem higieny i siedzeniem na zimnym kamieniu? Skuteczne leczenie choroby hemoroidalnej w głównej mierze zależy od odpowiedniej edukacji pacjenta, a farmaceuta odgrywa w niej kluczową rolę.

Guzki krwawicze, zwane inaczej hemoroidami, nie są schorzeniem same w sobie, tylko jedną ze struktur anatomicznych odbytu. Biorą udział w mechanizmie zamykania kanału odbytu, a także chronią kanał podczas defekacji. W zależności od położenia w stosunku do kresy grzebieniastej (brzegu odbytu), dzielą się na guzki wewnętrzne (powyżej tej linii, zbudowane z połączeń tętniczo-żylnych) i zewnętrzne (poniżej, zbudowane ze splotów żylnych).
Objawy i przyczyny

Problem dotyczy głównie hemoroidów wewnętrznych, których patologiczne poszerzenie splotu tętniczo-żylnego prowadzi do obrzęku i rozciągnięcia włókien mięśniowych podtrzymujących guzki. Konsekwencją jest wypadanie guzków przez kanał odbytu. Poddane urazowi zewnętrznemu hemoroidy krwawią i pokrywają się śluzem, powodując ból, świąd i początek stanu zapalnego. Co ważne, żywoczerwona krew pojawia się na papierze toaletowym, na powierzchni stolca, ale nigdy nie jest wymieszana z jego zawartością. Smoliste stolce, skrzepy krwi z reguły świadczą o poważniejszym stanie chorobowym i wymagają natychmiastowej kontroli lekarskiej. Stąd warto poświęcić kilka chwil, aby zapytać pacjenta o pojawiające się objawy.

W przypadku hemoroidów zewnętrznych, których patologia początkowo przebiega bezobjawowo, ostry ból najczęściej związany jest z zakrzepicą. Guzki krwawią i są wyczuwalne jako zgrubienia wokół odbytu. Po 7-10 dniach ból zazwyczaj ustaje, ale mogą pojawić się wtórne stany zapalne.

Przyczyną choroby są przede wszystkim przewlekłe zaparcia, a także częste biegunki, ciąża, dieta uboga w błonnik i siedzący tryb życia, czyli wszystko co powoduje nadmierną pracę tłoczni brzusznej. Pacjentów z reguły uspokaja fakt, że nie są osamotnieni w walce z cierpieniem. Przyjmuje się, że co najmniej 50 proc. populacji doświadczy choćby jednego przykrego epizodu związanego z hemoroidami. Częstotliwość zwiększa się wraz z wiekiem i nie zależy od płci.

Wyróżnia się cztery stopnie zaawansowania hemoroidów wewnętrznych. Stopień I i II można leczyć zachowawczo. Jeśli terapia nie daje rezultatów lub choroba jest bardziej zaawansowania, niezbędne jest leczenie zabiegowe. Niewątpliwie najlepiej postawi diagnozę lekarz, który prostym badaniem per rectum lub za pomocą anoskopu może wykluczyć inne schorzenia.
Leczenie

W II wieku n.e ojciec farmacji Klaudiusz Galen leczył hemoroidy przykładając do nich pijawki, obecnie mamy w aptekach szerszy asortyment środków.

W leczeniu należy skupić się na przyczynie choroby. Najważniejsza jest zmiana diety na bogatoresztkową. Wyróżniamy błonnik rozpuszczalny i nierozpuszczalny. To właśnie ten drugi, pobudza perystaltykę, skraca pasaż jelitowy i zwiększa objętość kału. Znajdziemy go m.in. w pełnoziarnistych produktach, w tym w otrębach pszennych, których dziennie spożycie 3-4 łyżek w dawkach podzielonych dostarczy odpowiednią ilość błonnika. Należy pamiętać, aby podawać go z dużą ilością napojów (co ważne: bezkofeinowych), w przeciwnym razie dolegliwości mogą się nasilać. Zbawienny wpływ na pracę jelit ma także umiarkowana aktywność fizyczna, która także pomoże w walce z nadwagą. W przypadku przewlekłego zaparcia polecane są osmotyczne środki przeczyszczające, które stopniowo wyregulują cykl wypróżnień.

W aptece znajdziemy szeroki wybór produktów, głównie w postaci maści i czopków. W przypadku hemoroidów zewnętrznych polecana jest postać maści, przy hemoroidach wewnętrznych można stosować zarówno czopki, jak i maści, lub stosować je zamiennie. Stosowanie maści ułatwia dołączony do opakowania aplikator, który przykręca się do tuby, wypełnia produktem i delikatnie wprowadza do odbytu. Aplikator powinien być umyty po każdym użyciu. Większość produktów stosuje się dwa razy dziennie – rano i wieczorem. Jeśli objawy nie ustąpią po 7-10 dniach, należy skontaktować się z lekarzem.

Należy wspomnieć też o tradycyjnej metodzie leczniczej, jaką są nasiadówki, np. z naparem z kory dębu, koszyczku rumianku, czy oczaru wirginijskiego. Działają one ściągająco i przeciwzapalne, a ciepło dodatkowo zmniejsza napięcie zwieraczy, są skuteczne i bezpieczne.

Dobre rezultaty daje też doustna terapia zmikronizowaną, oczyszczoną frakcją flawonoidową, a także pochodnymi rutyny. Uszczelniają one zaczynia krwionośne, poprawiają napięcie żylne i drenaż limfatyczny. Diosminę w stanach zaostrzenia objawów stosuje się przez pierwsze 4 dni 2 razy dziennie w dawce po 1500 mg i stopniowo zmniejsza się do dawki 500 mg dwa razy na dobę.

Kobiety w ciąży są szczególnie narażone na powstawanie hemoroidów. Jest to spowodowane wzrostem ciśnienia żylnego (również w żyłach okolicy odbytu), i rozszerzeniem światła naczyń. Przyczyną jest wzrost ilości progesteronu, a także mechaniczny ucisk miednicy na żyły jamy brzusznej. Objawy choroby hemoroidalnej najczęściej ustępują po porodzie. Oprócz diety, odpowiedniej higieny odbytu i unikania pozycji siedzącej, kobietom w ciąży można zaproponować nasiadówki z naparem z kory dębu. O zastosowaniu preparatów takich jak maści, czy czopki powinien jednak zadecydować lekarz.

Tabela 1. Klasyfikacja hemoroidów wewnętrznych według Banova i wsp.
Stopień zaawansowania Opis Objawy
I Guzki krwawiące, ale nie wypadające Zwykle bezbolesne nieznaczne krwawienie
II Guzki wypadające przy parciu, lecz samoistnie chowające się Umiarkowany dyskomfort, uczucie pełności w odbycie, świąd i krwawienia
III Guzki wypadające przy parciu i wymagające mechanicznego wprowadzenia Bóle, krwawienia i nadmierne wydzielanie śluzu z maceracją, świąd odbytu, podrażnienia i stany zapalne z możliwością brudzenia bielizny
IV Guzki pozostają trwale poza kanałem odbytu, bez możliwości odprowadzenia Ból, krwawienie, możliwość zakrzepicy oraz zanieczyszczania się
Źródło: Wytyczne Polskiego Klubu Koloproktologii.
Tabela 2. Przykładowe preparaty
Substancja Działanie Preparat
Dyskomfort w okolicy odbytu
Kwas hialuronowy Tworzy na powierzchni błony śluzowej ochronną powłokę, przyśpiesza jej regeneracje i zabliźnienie się ran Apirectum (czopki), Proktis-M (maść, czopki)
Wyciągi roślinne Nagietek lekarski – przeciwzapalnie, zmniejsza kruchość włośniczek, przyśpiesza gojenie Hemocal (czopki)
Rumianek lekarski, oczar wirginijski – przeciwzapalnie, ściągająco, rozkurczowo Hemorol (czopki), Recto-Stop ultra (maść)
Pokrzyk wilcza jagoda – rozkurczająco na mięśnie zwieraczy, słabo znieczulająco.Uwaga: Nie stosować u kobiet w ciąży! Hemorol (czopki)
Propolis, wosk pszczeli Zawiera związki fenolowe, flawonoidy, pierwiastki, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie Apirectum (czopki), Propolis 3%, (czopki), Proctocomfort (czopki)
Zawiesina martwych szczepów E.coli Pobudza układ odpornościowy do odpowiedzi immunologicznej swoistej i nieswoistej, aktywując fizjologiczny proces przeciwzapalnyUwaga: Kultury baterii inaktywowane są fenolem, który może powodować nadwrażliwość Posterisan (maść, czopki)
Drobne krwawienia, ból podczas wypróżniania
Sole bizmutu tlenek cynku, tanina Działanie ściągające: denaturują śluz i białka na powierzchni błony śluzowej, tworząc warstwę chroniącą przed podrażnieniem, zmniejszają wysięk, wzmacniają błonę śluzową odbytu. Obkurczają naczynia w warstwie zdenaturowanej zatrzymując krwawienia o niewielkim nasileniuUwaga: Długotrwałe stosowanie soli bizmutu w dużych dawkach mogą działać toksycznie na tkankę nerwową Procto-Hemolan Protect (czopki),Recto-Stop (maść), Hemorectal (czopki)
Wyciągi roślinne Ziele krwawnika, kłącze pięciornika kurze ziele, kora dębu – zawierają garbniki działające ściągająco i obkurczająco naczynia krwionośne hamując drobne krwawienia HemoFit (maść), Hemorol (czopki)
Kasztanowiec zwyczajny – uszczelnia naczynia krwionośne, hamuje krwawienia z drobnych naczyń Proktosedon (maść i czopki), Neo-aesculan (maść), Recto-Stop ultra (maść), Hemorol (czopki),Aesculan (maść)
Ruszczyk kolczasty – ruskogeniny działają przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo. Uszczelniają i zwężają drobne naczyniaUwaga: mogą zwiększać skurcze macicy, nie stosować w ciąży Ruskorex (maść, czopki)
Żarnowiec miotlasty – obkurcza naczynia krwionośne Hemorol (czopki)
Tribenozyd Działa przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, przeciwbólowo, zmniejsza przepuszczczalność i poprawia napięcie naczyń. Może być stosowany od 4. miesiąca ciąży, pod warunkiem nieprzekraczania dawek. Można stosować w ciąży, jest hipoalergiczny. Procto-glyvenol (krem, czopki), Procto-hemolan (krem), UniGel Procto(czopki)
Balsam peruwiański Właściwości odkażające, przeciwzapalne, pobudza ziarninowanie. Uwaga: może wywoływać alergie kontaktowe Recto-Stop (maść), Neo-aesculan (maść)Hemorectal (czopki)
Świąd i ból w okolicy odbytu
Polidokanol, benzokaina, lidokaina, tetrakaina, cynchokaina Substancje miejscowo znieczulające, uśmierzające ból i świąd. Uwaga: mogą powodować nadwrażliwość odbytu, stosować tylko w cyklach kilkudniowych Aesculan (maść), Hemorol (czopki), Neo-aesculan (maść), Procto-glyvenol (krem, czopki), Procto-hemolan (krem), Ruskorex, maść (czopki), Proktosedon (maść i czopki)
Silny ciągły ból i/lub krwawienia – do czasu wizyty lekarskiej
Hydrokortyzon Glikokortykosteryd o słabym działaniu. Działa przeciwzapalnie, powoduje skurcz naczyń i zmniejsza ich przepuszczalność. Uwaga: stosować maksymalnie 7 dni, ze względu na możliwość atrofii lub zapalenia kontaktowego skóry Proktosedon (maść, czopki)
Neomycyna Antybiotyk o szerokim spektrum działania, działa na wiele szczepów bakterii Gram-ujemnych. Uwaga: Stosować tylko w wyjątkowych sytuacjach. Proktosedon (maść i czopki)
4.9/5 - (237 votes)

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH