Ekologicznie znaczy zdrowiej

Z prof. Ewą Rembiałowską z Zakładu Żywności Ekologicznej SGGW w Warszawie, rozmawia Monika Górska.

Co to jest żywność ekologiczna? Czy jest tym samym, co reklamowana „zdrowa żywność”?
Żywność ekologiczna jest to żywność produkowana w kontrolowanych i certyfikowanych gospodarstwach rolnych lub przetwórniach ekologicznych, według obowiązujących regulacji prawnych. Nie jest to absolutnie to samo, co tzw. „zdrowa żywność”. To ostatnie określenie jest niezgodne z prawem, które zabrania określeń „żywność zdrowa”, „bezpieczna”, „bez chemii”, „naturalna” itp. Są to określenia bez pokrycia, które o niczym nie świadczą, tylko wprowadzają konsumenta w błąd. Co to znaczy żywność bezpieczna? Czy ta, którą kupujemy w osiedlowym sklepie jest niebezpieczna? Niestety, dość często spotyka się w sklepach czy w mediach określenie „zdrowa żywność”. Często w odniesieniu do tej ekologicznej. Podkreślam jednak, że to nie jest to samo…

Czy żywność ekologiczna jest – w takim razie – zawsze zdrowa?
Żywność ekologiczna, jak wynika z wielu badań naukowych, w tym tych prowadzonych pod moim kierunkiem na SGGW, ma korzystniejszy skład chemiczny niż żywność produkowana masowo w rolnictwie określanym jako konwencjonalne. W takim konwencjonalnym systemie stosuje się wiele środków ochrony roślin (pestycydów) i nawozów mineralnych oraz innych syntetycznych substancji.

W żywności ekologicznej jest mniej niepożądanych dla zdrowia substancji, np. pozostałości pestycydów, azotanów i azotynów, sztucznych dodatków do żywności. Jest natomiast więcej pożądanych dla nas, czyli konsumentów, związków bioaktywnych, np. witaminy C, polifenoli czy karotenoidów. Dlatego są naukowe podstawy, aby twierdzić, że żywność ekologiczna jest potencjalnie zdrowsza dla ludzi i zwierząt niż żywność konwencjonalna.

Czy w Polsce pojawia się coraz więcej producentów żywności ekologicznej? Gdzie szukać tej żywności?
To prawda, w Polsce jest coraz więcej producentów ekologicznych. W roku 2011 zarejestrowano prawie 21 tysięcy gospodarstw rolnych o tym profilu oraz prawie 300 przetwórni. Jest też coraz więcej sklepów detalicznych z tego typu żywnością. W całym kraju jest ich już około 500, z czego w Warszawie blisko 50.

Jaką wartość ekologiczną mają produkty, które wygrywają konkursy na produkty tradycyjne?
Takie lokalne, tradycyjne produkty są na pewno warte uwagi konsumentów, ponieważ są oceniane przez kompetentne jury. Nasz zakład często bierze udział w takich konkursach, wchodząc w ich skład. Np. na targach Natura Food 2011 pierwsze miejsce zajęła firma Biofood produkująca ekologiczne soki i inne przetwory owocowo-warzywne. Wpływ na wyróżnienie miała m.in. pozytywna ocena tych produktów przez nasz Zakład Żywności Ekologicznej SGGW, którym kieruję. Żywność tradycyjna i regionalna są objęte certyfikacją, podobnie jak żywność ekologiczna. Zdecydowanie je polecam.

Z tego wynika, że wszyscy powinniśmy jeść żywność ekologiczną, tradycyjną. Komu przede wszystkim trzeba ją polecać?
Należy ją promować i polecać wszystkim. Taka żywność prawdopodobnie pozytywnie wpływa na zdrowie. Ale najsilniejszy pozytywny wpływ dotyczy kobiet planujących ciążę, będących w ciąży lub karmiących dziecko. A także matek wychowujących dzieci do trzech lat. Właśnie w tym okresie młody organizm jest najbardziej podatny na negatywne wpływy szkodliwych substancji, których w żywności ekologicznej jest zdecydowanie mniej. Z drugiej strony substancje prozdrowotne wpływają także najsilniej na rozwijający się płód w łonie matki i małe dziecko. Także dla osób starszych żywność ekologiczna jest niezwykle ważna z tych samych powodów, jakie dotyczą małych dzieci. Osoby starsze mają bardzo wrażliwy układ pokarmowy i odpornościowy. Poprzez żywienie ekologiczne można polepszyć ich stan zdrowia i samopoczucie. Na to mamy już pewne dowody naukowe.

Czy żywność ekologiczna jest dużo droższa? Cena jest chyba największym problemem dla klientów… Czy zdradzi nam pani, gdzie kupuje pani różne produkty?
Moja rodzina kupuje regularnie żywność ekologiczną w sklepie prowadzonym przez mojego syna. Kupujemy na co dzień chleb, jaja, masło, mleko, warzywa, makarony, mąkę, sery, herbatę, kawę, dżemy i wiele innych produktów. Rzadziej kupuję wędliny i mięso, ponieważ istotnie są dużo droższe niż konwencjonalne. W przypadku warzyw, jaj i produktów zbożowych różnica cen nie jest aż taka duża. Wędlin praktycznie nie jadamy, a mięso staram się kupować na wsi ze znajomego źródła, z małych gospodarstw niestosujących nadmiaru chemii rolnej.

Podobne sklepy z żywnością ekologiczną, czy nawet zwaną popularnie tradycyjną, znajdziemy także i w innych miastach. Nie należy kupować żywności oferowanej jako ekologiczna z niepewnego źródła, np. na targowiskach, bo najczęściej jest to oszustwo. Warto natomiast postarać się o adresy certyfikowanych gospodarsw ekologicznych i tam na miejscu kupować warzywa, ziemniaki, jaja i inne produkty. Ceny u rolnika są zawsze niższe. Należy pytać o certyfikat ekologiczny, który rolnik ma obowiązek pokazać klientowi.