Dlaczego boli kręgosłup?

Kręgosłup to skomplikowana, kostna konstrukcja utrzymująca głowę i tułów, oraz regulująca pozycję kończyn. Jest także rodzajem „tunelu” chroniącego rdzeń – najważniejszy „przewód” dostarczający impulsy nerwowe do wszystkich narządów.

Co się więc stanie kiedy ten absolutnie niezbędny do życia narząd odmówi posłuszeństwa?
Ostrego bólu kręgosłupa doświadcza choć raz w życiu 90% ludzi na całym świecie i to niezależnie od kraju, w którym mieszkają, czy koloru skóry. Według sondy przeprowadzonej przez angielski magazyn konsumencki „Which?” prawie 25% chorych pierwszego ataku bólu doznało w okresie młodzieńczym, poniżej 25% cierpiało przez cały rok, a zgłaszane bóle były w przedziale 7-10 (według skali 1-10). Wśród mężczyzn, w 30% ich dolegliwości spowodowane były wypadkiem, podczas gdy kobiety w 28% bóle wiązały z ciążą.

Skoro kręgosłup, jak powszechnie się uważa, to twór tak doskonały, dlaczego tak często odmawia posłuszeństwa? Źródłem problemów, jak się okazuje, jest słabość struktur anatomicznych jednego z jego odcinków zwanego „lędźwiowo-krzyżowym”.

Rozwój
Niestety natura obdarzając nas potężnym mózgiem, nieco zaniedbała rozwój i dostosowanie anatomii kostnej, pozostającej daleko w tyle za doskonałością ludzkiego umysłu. Efekt był taki, że homo sapiens wyprostował swoją postawę drogą ewolucji znacznie wcześniej niż nasz kręgosłup, a szczególnie odcinek lędźwiowo-krzyżowy, nie był na to gotowy. Rozwinęliśmy się szybciej, ale płacimy za to spory rachunek. To właśnie między innymi dlatego człowiek tuż po urodzeniu jest tak bezradny i przez prawie rok(!) musi przebywać głównie w pozycji leżącej. W tym czasie utrzymujący nasze ciało atlas „nadrabia” zaległości tysięcy lat ewolucji i rozwija struktury kręgosłupa – trzony kręgowe i krążki międzykręgowe, które spełnią później funkcje dynamiczne. Dlatego też tak często lekarze stwierdzają u pacjentów wady postawy i… kręgosłup boli.

Właściwie 90% bólów kręgosłupa ma źródło mechaniczne. Nawykowo przybieramy wadliwe postawy, przeciążamy się, wreszcie doprowadzamy do zmian zwyrodnieniowych. Wniosek nasuwa się sam – najważniejsza od najmłodszych lat okazuje się być profilaktyka, popularyzacja codziennych postaw i mechanicznych sposobów leczenia poprzez stosowanie ćwiczeń korekcyjnych wzmacniających mięśnie grzbietu, brzucha i barków. Pozwolą one na utrzymanie prawidłowej postawy ciała i powinny wejść w rytuał codziennych zajęć począwszy od wieku dziecięcego. Dodatkowo właściwa pozycja pracy, snu, wypoczynku, a więc odpowiednia ławka w szkole, krzesło do pracy, materac do spania oraz poduszka ortopedyczna, pozwolą uniknąć tak bardzo dotkliwych i często obezwładniających bólów. Nie chodzi tu tylko o wielkie akcje w telewizji czy prasie. Każdy z nas w kręgu własnej rodziny, przyjaciół powinien o tym pamiętać szczególnie zwracając uwagę na wiedzę na ten temat – najmłodszych.

Przyczyny bólu
Co jest bezpośrednią przyczyną bólów kręgosłupa? Zwykle odpowiedzialne są za to schorzenia krążków, które znajdują się pomiędzy kręgami i pełnią rolę naturalnych „amortyzatorów”. W pierwszym etapie zwyrodnienia krążka międzykręgowego dochodzi do jego uwypuklenia. Tak zwany „pierścień włóknisty” wysuwa się z jądra miażdżystego wskutek nacisku. Następstwem tego są przewlekłe, tępe bóle kręgosłupa, gdyż takie wysunięcie powoduje ucisk na nerwy i rdzeń kręgowy. Kiedy pęka zewnętrzny pierścień włóknisty następuje zwykle częściowe wypadnięcie jądra miażdżystego. Jeśli wypadnie w górę lub w dół, nie powinno nas nic boleć, ale jeśli wypadnie w środku lub z boku pierścienia włóknistego, wtedy silnie uciska rdzeń nerwowy lub nerwy i pojawia się silny ból. U pechowców może dojść nawet do porażeń. Bóle często promieniują do innych narządów, stąd nierzadko stawiana jest mylna diagnoza, a więc i złe leczenie. Oprócz dolegliwości typowych dla dyskopatii, gdzie zużyty, zniszczony krążek międzykręgowy ulega spłaszczeniu lub przesunięciu powodując ucisk korzeni nerwowych, istnieje jeszcze sporo innych przyczyn mogących wywołać bóle kręgosłupa.

Zespół guziczny
Warto wiedzieć o tak zwanym „zespole guzicznym”, gdzie dochodzi do ucisku korzeni nerwowych w obrębie ostatnich trzech kręgów lędźwiowych. Warto zwrócić uwagę na „zespół biodrowo – krzyżowy”, który występuje przy uszkodzeniu stawu tworzonego przez powierzchnie kości krzyżowej i miednicy. Bóle mogą występować również w odcinku lędźwiowo – krzyżowym, gdy najniższy krąg lędźwiowy jest przyrośnięty do kości krzyżowej lub odwrotnie, pierwszy krąg kości ogonowej jest przyrośnięty do ruchomej części lędźwiowego odcinka kręgosłupa. W wyniku tego kręgosłup lędźwiowy ma albo tylko 4 albo 6 ruchomych kręgów. Obydwa przypadki ujemnie wpływają na statykę i postawę ciała, prowadzą do uszkodzeń krążków oraz dają przewlekłe bóle „krzyża” z towarzyszącą rwą kulszową.