Joanna Kalbarczyk

Zapalenie gardła


Na tę przykrą dolegliwość przeciętny Polak cierpi dwa-trzy razy w roku. W aptekach można znaleźć szeroki asortyment środków OTC pomocnych w walce z tą chorobą.

Ból gardła najczęściej jest pierwszym objawem rozwijającego się przeziębienia lub ostrego zapalenia gardła. Winowajcami w tym przypadku są wirusy – około 95 proc. przypadków bólu gardła u dorosłych to infekcja wirusowa. Dużo rzadziej tę dolegliwość wywołują bakterie i grzyby (częściej u dzieci do lat 15). Za 90 proc. przypadków bakteryjnego zakażenia odpowiadają szczepy Streptococcus pyogenes. Bakteryjne zapalenie możemy podejrzewać, jeśli ból gardła rozpoczyna się nagle i towarzyszą mu takie objawy, jak: gorączka powyżej 38°C, intensywnie czerwona błona śluzowa gardła oraz białe skupiska wydzieliny ropnej na migdałkach. Namawiajmy wtedy pacjenta na wizytę u lekarza, gdyż może się okazać, że niezbędne będzie zastosowanie antybiotykoterapii.

Wirusowe zapalenie gardła może rozwinąć się niezależnie od wieku pacjenta czy pory roku. Objawia się bólem gardła, ale o słabszym nasileniu niż w przypadku zakażenia paciorkowcem. Częściej również pojawiają się objawy ogólnoustrojowe: niewielka gorączka, ból głowy, nieżyt nosa, kaszel. Wirusowe zapalenie gardła ustępuje samoistnie w ciągu 3-7 dni. Składnikami preparatów na gardło są: substancje antyseptyczne, anestetyki stosowane miejscowo, chemioterapeutyki i środki przeciwgrzybiczne, sole (np. sól emska czy zwykła sól kuchenna), glikoproteiny, substancje roślinne oraz witaminy i minerały. Preparaty te dostępne są najczęściej w postaci tabletek do ssania, a także aerozoli i olejków do inhalacji. Tabletki do ssania są lepsze, ponieważ stymulują produkcję śliny i poprawiają nawilżenie gardła. Ich kontakt z błoną śluzową jest dzięki temu dłuższy, co pomaga skuteczniej uśmierzać ból.

Składniki odkażające
Z antyseptyków wymienić można m.in. chlorki chlorheksydyny, benzoksonium, benzalkonium czy chlorek cetylopirydyniowy. Wykazują one głównie działanie bakteriobójcze i przeciwgrzybiczne. Mogą powodować przemijające zaburzenia smaku oraz reakcje alergiczne. Ważne jest, aby nie przekraczać zalecanej dawki dobowej tych substancji. Mentol dodawany do środków OTC łagodzi ból związany ze stanem zapalnym.

Leki przeciwzapalne
Benzydamina ma działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne, a dodatkowo znieczulające i przeciwobrzękowe. Nie ma przeciwwskazań do stosowania jej w okresie ciąży, ale często powoduje miejscowy efekt odrętwienia, a podana w dużych dawkach jest substancją psychoaktywną. Przeciwzapalnie działają też flurbiprofen oraz salicylan choliny – NLPZ stosowane miejscowo. Pamiętać należy, że nie poleca się ich kobietom w ciąży, karmiącym oraz dzieciom poniżej 12. roku życia (salicylany, nawet stosowane miejscowo, mogą zwiększać ryzyko pojawienia się zespołu Reye’a). Ostrożnie natomiast należy je podawać osobom z chorobą wrzodową oraz astmą oskrzelową.

Anestetyki
Miejscowe środki znieczulające mają udokumentowaną skuteczność. Na polskim rynku znajdziemy preparaty z lidokainą i benzokainą. Są to substancje bezpieczne, niepowodujące interakcji z innymi lekami, jednak ze względów bezpieczeństwa nie poleca się ich w III trymestrze ciąży (mogą się pojawić problemy z oddychaniem u niemowląt), a wrażliwi pacjenci mogą skarżyć się na reakcje uczuleniowe (głównie na benzokainę).

Substancje przeciwbakteryjne
Do środków działających przeciwko paciorkowcom zaliczyć można ambazon oraz chlorchinaldol. Ten ostatni posiada dodatkowe działanie przeciwpierwotniakowe i przeciwgrzybiczne. Jest skuteczny w przypadku pleśniawek oraz grzybicy jamy ustnej po leczeniu antybiotykami. Wszystkie leki z tej grupy stosować można w ciąży jedynie w przypadku, gdy korzyści dla matki przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu.

Substancje roślinne
Osobom lubiącym stosować preparaty pochodzenia roślinnego można polecić te, w skład których wchodzą wyciągi z szałwi lekarskiej, koszyczków rumianku, ekstrakt z porostu islandzkiego, a także olejki eteryczne – mięty, melisy, tymianku, eukaliptusa czy anyżu. Mają one przede wszystkim działanie odkażające i przeciwzapalne. Jeśli preparat zawiera w składzie alkohol, nie podaje się go kobietom w ciąży, dzieciom do szóstego roku życia, osobom z chorobami wątroby i padaczką. W przypadku rumianku należy pamiętać o możliwości pojawienia się alergicznej reakcji krzyżowej u osób uczulonych na rośliny z rodziny Compositea. Objawia się ona wysypką, świądem skóry, obrzękiem, wrażliwością na światło słoneczne, w rzadkich przypadkach reakcją anafilaktyczną. Olejki eteryczne można stosować w formie płukanek doustnych, inhalacji lub tabletek do ssania.

Potencjał laktoferyny
Nową substancją, wykorzystywaną w lekach OTC jest związek o nazwie laktoferyna. Jest to białko o wysokim powinowactwie do jonów żelaza. Występuje w naturalnych wydzielinach człowieka – łzach, ślinie, mleku, wysięku z nosa. Laktoferyna jest produkowana w leukocytach i jej podstawowym zadaniem jest ochrona przed wolnymi rodnikami oraz ograniczenie dostępności jonów żelaza dla komórek bakterii, grzybów czy komórek nowotworowych. Stymuluje układ odpornościowy do produkcji przeciwzapalnych cytokin, pobudza fagocytozę. Udowodniono, że jest skuteczna w zakażeniach bakteryjnych, grzybiczych, pierwotniakowych i wirusowych (co jest szczególnie istotne dla leczenia wirusowego zapalenia gardła). Mechanizm jej działania polega na uniemożliwieniu wniknięcia wirusów do komórek gospodarza w pierwszej fazie zakażenia. Jednak jej wewnątrzkomórkowa lokalizacja może sugerować, że laktoferyna wykazuje działanie przeciwwirusowe również po wniknięciu wirusów do komórek. Nie wiadomo jeszcze w jaki sposób. Nie ulega jednak wątpliwości, że laktoferyna to ważny element ściany błony śluzowej i można ją stosować jako nową metodę leczenia zakażeń wirusowych. Trwają badania nad możliwością zastosowania tej glikoproteiny w terapii chorób zapalnych jelit, zakażeń wirusowych czy przerzutów nowotworowych opornych na inne leki.

4.6/5 - (296 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH