Terapia hipotensyjna u pacjenta z BPH

Terapia hipotensyjna u pacjenta z BPH


Nadciśnienie tętnicze współwystępuje z rozrostem gruczołu krokowego u około 30 proc. mężczyzn w starszym wieku. Leczenie tych dolegliwości zaleca się rozpocząć od leków uroselektywnych (tamsulosyny), które nie mają wpływu na prowadzenie właściwej terapii hipotensyjnej.

Nadciśnienie tętnicze (NT) jest najczęstszą chorobą układu sercowo-naczyniowego. Stwierdza się ją u pacjentów, u których ciśnienie skurczowe ma wartość ≥ 140 mmHg lub ciśnienie rozkurczowe wynosi ≥ 90 mmHg. Na NT cierpi około miliarda osób na całym świecie. Szacuje się, że w 2025 r. liczba ta zwiększy się o połowę. W Polsce choruje około 1/3 dorosłych obywateli, a częstość zachorowań wzrasta wraz z wiekiem. Nadciśnienie tętnicze dotyczy ponad połowy mężczyzn z grupy powyżej 50. r.ż. oraz 2/3 z grupy powyżej 65. r.ż.

W badaniu histologicznym cechy łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (BPH) można wykryć u około 50 proc. mężczyzn po 50. r.ż., a po 70. r.ż. aż u 80 proc. W przybliżeniu można przyjąć, że nadciśnienie tętnicze współwystępuje z rozrostem gruczołu krokowego u około 30 proc. mężczyzn w starszym wieku.

Istotą BPH jest rozplem zarówno komórek gruczołowych, jak i komórek podścieliska, powodujący pojawienie się dolegliwości towarzyszących oddawaniu moczu. Objawy te mogą być związane zarówno z fazą napełniania pęcherza (nykturia, parcie naglące, nietrzymanie moczu), jak i z fazą jego opróżniania (przewlekłe parcie, utrudnione rozpoczynanie mikcji, oddawanie moczu kroplami, przedłużone oddawanie moczu).

Podtypy receptorów α1-adrenergicznych
W farmakoterapii BPH stosuje się głównie leki blokujące receptor α1-adrenergiczny. Receptory α1-adrenergiczne stanowią grupę obwodowych receptorów postsynaptycznych. Wyróżniamy trzy podtypy tych receptorów: A  – obecne głównie w zrębie gruczołu krokowego, D – występujące w mięśniówce szyi pęcherza moczowego i sterczowym odcinku cewki moczowej oraz B – dominujące w naczyniach tętniczych oraz narządach, takich jak nerki, śledziona czy płuca.

Działając na receptory α1A i α1D, α1-adrenolityki powodują relaksację mięśniówki gładkiej szyi pęcherza, tylnej części cewki moczowej oraz torebki gruczołu krokowego. Ułatwia to opróżnianie pęcherza i zmniejsza dolegliwości ze strony dolnych dróg moczowych. Natomiast zablokowanie aktywności receptorów α1B powoduje rozszerzenie naczyń, zmniejszenie całkowitego oporu naczyniowego i spadek ciśnienia krwi. Jest to także patomechanizm działań niepożądanych tej grupy leków, takich jak: hipotonia ortostatyczna (szczególnie po pierwszej dawce), tachykardia, kołatanie serca, zawroty głowy czy astenia. Jednakże warto nadmienić, że leki te charakteryzują się korzystnym profilem metabolicznym, tzn. wywołują umiarkowany spadek stężenia cholesterolu LDL oraz trójglicerydów, zwiększają stężenie frakcji HDL, a także zmniejszają insulinooporność tkanek.

Dostępne leki
Obecnie w Polsce dostępne są cztery grupy leków stosowanych w łagodnym rozroście gruczołu krokowego: doksazosyna, terazosyna, alfuzosyna oraz tamsulosyna. Wśród nich można wyróżnić leki nieuroselektywne oraz uroselektywne. Tamsulosyna (w mniejszym stopniu alfuzosyna) charakteryzuje się wybiórczym powinowactwem do receptorów α1A w gruczole krokowym. Doksazosyna i terazosyna są lekami nieuroselektywnymi. Skutecznie zmniejszają one dolegliwości związane z BPH, jednak powodują istotne działania hipotensyjne, nawet mimo zastosowania postaci o przedłużonym uwalnianiu.

Najnowszym lekiem jest tamsulosyna, która wykazuje wysokie powinowactwo do receptorów α1A – jest zatem farmakologicznie uroselektywna. Należy nadmienić, że na rynku dostępna jest także w postaci o przedłużonym czasie uwalniania w formie tzw. doustnego systemu kontrolowanej absorpcji OCAS (ang. oral controlled absorption system). W porównaniu z tamsulosyną w zwykłej postaci cechuje się jeszcze lepszymi właściwościami farmakokinetycznymi i bezpieczeństwem stosowania.

Zalecenia ekspertów
O rozpoczęciu terapii NT u pacjentów z BPH decyduje przede wszystkim całkowite ryzyko sercowo-naczyniowe oraz bezwzględne wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego. Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego oraz Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESH/ESC) z 2007 r. rekomendują pięć grup leków do stosowania w monoterapii: diuretyki, β-adrenolityki, antagoniści wapnia, inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) oraz antagoniści receptorów AT1. Powyższe wytyczne wyraźnie nie zalecają leków blokujących receptor α1-adrenergiczny jako preparatów pierwszego rzutu w leczeniu NT.

Znaczenie α1-adrenolityków w terapii było przedmiotem dyskusji, która zaczęła się w 2000 r. po opublikowaniu wyników badania ALLHAT. Stwierdzono w nim częstsze występowanie niewydolności serca u pacjentów przyjmujących doksazosynę niż u pacjentów otrzymujących diuretyk (chlortalidon).

Leczenie BPH u pacjenta z NT
Na podstawie metaanalizy wielu badań można powiedzieć, że skuteczność leczenia dolegliwości związanych z BPH jest podobna dla wszystkich czterech leków wymienionych powyżej, natomiast objawy ze strony układu krążenia (i konieczność stopniowego zwiększania dawki) są istotnie większe dla leków nieuroselektywnych. Należy także pamiętać, że u osób w starszym wieku występują zaburzenia erekcji i w związku z tym przyjmują oni często inhibitory fosfodiesterazy V (sildenafil, tadalafil, wardenafil). Zastosowanie leku uroselektywnego u tych pacjentów dodatkowo zapobiega nadmiernemu spadkowi ciśnienia.

Korzystniejsze jest zatem leczenie dolegliwości związanych z BPH u pacjenta z NT lekami uroselektywnymi (tamsulosyna), które nie wpływają na prowadzenie właściwej terapii hipotensyjnej. Użycie związków nieuroselektywnych (np. doksazosyna), czyli mających dodatkowe właściwości obniżające ciśnienie, może ograniczyć zastosowanie kluczowych grup leków hipotensyjnych, które mają potwierdzoną skuteczność w zmniejszaniu ryzyka sercowo-naczyniowego i w zwiększaniu przeżywalności pacjentów. Natomiast w przypadku, gdy niezbędna jest intensyfikacja leczenia przeciwnadciśnieniowego, można rozważyć (w porozumieniu z urologiem) zamianę α1-adrenolityku uroselektywnego na nieuroselektywny lub dołączenie go w III rzucie.

Reasumując, należy podkreślić, że współwystępowanie NT i BPH nie jest wskazaniem do indywidualizacji terapii hipotensyjnej. Wybór sposobu leczenia przez urologa powinien w pierwszej kolejności uwzględniać bezpieczny lek uroselektywny umożliwiający skuteczne leczenie BPH oraz niezależne, zgodne z obowiązującymi rekomendacjami, leczenie współistniejącego nadciśnienia tętniczego.

4.7/5 - (347 votes)

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH