Systemy opieki zdrowotnej – Francja

Francuski system charakteryzuje się swobodą wyboru lekarza przez pacjenta. Innymi zaletami są: różnorodność sposobów dostarczania usług i płatności za nie, a także łatwy i szybki dostęp do usług dla prawie całej populacji.

Francuski system charakteryzuje się swobodą wyboru lekarza przez pacjenta. Innymi zaletami są: różnorodność sposobów dostarczania usług i płatności za nie, a także łatwy i szybki dostęp do usług dla prawie całej populacji.

W 1928 r. we Francji weszła w życie ustawa o obowiązkowych ubezpieczeniach zdrowotnych (na wzór Bismarckowski) dla pracowników osiągających najniższe dochody. Obecny system opieki zdrowotnej został powołany do życia ustawą z października 1945 r., powołującą publiczne ubezpieczenie zdrowotne.

Organizacja
Ustanowiony w 2000 r. powszechny system ubezpieczenia zdrowotnego (CMU) jest oparty o powszechny system ubezpieczenia zdrowotnego uzupełniony o finansowanie z budżetu państwa i komplementarne prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Przynależność do niego przysługuje osobom posiadającym francuskie obywatelstwo. Obecnie jest to 99,9 proc. populacji w tym kraju.
We Francji wewnątrz publicznego systemu ubezpieczeniowego istnieją trzy podstawowe schematy:

• dla pracowników przemysłu i handlu oraz ich rodzin (86,4 proc. populacji),
• dla rolników i ich rodzin (7,2 proc. populacji),
• dla osób na samozatrudnieniu (5 proc. populacji).

Ponadto istnieją tzw. systemy specjalne dla pracowników kolei, Banku Francji, żołnierzy zawodowych i autonomiczne systemy dla reprezentantów wolnych zawodów, kupców oraz rzemieślników.

System jest centralnie regulowany przez państwo oraz w sposób rozproszony przez poszczególne Kasy Chorych. Państwo ustala limit wydatków ponoszonych przez Kasy Chorych, nadzoruje ich pracę, rekomenduje świadczenia oferowane ubezpieczonym i odpowiada za normy prawne dotyczące całego systemu.

W 2004 r. Francję nawiedziła fala niespotykanych upałów. Sytuacja ta pokazała, że system nie jest przygotowany do sprawowania opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi. Wówczas ustanowiono specjalny system pomocy dla tych osób.

Aż 95 proc. Francuzów ma wykupione dodatkowo prywatne ubezpieczenia zdrowotne. Od 2000 r. wprowadzono finansowanie publiczne komplementarnych ubezpieczeń zdrowotnych dla osób ubogich.

System francuski charakteryzuje się bardzo słabą kontrolą cen i ilości udzielonych świadczeń. Jednocześnie odnotowuje się wysoki stopień zadowolenia pacjentów i bardzo dobre wskaźniki zdrowotności społeczeństwa.

Finansowanie systemu
W ostatnich latach rozszerzono za­­kres osób objętych opieką na wszystkich obywateli i zmodyfikowano wcześniejszy system pozyskiwania składek, opierając go na kontrybucji (składce) uzależnionej od osiąganego dochodu.

Zgodnie z ustawą z 2001 r. finansowanie systemu powszechnej opieki zdrowotnej pochodzi z obowiązkowej kontrybucji na tzw. ogólną składkę socjalną (CSG). Składa się na nią 5,25 proc. płaconego od dochodu, zysków kapitałowych, wygranych hazardowych i 3,95 proc. od innych dochodów. Wpływy z CGS odpowiadają obecnie za finansowanie około 34,6 proc. systemu publicznego. Pracodawcy opłacają składkę w wysokości 12,8 proc. pensji pracowników brutto, co odpowiada za 51,1 proc. przychodów systemu publicznego. Z opodatkowania używek i przemysłu farmaceutycznego pochodzi 4,1 proc.

Finansowanie usług medycznych
W 1996 roku parlament ustanowił na poziomie narodowym roczne limity wydatków z publicznych ubezpieczeń zdrowotnych. Od tego czasu roczne budżety są dzielone na cztery podgrupy: praktyki prywatne, szpitale publiczne, szpitale prywatne działające na zasadzie for-profit i opiekę socjalną.

Podstawowe trzy schematy ubezpieczeniowe opłacają szpitale publiczne na podstawie szacowanego budżetu globalnego. Natomiast szpitale prywatne for-profit są opłacane na podstawie stałej, ustalanej stawki. Dodatkowo lekarze są wynagradzani na zasadzie fee-for-service (opłaty za świadczenie). Szpitale prywatne non-profit mogą wybrać system finansowania.

Przeprowadzana obecnie reforma dąży do ujednolicenia systemu płatności i oparcia go na systemie efektywnościowym związanym z opłatami za wykonane procedury.

Wysokość opłat za poszczególne usługi jest negocjowana na poziomie centralnym pomiędzy przedstawicielami lekarzy i Kas Chorych. Od 1990 r. jedynie część lekarzy ma prawo do żądania wyższych opłat. Obecnie może się o to ubiegać
24 proc. lekarzy, którzy mają odpowiednie kwalifikacje. Od 1986 r. lekarze zatrudnieni w szpitalach mają prawo otworzyć w swoich macierzystych placówkach prywatne praktyki. Ma ich to zachęcić do pozostania w sektorze publicznym.

Organizacja udzielania świadczeń zdrowotnych
We Francji nie została wprowadzona funkcja gate-keepera. Próby wprowadzenia tego systemu, pomimo wprowadzania zachęt finansowych, zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów, nie powiodły się.

W szpitalach publicznych znajduje się 65 proc. wszystkich łóżek szpitalnych, 20 proc. w szpitalach prywatnych non-profit, a działających na zasadzie for-profit – 15 proc. Świadczą one przede wszystkim usługi z zakresu drobnej chirurgii. Jedynie w szpitalach publicznych i prywatnych działających na zasadzie non-profit można uzyskać świadczenia z zakresu medycyny ratunkowej, leczenia stanów nagłych, rehabilitacji, opieki długoterminowej i psychiatrycznej.

Wiele źródeł finansowania opieki zdrowotnej powoduje brak jednolitej koncepcji współpracy w zakresie udzielania świadczeń, a także brak odpowiedzialności za ich udzielanie. Od 2003 r. ustalane są prawne ramy dla jednolitej polityki zdrowotnej.

We Francji liczba lekarzy i pielęgniarek na 1000 mieszkańców (odpowiednio: 3,3 i 6,9) jest znacznie poniżej średniej dla Europy. Ponadto rozmieszczenie terytorialne wskazuje na znaczne zagęszczenie w obrębie dużych miast i ich okolic (zwłaszcza Paryża) z białymi plamami w regionach rolniczych.

Prywatne ubezpieczenia zdrowotne
Prywatne, komplementarne ubezpieczenia zdrowotne pokrywają dopłaty ponoszone przez pacjentów, którym system publiczny pokrywa jedynie część kosztów wykonanych usług. Ubezpieczenia prywatne można wykupić w Towarzystwach Ubezpieczeń Wzajemnych (działa ich około 6 tysięcy) i w działających for-profit komercyjnych Towarzystwach Ubezpieczeń (59 proc. populacji). W ostatnich latach obserwuje się gwałtowny rozwój ubezpieczeń prywatnych, co jest związane z powolnym, lecz znaczącym wzrostem poziomu dopłat i z decyzją parlamentu z 2000 r. Osobom o dochodach poniżej 550 euro miesięcznie państwo refunduje koszty prywatnych ubezpieczeń.