Probiotyki – osłona w antybiotykoterapii

Probiotyki – osłona w antybiotykoterapii


Coraz częściej podczas terapii antybiotykowej zaleca się przyjmowanie leków osłonowych, czyli tzw. probiotyków. Czym są probiotyki i czy warto je stosować?

Probiotyki to preparaty zawierające żywe drobnoustroje korzystnie wpływające na florę mikrobiologiczną i ogólny stan zdrowia człowieka. Najczęściej występują w postaci kapsułek lub saszetek. Zawierają pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus) lub szczepy drożdży Saccharomyces boulardii. Historia probiotyków sięga początków XX wieku. Wówczas to Ilja Miecznikow, rosyjski naukowiec i laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny, po raz pierwszy stwierdził, że bakterie z rodziny Lactobacillus mają korzystny wpływ na ludzki organizm. Mimo że od tego odkrycia minęło już ponad sto lat, koncepcja „dobroczynnych mikroorganizmów” przeżywa obecnie renesans.

Dobroczynna mikroflora
W naszych jelitach żyją miliardy bakterii. Są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, biorą udział w procesach wchłaniania i trawienia pokarmu, a nawet syntetyzują niektóre witaminy. Poza tym mikroflora jelitowa stanowi ważny element układu odpornościowego organizmu. Zapobiega mnożeniu się szkodliwych bakterii czy grzybów oraz pobudza system immunologiczny do zwalczania patogenów. Z przewagą bakterii z gatunku Lactobacillus i Bifidobacterium skład flory bakteryjnej pozostaje w równowadze. Może to jednak ulec zmianie pod wpływem różnych czynników, np. diety lub antybiotyków.

Cena antybiotykoterapii
Antybiotyki to bardzo skuteczne leki przeciwbakteryjne, które zrewolucjonizowały terapię chorób zakaźnych. Ich zastosowanie jest niezbędne w przypadku wielu chorób. Niestety, podczas walki ze szkodliwym zakażeniem, antybiotykoterapia zabija też „dobre” bakterie. Może to prowadzić do zachwiania równowagi mikrobiologicznej organizmu, co uważa się za przyczynę dolegliwości żołądkowo-jelitowych występujących podczas stosowania antybiotyków. Należą do nich bóle brzucha, wzdęcia czy – dość często – biegunka. Do najgroźniejszych powikłań antybiotykoterapii należy rzekomobłoniaste zapalenie jelit wywoływane przez szczepy bakterii Clostridium difficile uwalniające toksyny A i B. Choroba objawia się ciężką cuchnącą biegunką, która może nawet zagrażać życiu. Jednym ze sposobów zapobiegania powyższym działaniom niepożądanym jest uzupełnianie flory jelitowej poprzez stosowanie probiotyków.

W ostatnich latach przeprowadzono bardzo wiele badań dowodzących skuteczności probiotyków. Opublikowane prace wykazują, że ich stosowanie podczas antybiotykoterapii zmniejsza częstotliwość występowania biegunki poantybiotykowej o 60 proc., a w przypadku jej wystąpienia skraca czas trwania objawów średnio o jeden dzień. Trzeba podkreślić, że badania zawsze dotyczą określonego szczepu bakterii, więc danych tych nie można odnosić do wszystkich probiotyków dostępnych na rynku. Należy wziąć to pod uwagę przy doborze odpowiedniego preparatu.

Dobór i zastosowanie
Dobry probiotyk powinien zawierać szczep bakterii o udokumentowanej skuteczności. Jest to istotne, ponieważ jego właściwości nie zależą od gatunku bakterii, ale właśnie od ich konkretnego szczepu. Nie wszystkie szczepy z danego gatunku działają bowiem tak samo. Udowodnioną skuteczność mają np. wymienione już wcześniej Lactobacillus rhamnosus (szczepy GG, w skrócie LGG czy E/N, Oxy, Pen) lub Saccharomyces boulardii.

Probiotyk powinien zawierać też odpowiednią ilość drobnoustrojów. Za terapeutyczną dawkę uważa się ilość bakterii powyżej 5 miliardów CFU (jednostek tworzących kolonie). Natomiast w przypadku Saccharomyces, które są drożdżakami – dawkę 250-500 mg dziennie. Warto bliżej przyjrzeć się preparatom probiotycznym, ponieważ nie wszystkie spełniają wymienione kryteria.
Wprawdzie nie ma jeszcze oficjalnego stanowiska co do rutynowego stosowania probiotyków podczas leczenia antybiotykami, jednak wyniki najnowszych badań wskazują, że powinny one towarzyszyć każdej tego typu kuracji. Zaleca się zażywanie ich od początku do końca leczenia, a nawet kilka dni po jego zakończeniu. Coraz więcej lekarzy pamięta o tym, przepisując pacjentom antybiotyki. Jednak probiotyki, jako bezpieczne preparaty, są dostępne bez recepty, więc pacjent może sam zadbać o odpowiednią ochronę flory bakteryjnej swego organizmu.

Probiotyk najlepiej przyjmować godzinę przed zażyciem lub dwie godziny po zażyciu dawki antybiotyku, popijając wodą. Preparaty w saszetkach należy rozpuszczać w wodzie o temperaturze pokojowej. Nie wolno do tego używać gorących płynów. Z uwagi na to, że probiotyki zawierają żywe drobnoustroje, należy również zadbać o ich odpowiednie przechowywanie. Nie wszystkie trzeba trzymać w lodówce, ale na pewno nie można ich narażać na duże wahania temperatury. Przed zastosowaniem należy dokładnie sprawdzić datę ważności preparatu.

Probiotyki są uznawane za bezpieczne preparaty praktycznie pozbawione działań niepożądanych, a więc i przeciwwskazań. Bez obaw mogą je przyjmować np. kobiety w ciąży czy karmiące piersią. Wydaje się jednak zasadne zachowanie ostrożności przy zalecaniu ich osobom o szczególnie wrażliwym układzie odpornościowym, czyli np. wcześniakom lub pacjentom w stanach głębokiej immunosupresji.

Probiotyk dobry na wszystko?
W ostatnich latach probiotyki zyskały ogromną popularność, zarówno w postaci specjalnych preparatów, jak i produktów mlecznych zawierających odpowiednie szczepy bakterii. Podkreśla się ich rolę w podnoszeniu odporności organizmu, korzystne oddziaływanie na pracę układu trawiennego oraz wpływ na obniżenie poziomu cholesterolu czy ryzyka wystąpienia raka jelita grubego. Te właściwości wymagają jednak potwierdzenia w dalszych badaniach klinicznych. Jedno jest pewne – probiotyki zmniejszają częstotliwość występowania biegunek poantybiotykowych, dlatego też powinny być stosowane jako terapia osłonowa przy antybiotykoterapii.


Dla kogo probiotyki?
Probiotyki zaleca się szczególnie pacjentom, u których powikłania antybiotykoterapii występują częściej i mogą mieć groźniejsze skutki. Należą do nich:

  • małe dzieci i osoby starsze,
  • chorzy leczeni silnymi antybiotykami o szerokim spektrum działania, np. klindamycyną lub amoksycyliną z kwasem klawulanowym,
  • pacjenci szpitalni oraz przewlekle chorzy.
5/5 - (325 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH