Perspektywy leczenia. Szpiczak mnogi

Dzięki szeroko prowadzonym badaniom naukowym w leczeniu szpiczaka mnogiego stosuje się nowe leki, do których należą talidomid, lenalidomid i bortezomib.

Choroba ta po raz pierwszy była opisana w połowie XIX wieku, dopiero teraz jednak naukowcy mają realne szanse na opracowanie metody jej całkowitego wyleczenia.

Szpiczak mnogi jest chorobą nowotworową szpiku i stanowi 1-2 proc. wszystkich nowotworów złośliwych oraz ok. 12-15 proc. nowotworów układu krwiotwórczego. Wywodzi się z komórek plazmatycznych szpiku, które mają zdolność wytwarzania patologicznego białka monoklonalnego. W nadmiarze białko to może przyczyniać się do uszkodzenia i niewydolności nerek. W początkowym okresie nowotwór może przebiegać bezobjawowo, natomiast z czasem dołączają się symptomy uogólnionego osłabienia, bólów kostnych, a także może zwiększać się skłonność do występowania infekcji. Dodatkowo rozwój choroby może prowadzić do uszkodzenia układu kostnego aż po złamania patologiczne kości.

Szpiczak mnogi jest chorobą osób starszych (około 90 proc. zachorowań dotyczy osób po 50. roku życia), a ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem Częstotliwość jego występowania w populacji szacuje się na ok. 4 do 5 przypadków na 100 tys. osób rocznie. Na świecie choroba dotyka blisko 750 tys. osób. W Polsce liczbę pacjentów szacuje się obecnie na ok. 10 tys.

Leczenie
Do niedawna szpiczak mnogi uważany był za chorobę nieuleczalną o krótkotrwałym przeżyciu. Jeszcze 10 lat temu osoby chore przeżywały średnio jedynie około trzech lat. Podstawową metodą leczenia była standardowa chemioterapia. Obecnie podejście do leczenia choroby uległo znaczącej zmianie. Dzięki coraz głębszemu poznaniu patomechanizmu choroby zwiększa się liczba dostępnych leków. Okres przeżycia chorych wydłużył się nawet do 10 lat. Nowe leczenie ma na celu zarówno wydłużenie życia, jak i poprawę jego jakości. Wiele osób chorych na szpiczaka mnogiego pozostaje w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Zatem podejście do szpiczaka jako do agresywnej choroby nowotworowej zmienia się i obecnie zaczynamy traktować szpiczaka jako chorobę przewlekłą.

Dzięki szeroko prowadzonym badaniom naukowym w leczeniu szpiczaka mnogiego stosuje się nowe leki, do których należy talidomid, lenalidomid i bortezomib. Od tradycyjnych cytotoksycznych leków różnią się one tym, że po pierwsze – są lepiej tolerowane, po drugie – są aktywne, a po trzecie – działają również na środowisko komórki nowotworowej, odcinając jej zdolność do wzrastania. Dzięki unikatowym mechanizmom działania, odmiennym od standardowej chemioterapii, istnieje możliwość uzyskania odpowiedzi na leczenie także u tych chorych, u których doszło do progresji po I linii leczenia. Dodatkowo nowoczesne podejście terapeutyczne pozwala na zastosowanie tych leków celem podtrzymywania uzyskanej remisji, dzięki czemu przeżycie pacjentów chorych na szpiczaka ulega znacznemu przedłużeniu. Kombinacje wspomnianych leków z dotychczas stosowanymi poprawiły leczenie, pozwalając uzyskać u wielu pacjentów nawet całkowitą remisję.

Ciągły postęp
W fazie badań nadal znajdują się kolejne generacje nowych leków (np. pomalidomid czy karfilzomib), które w przyszłości pozwolą na zmianę przebiegu klinicznego choroby i dadzą pacjentom chorym na szpiczaka mnogiego możliwość uzyskania całkowitego wyleczenia.

Aby przybliżyć postęp w osiągnięciach naukowych i terapeutycznych w leczeniu szpiczaka mnogiego, co roku organizowane są konferencje poświęcone tej jednostce chorobowej. W styczniu 2012 roku, po raz drugi w Warszawie, odbyła się organizowana przez Polskie Towarzystwo Hematologów i Transfuzjologów oraz Polską Grupę Szpiczakową międzynarodowa konferencja Current & Future Perspectives of MM Treatment. Sławy w dziedzinie hematologii z kraju i ze świata debatowały na temat wyzwań współczesnej medycyny w leczeniu chorych na szpiczaka mnogiego. Prof. Paul Richardson z Dana Farber Cancer Institute w Stanach Zjednoczonych przedstawił najnowsze osiągnięcia i możliwości nowoczesnej terapii szpiczaka mnogiego. Wyniki badań są bardzo obiecujące i miejmy nadzieję, że z biegiem lat, dzięki kolejnym generacjom leków, będzie możliwe całkowite wyleczenie chorych na szpiczaka mnogiego.