Niedobory witaminy D

Do niedawna obniżony poziom witaminy D wiązano głównie z ryzykiem krzywicy u dzieci i osteoporozy u seniorów. Brak witaminy D postrzega się jako ważny dodatkowy czynnik ryzyka chorób cywilizacyjnych takich jak: choroby nowotworowe, choroba sercowo-naczyniowa, nadciśnienie tętnicze, schorzenia autoimmunologiczne (alergie, astma oskrzelowa, RZS, łuszczyca), choroby i zaburzenia metaboliczne, (np. cukrzyca typu 2, również typu 1), choroby infekcyjne wynikające z obniżonej odporności oraz wiele zaburzeń neurodegeneracyjnych (np. choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane, demencja) a także depresja.

Wzrastająca liczba dowodów korzystnego działania witaminy D stała się podstawą do opracowania i opublikowania w 2013 r. „Wytycznych suplementacji witaminą D dla Europy Środkowej”.

Jak działa witamina D

• wzmacnia układ odpornościowy i obniża ryzyko infekcji dróg oddechowych (np. infekcji sezonowych i grypy),
• obniża ryzyko zachorowania na raka (np. na raka piersi, raka jelita grubego),
• obniża ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 1 i poprawia przemianę materii u chorych na cukrzycę typu 2,
• normalizuje procesy zapalne
• chroni komórki nerwowe i zmniejsza ryzyko wystąpienia m.in. stwardnienia rozsianego, otępienia,
• zmniejsza śmiertelność u osób starszych oraz śmiertelność związaną z chorobami sercowo-naczyniowymi
• obniża ciśnienie tętnicze krwi, poprawia funkcję mięśnia sercowego i metabolizm tłuszczów
• Wzmacnia kości i mięśnie, dlatego obniża ryzyko złamań np. złamań szyjki kości udowej. W konsekwencji opóźnia potrzebę opieki i pielęgnacji seniorów.

Niedobór witaminy D w Polsce i Europie
W Polsce panuje epidemia niedoboru witaminy D, czego potwierdzeniem są wyniki badania populacyjnego z 2014 roku opracowanego przez prof. Pawła Płudowskiego. Sytuacja wygląda podobne w zachodniej Europie: według aktualnych danych Instytutu Roberta Kocha w Berlinie do 90% mieszkańców Niemiec, we wszystkich grupach wiekowych, ma zbyt niski poziom witaminy D.

Główne przyczyny problemu
Położenie geograficzne – Polska znajduje się między 49–54 równoleżnikiem N, a więc na półkuli północnej. W okresie od października do marca słońce nie znajduje się odpowiednio wysoko na niebie, aby zaopatrzyć naszą skórę w niezbędną ilość promieni UV-B (290 do 315 nm).

Styl życia – coraz mniej osób spędza czas na świeżym powietrzu w godzinach od 10tej do 15stej Żarówki czy świetlówki nie zastąpią światła słonecznego, a promieniowanie niezbędne do produkcji witaminy D nie przenika przez szyby okien.

Ochrona przeciwsłoneczna – stosowanie blokerów promieni słonecznych i elementów ochrony przeciwsłonecznej (SPF) w wielu kremach i balsamach do ciała, zaczynając od faktora SPF ≥ 8, może blokować endogenną syntezę witaminy D nawet do 99,5%.

Rekomendowane dziennie dawki witaminy D :

• Dzieci i młodzież (1-18 lat): 600-1000 j.m.
• Dzieci i młodzież z otyłością (BMI> 90 percentyla dla wieku i płci): 1200 -2000 j.m.
• Osoby dorosłe (18-65):  800-2000 j.m.
• Osoby otyłe: do 4000 j.m.
• Osoby powyżej 65 roku życia: 800-2000 j.m.
• Kobiety planujące ciążę: 800-2000 j.m.
• Kobiety w ciąży (od 2. trymestru) i karmiące: 1500-2000 j.m.