Nadciśnienie

Nadciśnienie


Nadciśnienie tętnicze uznawane jest obecnie za jedno ze schorzeń cywilizacyjnych. Warto więc wiedzieć o nim jak najwięcej, by odpowiadać na pytania, które nurtują pacjentów oraz pomóc im w leczeniu i profilaktyce.

Nadciśnienie, nazywane w terminologii medycznej hypertonia arterialis, to przewlekła choroba układu krążenia objawiająca się podwyższonymi wartościami ciśnienia tętniczego krwi. Schorzenie to może mieć charakter pierwotny, jeśli rozwija się bez wyraźnej przyczyny, którą można usunąć lub charakter wtórny.

Nadciśnienie pierwotne występuje częściej (około 90 proc. przypadków), jego etiologia tłumaczona jest uwarunkowaniami genetycznymi i środowiskowymi. Nadciśnienie wtórne pojawia się w wyniku schorzeń takich jak: choroby nerek, miażdżyca, zaburzenia gospodarki hormonalnej czy schorzenia związane z ośrodkowym układem nerwowym. Wyróżniamy również nadciśnienie tętnicze ciężarnych, które może grozić rzucawką objawiającą się napadem drgawkowym, a nawet śpiączką.

Symptomy choroby
Najlepszym sposobem na zdiagnozowanie choroby jest pomiar ciśnienia przy pomocy specjalnego aparatu. Ale istnieją również pewne symptomy, które mogą być objawem nieunormowanego ciśnienia tętniczego krwi. Należą do nich: szumy w uszach, zawroty i bóle głowy (szczególnie w okolicach potylicy), kołatanie serca, pobudzenie i bezsenność lub zmęczenie i senność, duszność, mroczki przed oczami, obrzęki łydek i kostek. W przypadku, gdy pacjent zgłasza kilka z wymienionych objawów, to powinniśmy zalecić mu wykonanie pomiaru ciśnienia lub, jeśli dysponujemy odpowiednim sprzętem, wykonać takie badanie na miejscu w aptece.

Wyniki pomiaru podawane są w milimetrach słupa rtęci. Pierwsza wartość oznacza ciśnienie skurczowe, druga natomiast ciśnienie rozkurczowe. W ocenie stanu zdrowia pacjenta niezbędna będzie znajomość klasyfikacji ciśnienia tętniczego krwi, którą przedstawia tabela przygotowana przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego. Kilkukrotny pomiar przekraczający normę powinien być sygnałem do wizyty u specjalisty.

Powikłania nieleczonego nadciśnienia
Ważnym aspektem, o którym powinien pamiętać farmaceuta, są powikłania nieleczonego nadciśnienia. Bardzo często w aptece pojawiają się pacjenci, którzy informują o swoim podwyższonym ciśnieniu, ale bagatelizują sprawę lub proszą o leki dostępne bez recepty, które pomogą im rozwiązać problem. Oczywiście dieta i zdrowy tryb życia stoją na pierwszym miejscu w walce z tą chorobą, ale objawów nigdy nie można lekceważyć. Jeśli kilka kolejnych pomiarów dało wyniki powyżej normy, należy bezwzględnie pacjenta skierować do lekarza. Tym bardziej jeśli jest on obecnie leczony na nadciśnienie, ponieważ być może wymaga zwiększenia dawek leków lub zmiany preparatów.

Jest to bardzo istotne z uwagi na fakt, iż nieleczone nadciśnienie tętnicze niesie ze sobą wiele niebezpiecznych powikłań, o których powinniśmy informować wszystkich pacjentów. Do najgroźniejszych należą: niewydolność nerek, niewydolność i zawał mięśnia sercowego, udar mózgu oraz trwałe zmiany w narządzie wzroku.

Wybór aparatu
Pomoc farmaceuty może okazać się nieoceniona przy wyborze odpowiedniego aparatu do pomiaru ciśnienia krwi. Wyróżniamy urządzenia manualne, półautomatyczne, w których należy napompować mankiet ręcznie oraz urządzenia w pełni automatyczne. Istnieje również podział na aparaty naramienne i nadgarstkowe. Przy wyborze urządzenia warto kierować się łatwością w obsłudze, niezawodnością, trwałością i aspektami ważnymi dla indywidualnego pacjenta, jak na przykład szeroki rękaw czy duży wyświetlacz. Obecnie aparaty elektroniczne posiadają coraz więcej użytecznych cech takich jak: zapamiętywanie kilkudziesięciu ostatnich pomiarów, wykrywanie arytmii, kontrola prawidłowo założonego mankietu, detekcja ruchu, który mógłby wpłynąć na wyniki pomiaru.

Oczywiście najbardziej dokładny zawsze pozostanie ciśnieniomierz manualny, ale pomiar przy jego pomocy wymaga pewnych umiejętności. Przed napompowaniem mankietu, umieszczamy stetoskop lekarski tuż nad dołem łokciowym. Mankiet pompujemy ręcznie do wartości około 180-200 mm słupa rtęci (wartość odczytujemy na manometrze) i poprzez odkręcenie zaworka przy pompce powolutku spuszczamy powietrze. W momencie, kiedy usłyszymy tony serca w postaci pulsującego szmeru odnotowujemy pierwszą wartość ciśnienia – skurczowego. Druga wartość to ostatni ton, który słyszymy – ciśnienie rozkurczowe.

Instrukcja prawidłowego pomiaru ciśnienia krwi
Pomiar ciśnienia jest nie tylko narzędziem diagnostycznym, ale również formą kontroli, czy leczenie przebiega prawidłowo. Dlatego wszyscy „nadciśnieniowcy” powinni zaopatrzyć się we własny ciśnieniomierz i wykonywać regularne pomiary w warunkach domowych. Jest to ważne również, ze względu na możliwość wystąpienia tak zwanego efektu białego fartucha (niektóre osoby wykazują zdecydowanie wyższe ciśnienie w gabinecie lekarskim niż na co dzień).

Ważną rolą farmaceuty w procesie diagnostyki i kontroli choroby jest dokładne poinstruowanie pacjenta, jak powinien wyglądać prawidłowy pomiar. Najważniejsze rady w tym zakresie przedstawia ramka.

Leczenie nadciśnienia i interakcje farmakologiczne leków hipotensyjnych
W początkowym etapie choroby, ciśnienie można jeszcze unormować przy pomocy zmiany stylu życia oraz diety. Jednak w większości przypadków chorzy muszą stale przyjmować leki hipotensyjne, które są dostępne tylko na receptę. Dobierane są one indywidualnie przez lekarza prowadzącego.

Istnieje kilka głównych grup leków obniżających ciśnienie krwi. Mogą być to leki moczopędne, leki rozszerzające naczynia krwionośne o różnych mechanizmach działania lub zmniejszające pojemność minutową serca. W praktyce zawodowej farmaceuty istotne jest, aby w przypadku gdy pacjent chce zrealizować receptę na leki hipotensyjne, zwracać mu uwagę na najważniejsze aspekty ich dawkowania oraz ewentualne interakcje z innymi lekami. Jeśli lekarz nie zalecił inaczej, to leki moczopędne oraz o przedłużonym profilu działania (ZK, ZOK, SR, XL, CR, MR) zażywamy rano razem ze śniadaniem. Godziny przyjmowania pozostałych preparatów zależą od schematu leczenia. Uczulmy również pacjenta na fakt, iż leki hipotensyjne są bardzo ważne w terapii choroby i nie powinien on dopuścić do sytuacji, w której zabrakłoby mu tabletek. Narażałoby to na powikłania związane z chorobą. Bardzo niebezpiecznie jest nagłe przerwanie terapii lekami beta-adrenolitycznymi (bisoprolol, metoprolol i inne), które blokują receptory beta w sercu i naczyniach krwionośnych. Nagłe zaprzestanie stosowania tych leków może znacząco pogorszyć stan pacjenta.

Osoby stosujące leki na nadciśnienie powinny również wiedzieć, że równoległe zażywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych może wpłynąć na efektywność terapii. W przypadku bólu najlepiej sięgnąć jest po paracetamol. Przy stosowaniu leków moczopędnych należy uważać na wszystkie substancje, które są nefrotoksyczne, ponieważ ich działania niepożądane mogą ulec wzmocnieniu (groźne są połączenia z cefalosporynami, aminoglikozydami, cyklosporyną). Jeśli pacjent dodatkowo leczy się na cukrzycę, to warto zwrócić uwagę, że stosowanie diuretyków może osłabiać efektywność leków przeciwcukrzycowych. Równie ważny jest fakt, że wprowadzenie do terapii kilku leków może powodować zbyt mocny efekt hipotensyjny i niebezpieczne objawy zbytniego spadku ciśnienia krwi. Jeśli u pacjentów stosujących leki moczopędne, które nie oszczędzają potasu pojawią się skurcze, może to oznaczać niedobór tego pierwiastka w organizmie.

Zmiana stylu życia i porady dietetyczne
Czasem farmaceuta ma możliwość odegrania roli trenera personalnego, czy dietetyka, ponieważ pacjenci coraz częściej zaglądają do apteki, aby poradzić się w sprawach profilaktyki chorób, z którymi zmagają się na co dzień.

W nadciśnieniu tak, jak praktycznie w każdej jednostce chorobowej, należy zalecać zwiększoną aktywność fizyczną. Nie musi to być duży wysiłek. Czasem wystarczy poranna gimnastyka, spacery czy pływanie. Poza tym specjaliści radzą normalizację masy ciała, odstawienie wszelkich używek, a przede wszystkim papierosów i alkoholu. Kawę należy pić z umiarem. W profilaktyce nadciśnienia tętniczego nie mniej ważna jest również dieta. Wystrzegać należy się tłuszczy zwierzęcych, natomiast w jadłospisie trzeba uwzględnić: tłuszcze roślinne, ryby, owoce i warzywa. Warto przypomnieć też pacjentowi, aby unikał cukru, a przede wszystkim soli, która podnosi ciśnienie krwi.

Dodatkowo w profilaktyce nadciśnienia polecić można preparaty dostępne bez recepty, które pomogą w walce z chorobą. Zawierają one olej z wątroby ryb bogaty w kwasy omega-3 oraz czosnek. Działanie hipotensyjne wykazuje również jemioła.


Klasyfikacja ciśnienia tętniczego krwi według Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego
– ciśnienie skurczowe/ciśnienie rozkurczowe (mmHg)

ciśnienie optymalne < 120/< 80
ciśnienie prawidłowe 120 – 129/80 – 84
ciśnienie wysokie prawidłowe 130 – 139/85 – 89
nadciśnienie stopień 1 (łagodne) 140 – 159/90 – 99
nadciśnienie stopień 2 (umiarkowane) 160 – 179/100 – 109
nadciśnienie stopień 3 (ciężkie) ≥ 180/≥ 110
nadciśnienie izolowane skurczowe ≥ 140/< 90
nadciśnienie izolowane rozkurczowe < 140/≥ 90=

4.6/5 - (5 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH