Jak postępować w przypadku odleżyn?

Odleżyny to problem, który dotyka tysięcy osób pozostających pod opieką domową i szpitalną. Tymczasem w wielu przypadkach odleżynom można zapobiec. Aby tak się stało, potrzebna jest wiedza i dostępność metod terapeutycznych.

Choć w Polsce wciąż nie ma powszechnego programu zapobiegania odleżynom, w aptekach dostępne są refundowane wyroby medyczne mogące pomóc chorym. Coraz więcej jest również źródeł, z których można czerpać wiedzę.

Co to są odleżyny?

Odleżyna jest miejscowym uszkodzeniem skóry i/lub tkanki podskórnej powstałym na skutek ucisku lub ucisku połączonego ze ścieraniem. W wyniku ucisku zmienia się ukrwienie tkanek. To doprowadza do ich obumierania. Odleżyny tworzą się zwykle w miejscach, gdzie jest mało tkanki tłuszczowej i warstwa między skórą a kością jest cienka. Początkowe objawy niedokrwienia wyglądają niepozornie. Są jednak pierwszym i najważniejszym sygnałem, że należy zacząć działać, aby uniknąć ich rozwoju.

Katarzyna Calik, pielęgniarka:

Kiedy pojawiają się pierwsze odleżyny należy jak najszybciej wdrożyć działania profilaktyczne. Ważne jest odciążenie miejsca zmienionego chorobowo. Gdy pacjent jest unieruchomiony konieczna jest zmiana pozycji co półtorej do dwóch godzin. Jeśli pacjent może sam wykonywać pewne czynności istotne jest jak najszybsze jego uruchomienie. Ważna jest również pielęgnacja odpowiednimi preparatami do skóry wrażliwej. Skóra powinna być zawsze sucha i czysta, natłuszczona odpowiednimi preparatami do skóry narażonej na odleżyny.

Holistyczne podejście

W procesie leczenia odleżyn powinien brać udział cały zespół. Zarówno lekarz, pielęgniarka jak również: psycholog, terapeuta oraz dietetyk. Ważna jest również rola opiekuna i samego pacjenta. Wszystkie czynniki takie jak odżywanie, ruch, usprawnianie i odpowiednia pielęgnacja muszą zadziałać łącznie, żeby rana została wygojona.

Komu grożą odleżyny

Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że mogą znajdować się w grupie ryzyka. Szczególnie narażone na problem odleżyn są osoby, które:

• pozostają w łóżku z powodu choroby lub po urazie,
• mają porażenia dwu lub czterokończynowe,
• są po operacji, która trwała ponad 2 godziny,
• korzystają z wózka inwalidzkiego lub siedzą w jednej pozycji przez dłuższy czas (np. fotel u osoby ciężko chorej, osłabionej).

Po rozpoznaniu początkowej fazy rozwoju odleżyny należy wprowadzić metody zapobiegania, które skutecznie zatrzymają ich postęp. Przede wszystkim należy odciążyć miejsce tworzenia się odleżyny. Pacjentów zachęca się do regularnej zmiany pozycji (w miarę możliwości zdrowotnych) lub konieczne jest wykonywanie tego przez osoby opiekujące się nimi.

Specjalistyczny sprzęt

Ważne jest także stosowanie specjalistycznych

• materacy przeciwodleżynowych,
• różnego rodzaju poduszek i wałków do stabilizacji pozycji,
• łóżka z możliwością rotacji,
• podnośników,
• mat poślizgowych ułatwiających pielęgnację.

Pielęgnacja skóry

• Istotna jest dokładna pielęgnacja skóry:
• delikatne oczyszczanie,
• nawilżanie
• stosowanie odpowiednich kremów jako ochrony przed powstaniem stanu zapalnego.

Pamiętajmy, by były dobrane do wieku pacjenta. Częstym błędem jest stosowanie u osób starszych środków do pielęgnacji skóry przeznaczonych dla niemowląt.

Złe odżywianie a odleżyny

Istnieją badania naukowe sugerujące związek złego odżywienia pacjenta z ryzykiem rozwoju odleżyn. Dieta pacjenta narażonego na powstanie odleżyn lub już mającego odleżynę powinna być wysokoenergetyczna oraz bogata w białko. Nie powinno zabraknąć w niej składników odżywczych takich jak: arginina, cynk i witamina C. Po uzgodnieniu ze specjalistą można te składniki suplementować.

prof. Maria T. Szewczyk.:

Odleżyny są groźnym powikłaniem wielu chorób, a dziś można je skutecznie i bezpiecznie leczyć. Potrzebna jest do tego wiedza, którą staramy się szerzyć np. zalecenia profilaktyki i leczenia odleżyn opracowane przez PTLR oraz nowoczesne produkty medyczne, które powinny zapewnić wszystkie szpitale.

informacja prasowa: NewsRM