Imbir lekarski


W ostatnim 25-leciu kłącze imbiru zostało na nowo odkryte jako cenny lek o wielokierunkowym działaniu i szerokich możliwościach stosowania w lecznictwie.

Imbir lekarski (Zingiber officinale Roscoe) z rodziny Imbirowatych Zingiberaceae nie występuje w stanie naturalnym. Od tak dawna jest uprawiany i rozmnażany przez podział kłączy, że nie zawiązuje i nie wydaje owoców.

Dzieje imbiru lekarskiego są tak długie, że trudno dokładnie określić pochodzenie tego gatunku. W Indiach, Chinach i w krajach arabskich już od tysięcy lat jest on znany i stosowany jako cenna przyprawa korzenna oraz surowiec leczniczy.

Już w VI wieku p.n.e. Suśruta, jeden z wybitnych lekarzy starożytnych Indii, opisywał właściwości lecznicze imbiru. W najstarszym zielniku Chin – pochodzącym z około 2800 r. p.n.e., autorstwa Shen-Nunga – imbir zaliczony został do leków klasy drugiej „o funkcjach ministerskich” (do tej klasy należało 120 ziół łagodzących ciężkie choroby).

W starożytności imbir znany był już w całym basenie Morza Śródziemnego. Wchodził w skład sławnej odtrutki Mitrydatesa, króla Pontu. Dioskorydes w swych pismach wspomina, że imbir przywożono do Rzymu „na świeżo w naczyniach glinianych” i stosowano w dolegliwościach żołądkowych.

Apicius Coelius w swej księdze kucharskiej starożytnego Rzymu sławi imbir, jako kosztowną i znakomitą przyprawę.

Europa wieków średnich poznała ten surowiec dzięki arabskiemu lekarzowi Awicennie, który opisał działanie lecznicze imbiru w Kanonie Medycyny. Później surowiec ten znalazł się w stałym obrocie handlowym w całej Europie. W Anglii za panowania Henryka VIII był jednym ze składników leku zalecanego przeciw zarazie morowej. Imbir tradycyjnie stosowano jako środek poprawiający trawienie, wiatropędny, przeciwwymiotny, przeciwgorączkowy i przeciwzapalny. Jego skuteczność w wielu z wymienionych działań została potwierdzona badaniami w ostatnim 25-leciu.

Naukowy opis rośliny wykonany przez angielskiego botanika Wiliama Roscoe i nazwa łacińska gatunku Zingiber officinale pochodzą z przełomu XVIII i XIX wieku. W tym okresie powszechne stało się używanie imbiru jako przyprawy i surowca leczniczego.

Ksiądz Kluk, znany znawca ziół, przypisywał imbirowi działanie wzmacniające i pobudzające. Krakowski lekarz Ignacy Czerwiakowski w swej książce „Botanika lekarska do wykładów” z 1861 roku pisał, że „imbir należy do środków silnie pobudzających i rozgrzewających, a w mniejszych dawkach do wzmacniania żołądka i poprawiania trawienia”. Przez wiele dziesięcioleci stosowano imbir zgodnie z tymi wskazaniami. Profesor Muszyński w podręczniku farmakognozji z 1957 roku napisał: „obecnie w lecznictwie imbir bywa rzadko używany. Dawniej stosowano go jako lek pobudzający wydzielanie śliny i soku żołądkowego, zwłaszcza w bezsoczności. Jest natomiast powszechnie używany jako ostra, aromatyczna przyprawa do mięsa i ciast”.

Wkrótce poglądy dotyczące znaczenia imbiru w medycynie całkowicie się zmieniły. W ostatnim 25-leciu kłącze imbiru zostało na nowo odkryte jako cenny lek o wielokierunkowym działaniu i szerokich możliwościach stosowania w lecznictwie.

Rozwój badań fitochemicznych pozwolił na poznanie związków warunkujących lecznicze działanie imbiru. Okazało się, że są to składniki olejku eterycznego: mieszanina mono- i seskwiterpenów z głównymi związkami zingiberenem i zingiberolem oraz występujące w żywicy gingerole, wśród których przeważa 6-gingerol i bardziej ostre, ale występujące w mniejszej ilości produkty odwodnienia gingeroli, czyli szogaole.

Imbir w lecznictwie
Jedno z pierwszych badań klinicznych dotyczących skuteczności imbiru w leczeniu choroby lokomocyjnej zostało wykonane przez Grontweda. W badaniu tym wzięło udział 80 kadetów w czasie ich pierwszego rejsu po morzu. U cierpiących na chorobę morską imbir wyraźnie zmniejszał występowanie nudności, wymiotów oraz zimnych potów. Dalsze badania kliniczne potwierdziły skuteczność imbiru w zapobieganiu chorobie lokomocyjnej oraz wymiotom i nudnościom powodowanym przez ciążę i narkozę. Co więcej, nie wykryto negatywnych skutków ubocznych działania tego leku. Należy zaznaczyć, że w Polsce nie stosuje się imbiru u kobiet w ciąży.

Stwierdzenie właściwości przeciwzapalnych i związane z tym działanie przeciwbólowe stało się kolejnym odkryciem możliwości wykorzystania imbiru w medycynie. Okazało się, że wyciągi z kłącza imbiru nie tylko działają przeciwzapalnie, lecz także zapobiegają procesom degeneracji chrząstki kostno-stawowej i pomagają w jej regeneracji. Dzięki hamowaniu przez gingerole powstawania mediatorów stanu zapalnego (cytokin, prostaglandyn i leukotrienów), imbir przynosi ulgę w dolegliwościach powodowanych przez choroby reumatyczne i w bólach mięśni.

Inne zastosowania i nowe możliwości
Swoją popularność jako przyprawa i lek poprawiający trawienie imbir zawdzięcza szogaolom o ostrym smaku – zwiększają one wydzielanie śliny i żółci.

Wyniki badań in vitro i in vivo wskazują na inne jeszcze właściwości imbiru. Okazało się, że składniki surowca wpływają ochronnie na śluzówkę żołądka, zapobiegając powstawaniu wrzodów u zwierząt doświadczalnych indukowanych działaniem aspiryny i innych środków drażniących.

W medycynie krajów arabskich imbir zaliczany jest do afrodyzjaków. I rzeczywiście w badaniach na zwierzętach zwiększał produkcję spermy i ruchliwość plemników.

Okazało się, że przyprawianie potraw (zwłaszcza tłustych) imbirem nie tylko korzystnie wpływa na procesy trawienia, lecz także zapobiega obniżeniu aktywności czynników hamujących procesy krzepnięcia krwi. Nie wszystkie badania w pełni potwierdzają to działanie, ale wiele z uzyskanych wyników wskazuje na istotne znaczenie stosowania imbiru w zapobieganiu agregacji płytek krwi.

Bardzo obiecujące są wyniki prac in vitro wskazujące, że wyciągi z imbiru i jego główne składniki surowca (6-gingerol oraz 6-szogaol) hamują rozwój komórek różnych rodzajów nowotworów. Jednym z mechanizmów jest indukowanie apoptozy w tych komórkach.

Badania nowych możliwości wykorzystania imbiru w terapii ciągle trwają. Uzyskiwane wyniki wskazują na wpływ tego surowca i jego głównych składników na układ immunologiczny, zdolność hamowania agregacji płytek krwi i właściwości antyoksydacyjne. Dalsze badania mogą potwierdzić możliwość nowych zastosowań leczniczych tego surowca.


  • PRZYPRAWA – Przyprawianie potraw (zwłaszcza tłustych) imbirem nie tylko korzystnie wpływa na procesy trawienia, lecz także zapobiega obniżeniu aktywności czynników hamujących procesy krzepnięcia krwi.
  • AFRODYZJAK – W medycynie krajów arabskich imbir zaliczany jest do afrodyzjaków. I rzeczywiście w badaniach na zwierzętach zwiększał produkcję spermy i ruchliwość plemników.
  • Choroba Lokomocyjna – Badania kliniczne potwierdziły skuteczność imbiru w zapobieganiu chorobie lokomocyjnej oraz wymiotom i nudnościom powodowanym przez ciążę i narkozę. Co więcej, nie wykryto negatywnych skutków ubocznych działania tego leku.
4.9/5 - (255 votes)

Leave a Comment

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH