U 5 do 30 proc. regularnie miesiączkujących kobiet przed menstruacją lub w jej trakcie może pojawić się ból w podbrzuszu, który niekiedy promieniuje do okolicy krzyżowej i do nóg.
Ból menstruacyjny najczęściej ma charakter kolki oraz skurczów, czasem może być tępy i uporczywy. Mogą mu towarzyszyć bóle głowy, nudności i wymioty, biegunka lub zaparcia, wzdęcia, osłabienie, rozdrażnienie. Ponadto może wystąpić kołatanie serca i omdlenia.
Nasilenie bólów miesiączkowych może być bardzo różne – od słabo wyczuwalnych „pobolewań” w dole brzucha po obezwładniające cierpienie wyłączające kobietę z jej codziennego życia.
Okres dojrzewania
U dziewcząt w okresie dojrzewania bolesne miesiączki mają najczęściej charakter czynnościowy i nie są związane z chorobą lub wadą układu rozrodczego. Przyczyną mogą być skurcze i niedokrwienie macicy oraz trudności z przechodzeniem złuszczonych tkanek i krwi przez kanał szyjki macicy. Istotną rolę odgrywają tu prostaglandyny produkowane przez komórki wydzielnicze błony śluzowej macicy. Powodują one nadmierną kurczliwość mięśniówki macicy, czego skutkiem są skurcze prowadzące do niedokrwienia i bólu. Problem najczęściej mija po osiągnięciu dojrzałości lub po pierwszej ciąży.
Choroba lub stres
Bolesne miesiączki mogą też być wtórne i wiązać się z chorobą narządu rodnego lub z silnym stresem. Z taką sytuacją mamy najczęściej do czynienia w przypadku kobiet po okresie dojrzewania. Zarówno u młodych dziewcząt, jak i u dojrzałych kobiet dużą rolę mogą odgrywać czynniki psychiczne, np. lęk przed spodziewanym bólem, zmęczenie etc.
Jak długo boli?
Czas trwania bólu jest różny i zindywidualizowany. Ból najczęściej nasila się przez pierwszą dobę i ustaje po dwóch dniach, może jednak trwać przez cały okres krwawienia miesięcznego.
W przypadku wystąpienia bólów menstruacyjnych można zwrócić się po poradę do lekarza ginekologa – pozwoli to wykluczyć chorobę narządu rodnego.
Leki
Z leków przeciwbólowych największe zastosowanie znajdują inhibitory syntezy prostaglandyn odgrywających ważną rolę w patogenezie bolesnego miesiączkowania. Niestety nie działają one miejscowo, mogą więc doprowadzić do wystąpienia np. dolegliwości żołądkowo-jelitowych.
W czasie menstruacji należy unikać kwasu acetylosalicylowego, który hamuje krzepliwość krwi i może przedłużyć miesiączkę.
Leki przeciwskurczowe hamują nadmierną kurczliwość mięśni gładkich macicy (przy bolesnym miesiączkowaniu występuje nieprawidłowa, nadmierna kurczliwość mięśniówki macicy). Leki te mogą być stosowane zarówno samodzielnie, jak i w skojarzeniu ze środkami przeciwbólowymi. Efekt ich działania jest szybki, ponieważ hamują one skurcz bezpośrednio powodujący ból, a ogólne działanie – będące wadą w przypadku leków przeciwbólowych – tu jest zaletą. Bolesnym miesiączkom często bowiem towarzyszą wzdęcia i inne dolegliwości brzuszne, które leki przeciwskurczowe łagodzą.
Pomocne przy bolesnym miesiączkowaniu mogą też być preparaty zawierające butylbromek hioscyny, który rozkurcza mięśnie gładkie działając na receptor muskarynowy. Ponieważ mechanizm działania tych leków jest odmienny niż innych leków przeciwskurczowych, można łączyć te preparaty w celu spotęgowania efektu leczniczego. Pamiętajmy jednak, że w przypadku łączenia leków bezpiecznie jest zwrócić się o poradę do lekarza – pozwoli to uniknąć niechcianego lub nasilonego ich działania.
Niekiedy leczenie bolesnego miesiączkowania wymaga specjalistycznego leczenia ginekologicznego, ale to już temat na osobny artykuł.