Apteka po fińsku

Fińskie apteki cieszą się dużą popularnością wśród pacjentów. Na tę pozytywną opinię z pewnością ma wpływ działalność Stowarzyszenia Fińskich Aptek. Dba ono o interesy swoich członków, między innymi aktywnie promując wiedzę o zdrowym stylu życia.

W Finlandii, aby założyć aptekę, należy zdobyć licencję aptekarską, którą przyznaje Narodowa Agencja Medyczna (NAM – National Agency for Medicines). Dostaje ją najlepszy z ubiegających się kandydatów, który musi jednak spełnić odpowiednie wymagania. Musi on być uprawnionym farmaceutą oraz obywatelem kraju z Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Licencja przyznawana jest na określony rejon kraju. Właściciel apteki może mieć tylko jedną licencję aptekarską przeznaczoną dla zwykłej apteki oraz trzy licencje na jej filie. Licencja jest przyznawana określonej osobie i nie może być sprzedawana ani wypożyczana. Wygasa ona w momencie osiągnięcia przez właściciela apteki wieku 68 lat.
Klienci chwalą usługi aptek
Finowie są bardzo zadowoleni z usług swoich aptek i pracujących w nich farmaceutów. Ponad 80 proc. ankietowanych chwaliło podejście personelu aptecznego do klienta oraz wysokie kwalifikacje farmaceutów. Aż 72 proc. badanych było zadowolonych z udzielanych im przez aptekarzy porad na temat zapisanych przez lekarza leków. Natomiast 60 proc. klientów wskazywało na dobrą obsługę, a także dostępność przepisywanych leków.

Na tę pozytywną opinię o aptekach z pewnością miała wpływ działalność Stowarzyszenia Fińskich Aptek (AFP – Association of Finnish Pharmacies; Suomen Apteekkariliitto), które liczy ponad 800 członków. Stowarzyszenie dba o interesy zrzeszonych aptek i ich właścicieli, organizuje szkolenia oraz zapewnia praktyki, tworzy sieć komunikacji międzyaptecznej. Właśnie w swoich pismach reklamuje apteki członkowskie, podkreślając rolę aptek we wspieraniu samoleczenia, w świadczeniu poradnictwa medycznego, wydawaniu leków dla osób starszych. Poza tym, w tych reklamach Stowarzyszenie Fińskich Aptek wskazuje czytelnikom sposoby na zaoszczędzenie pieniędzy wydawanych na leczenie.
Wydzielanie dawek leków
Stowarzyszenie Fińskich Aptek zainicjowało zautomatyzowaną usługę wydzielania dawek leków. Polega ona na sprawdzeniu farmakologicznego leczenia pacjentów, po którym następuje wydanie określonych dawek leków. Są one zapakowane w plastikowe saszetki na każdy dzień tygodnia i określoną godzinę dnia. Zautomatyzowane wydzielanie dawek leków jest coraz powszechniejsze. Do końca 2007 roku z usługi tej skorzystało 5750 pacjentów.

Zautomatyzowane wydzielanie dawek leków nie tylko poprawia bezpieczeństwo farmakoterapii, lecz także ogranicza marnotrawstwo leków. Opłata za wydzielanie dawek poszczególnych preparatów jest wybiórczo refundowana przez Instytucję Ubezpieczeń Socjalnych (SII – Social Insurance Institution). Usługa ta jest szczególnie wygodna dla osób, które regularnie zażywają kilka rodzajów leków.
Taryfa leków i opłata apteczna
W Finlandii ceny leków są takie same we wszystkich aptekach. Taryfa leków jest kontrprogresywna, innymi słowy udział prowizji ze sprzedaży jest odwrotnie proporcjonalny do ceny hurtowej.

Taryfa leków oraz opłata apteczna mają znaczny wpływ na finanse apteki. Prywatne apteki uiszczają opłatę apteczną na rzecz państwa, natomiast apteki uniwersyteckie płacą uniwersytetowi, do którego należą. Opłata ta bazuje na obrotach apteki i jest progresywna (od 0 do 11 proc. obrotów). Jest ona również wliczona w cenę leku.
Recepty elektroniczne
W 2007 roku weszła w życie ustawa, która umożliwiła rozpoczęcie przygotowań do uruchomienia usługi e-recepty. Ustawodawca założył, że do końca 2010 roku połowa wszystkich recept będzie transferowana elektronicznie. Natomiast okres przejściowy potrwa do 2011 roku.

W praktyce będzie to wyglądało następująco: lekarz wypisze pacjentowi receptę i potwierdzi ją swoim podpisem elektronicznym. Tak wypisana recepta trafi do bazy danych, a stamtąd do apteki oraz do Instytucji Ubezpieczeń Socjalnych. Apteka zapisze w bazie danych informacje o dostarczeniu leku. Pacjent przez cały czas będzie miał możliwość wglądu do swojej recepty przez internet.
Elastyczne środki komunikacji
AFP wykorzystuje wszystkie środki masowego przekazu, aby dotrzeć do jak najszerszego kręgu odbiorców. W telewizji i prasie zamieszcza ogłoszenia o pracę dla młodych ludzi. Poprzez reklamy w radiu, czasopismach i internecie dociera do klientów aptek. Stowarzyszenie wydało też płytę DVD z filmem prezentującym fińskie apteki. Jest on dostępny w czterech wersjach językowych: fińskiej, szwedzkiej, angielskiej oraz francuskiej.

Finansowane przez AFP pismo medyczne „Terveydeksi!” („Na zdrowie!”) jest czwartym najpopularniejszym pismem w Finlandii. Liczba jego czytelników obecnie wynosi 1,3 mln.

Stowarzyszenie Fińskich Aptek przygotowuje również ulotki, które są rozpowszechniane w aptekach członkowskich. AFP świadczy także rozmaite usługi internetowe. Dzięki inicjatywie tej organizacji powstały strony internetowe: www.apteekkariliitto.fi, www.apteekit.net, www.apteekkiduuni.net, salkku.apteekkariliitto.fi. Wspiera ona również witryny internetowe tworzone indywidualnie przez właścicieli aptek członkowskich.
Apteczna sieć danych
AFP oraz jej firma-córka PharmaService stworzyły apteczną sieć danych Stowarzyszenia Fińskich Aptek. Jest to wirtualna sieć prywatna (VPN). Aby z niej skorzystać, apteka potrzebuje jedynie dostępu do internetu. Sieć jest kodowana i dobrze zabezpieczona, dzięki czemu przesyłane informacje są niedostępne dla osób postronnych. Do końca 2007 roku z tej usługi skorzystało aż 80 proc. punktów aptecznych.

Stowarzyszenie Fińskich Aptek współpracuje również z Instytucją Ubezpieczeń Socjalnych. Wszystkie dane wymieniane między tymi dwoma instytucjami są przesyłane elektronicznie własnymi kanałami komunikacji. Dzięki tej współpracy farmaceuta wydający przepisane leki może sprawdzić, czy pacjentowi przysługuje refundacja tych leków.

FIRMY STOWARZYSZENIA FIŃSKICH APTEK
W celu zapewnienia obsługi dla swoich aptek członkowskich AFP założyło cztery firmy.
Medifon – przedsiębiorstwo hurtowe zajmujące się zaopatrywaniem aptek zarówno w produkty specjalne, jak i ogólne.
PharmaPress – firma zajmująca się systemem przekazywania informacji. Publikuje m.in. pismo „Apteekkari” dla farmaceutów oraz „Terveydeksi!” dla klientów aptek.
Pharmadata – przedsiębiorstwo specjalizujące się w technologii danych. Zaopatruje apteki w system danych Salix i jest odpowiedzialna za jego rozwój.
PharmaService – firma usługowa zapewniająca profesjonalne świadczenia dla aptek członkowskich. Obecnie skupia się na wprowadzeniu usługi zautomatyzowanego wydzielania dawek leków i wspiera apteczną sieć danych.

TEKST: Radosław Kędra
Bibliografia u autora.