Trądzik dorosłych

Trądzik dorosłych


Trądzik jest jedną z najczęstszych chorób skóry, który skłania pacjenta do wizyty u dermatologa. Zazwyczaj schorzenie to dotyczy pacjentów w okresie dojrzewania, pomiędzy 11. a 25. rokiem życia, ale coraz częściej pojawia się także u osób dorosłych – po 25. r.ż.

Zmiany trądzikowe w grupie dorosłych mogą dotyczyć około 1/3 tej populacji. W jednym z badań dotyczących 700 pacjentów po 25. r.ż. zmiany trądzikowe na twarzy stwierdzono u 54 proc. kobiet i 40 proc. mężczyzn.

Trądzik może mieć przewlekły przebieg, wywiera negatywny wpływ na stan psychiczny, a nieleczony pozostawia po sobie szpecące blizny do końca życia. U osób dorosłych może mieć charakter przetrwały, utrzymujący się od wieku młodzieńczego, albo pojawiać się niespodziewanie u pacjentów, którzy nie mieli trądziku w okresie młodzieńczym. U około 15 proc. chorych trądzik ma przebieg ciężki i wymaga ogólnego leczenia.

Przyczyny

U podłoża tej choroby leży wiele czynników, m.in. predyspozycje genetyczne, zwiększone wydzielanie łoju spowodowane nadmierną stymulacją gruczołów łojowych (np. związane ze zwiększonym poziomem androgenów lub nadmierną wrażliwością gruczołów łojowych na te hormony), wzmożone nieprawidłowe rogowacenie przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych i ujść mieszków, względny niedobór kwasu linolowego, uwalnianie mediatorów zapalnych w skórze i obecność bakterii Propionibacterium acnes. Powstawanie zaskórników jest spowodowane zwiększeniem ilości wolnych kwasów tłuszczowych powstałych w wyniku działania lipaz produkowanych przez Propionibacterium acnes. Biofilm, który tworzy P. acnes, powoduje przyleganie ich do ściany mieszka, enzymy hydrolityczne powodują niszczenie ścian gruczołów łojowych, co nasila odczyn zapalny oraz wywołuje reakcję jak na ciało obce.

Zarówno w przypadku trądziku młodzieńczego, jak i osób dorosłych nie wyodrębnia się istotnych różnic patogenetycznych. Istotny wpływ mają: stres, palenie papierosów, dieta bogata w pokarmy o wysokim indeksie glikemicznym, stosowanie nieodpowiednich kosmetyków. Ponadto zaobserwowano dodatnią korelację pomiędzy ciężkością trądziku a stężeniem w surowicy siarczanu dehydroepiandrosteronu (DHEAS). Jest to hormon będący prekursorem androgenów w organizmie.
Charakterystyka zmian skórnych

Wyodrębnia się kilka odmian trądziku w zależności od przewagi wykwitów i nasilenia zmian: trądzik zaskórnikowy, grudkowo-krostkowy, trądzik ropowiczy, na który składają się trądzik guzkowo-torbielowaty i trądzik skupiony, oraz trądzik ropowiczy z odczynem ogólnym, trądzik odwrócony, trądzik kosmetyczny, trądzik zawodowy, trądzik kobiet dojrzałych, trądzik noworodków i trądzik niemowląt.

Zmiany skórne najczęściej lokalizują się na twarzy – głównie na czole, brodzie i policzkach oraz na plecach i górnej części klatki piersiowej. W trądziku obserwuje się wiele wykwitów skórnych, jak zaskórniki zamknięte, czyli małe grudki w kolorze skóry, zaskórniki otwarte – z ciemnym czopem powstałym wskutek utlenienia obecnych w łoju kwasów tłuszczowych, krosty, guzki, cysty. Pozostałością po tych zmianach są blizny przerosłe, zanikowe oraz przebarwienia.

U osób dorosłych obserwuje się odmienną lokalizację i charakter zmian niż opisane powyżej. Zmiany lokalizują się głównie na brodzie, żuchwie, szyi i wokół ust. Przeważają głębokie, guzkowe, bolesne zmiany zapalne, typowe zaskórniki występują w niewielkiej liczbie lub nie ma ich wcale. Zmiany zapalne prowadzą niestety do powstania blizn i długo utrzymujących się przebarwień. Zewnętrzne warstwy skóry są zwykle nadmiernie wysuszone, podrażnione na skutek przeróżnych kuracji przeciwtrądzikowych prowadzonych przez pacjentów często we własnym zakresie. Zgłaszając się do dermatologa pacjenci są często zrozpaczeni i zmęczeni latami bezskutecznej walki z chorobą. Nierzadko są to osoby aktywne zawodowo, ambitne, którym bardzo zależy na wyglądzie. Niestety, towarzyszy im też stres, mała ilość snu, papierosy, dieta o wysokim indeksie glikemicznym.
Kompleksowa terapia

Przebieg choroby jest zwykle długi, często wieloletni. Leczenie powinno być indywidualnie dopasowane do każdego pacjenta, wielokierunkowe, wpływające na poszczególne elementy etiopatogenetyczne choroby. Pacjent musi być poinformowany, że terapia zazwyczaj jest długotrwała, wymaga systematyczności i konsekwencji. Ponadto, aby leczenie było skuteczne, musi być ono kompleksowe. Niezwykle ważne jest też odpowiednio długie leczenie podtrzymujące, umożliwiające utrzymanie uzyskanego efektu, oraz prawidłowa pielęgnacja skóry.

Leczenie cięższych postaci

W cięższych postaciach trądziku leczenie powinno być ogólne, wielomiesięczne, oparte na antybiotykach, hormonach lub izotretinoinie, czyli pochodnej witaminy A. Doustne antybiotyki to od dawna stosowane tetracykliny, limecyklina, doxycyklina, a także ostatnio zarejestrowana w leczeniu trądziku azytromycyna. Jest ona antybiotykim makrolidowym chętnie wybieranym przez lekarzy dermatologów ze względu na brak interakcji ze światłem słonecznym, wygodne stosowanie (jeden raz w tygodniu, co poprawia stosowanie się pacjentów do zaleceń) oraz korzystny profil działań ubocznych w porównaniu z konwencjonalnymi doustnymi antybiotykami przeciwtrądzikowymi (mniej działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego). Ponadto azytromycyna może być bezpiecznie stosowana u kobiet dorosłych w wieku reprodukcyjnym, podczas gdy tetracykliny są przeciwwskazane u kobiet w ciąży. Uważa się, że Propionibacterium acnes nie wykazuje znaczącej oporności na azytromycynę, co sprawia, że antybiotyk ten może być skutecznym lekiem przeciwtrądzikowym.

Leczenie lżejszych postaci

W lżejszych postaciach trądziku oraz w leczeniu podtrzymującym podstawą jest terapia miejscowa. Najczęściej stosuje się substancje takie jak: nadtlenek benzoilu, antybiotyki miejscowe, retinoidy, kwas azelainowy. Preparaty aplikuje się na całą leczoną skórę; błędem jest stosowanie ich tylko punktowo z uwagi na obecność niewidocznych gołym okiem mikrozaskórników, które są punktem wyjścia dla wszystkich zmian. Leczenie miejscowe może być stosowane w monoterapii, w terapii naprzemiennej lub terapii skojarzonej oraz jako leczenie uzupełniające do leczenia ogólnego i jako leczenie podtrzymujące po uzyskaniu stanu bezobjawowego po terapii antybiotykami lub nadtlenkiem benzoilu. W monoterapii można jedynie stosować retinoidy w trądziku zaskórnikowym, nadtlenek benzoilu czy kwas azelainowy w lżejszych odmianach trądziku. W terapii naprzemiennej lub skojarzonej łączy się kilka leków – najczęściej antybiotyk z retinoidem lub antybiotyk z nadtlenkiem benzoilu. Skojarzenie więcej niż jednej aktywnej substancji w jednym preparacie zwiększa skuteczność terapii, dlatego warto łączyć leki o różnych mechanizmach działania i różnych punktach uchwytu. Według najnowszych zaleceń nie powinno się używać antybiotyków w monoterapii, gdyż jest to nieskuteczne i prowadzi do lekooporności bakterii.

Leczenie podtrzymujące

W leczeniu podtrzymującym u osób dorosłych z trądzikiem podstawą jest kwas azelainowy. Ma on działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwłojotokowe i przeciwzaskórnikowe. Kwas azelainowy hamuje działanie 5α-reduktazy, hamuje wydzielanie łoju, ma też działanie antyoksydacyjne. Kremy z tym składnikiem są podstawą domowej kuracji skóry tłustej.

Ze względu na nadmierną keratynizację ujść mieszków łojowych zalecane jest stosowanie substancji delikatnie złuszczających, usuwających martwe elementy naskórka – umożliwia to odblokowanie zaczopowanych ujść gruczołów łojowych. Mikrozłuszczanie skóry reguluje wydzielanie łoju, oczyszcza i ściąga rozszerzone pory, rozjaśnia przebarwienia oraz wygładza istniejące już blizny potrądzikowe. Doskonale sprawdzają się tu preparaty zawierające kwas azelainowy, pirogronowy lub ich połączenia w niewielkich stężeniach. Zastosowanie takiego preparatu w jednym kremie ma wielokierunkowe działanie: wygładzające skórę, ograniczające łojotok, błyszczenie skóry oraz rozświetlające. Dodatkową korzyścią jest zmniejszenie ilości zaskórników, przebarwień oraz zmarszczek, a także działanie antyoksydacyjne.

U osób dorosłych oprócz zmian trądzikowych problemem są również objawy starzenia – zmarszczki, nierówny koloryt skóry. Niewielkie stężenia kwasów pozwalają zachować równowagę między ich potencjalnie drażniącym działaniem (zwłaszcza w przypadku skór wrażliwych) a doskonałym efektem klinicznym. Uważa się, że preparaty zawierające kwas azelainowy powinny być stosowane przewlekle u osób dorosłych z trądzikiem, z uwagi na mały potencjał drażniący, brak korelacji ze światłem słonecznym, a także możliwość stosowania u kobiet w wieku rozrodczym.

W leczeniu miejscowym trądziku stosuje się także inne substancje, takie jak siarka (sulfur ppti) wykazująca właściwości komedolityczne i przeciwłojotokowe, rezorcyna, która ma działanie odkażające, złuszczające, a także kwas salicylowy. Ten ostatni działa komedolitycznie, likwiduje zaskórniki, zmniejsza wielkość porów, wygładza naskórek, a także ma właściwości przeciwzapalne i rozjaśniające.

Większość aktywnych preparatów przeciwtrądzikowych stosowanych w nadmiarze wywołuje objawy z podrażnienia, takie jak zaczerwienienie, suchość, pieczenie. Pacjenci zniechęcają się wtedy do dalszego leczenia, czasem uznają te objawy jako symptomy uczulenia i odstawiają leki, co wywołuje nawrót choroby.

Pielęgnacja skóry

Niezwykle istotne jest odpowiednio dobrane leczenie oraz połączenie go z preparatami pielęgnującymi skórę, nawilżającymi i odbudowującymi płaszcz lipidowy. Preparaty te – zawierające np. ceramidy, substancje nawilżające (składniki NMF), a także substancje łagodzące (wody termalne, prowitamina B5, alantoina, garbniki, azuleny) – są nieodzownym elementem prawidłowo prowadzonego leczenia.

Skojarzenie aktywnych leków z substancjami odpowiedzialnymi za prawidłową strukturę płaszcza hydrolipidowego jest kluczem do sukcesu w leczeniu trądziku.

W preparatach pielęgnacyjnych dla skóry trądzikowej unika się bardzo tłustych kremów opartych na tłuszczach naturalnych, olejach roślinnych. Coraz częściej zastępowane są one przez inne podłoża, np. silikonowe. Ważną rolę odgrywają wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny NNKT, jak kwas linolowy i linolenowy. Nie należy używać preparatów zbyt intensywnie wysuszających i odtłuszczających skórę, które w rezultacie nasilają wydzielanie sebum. Skórę należy myć delikatnymi środkami myjącymi, które nie niszczą płaszcza hydrolipidowego i przywracają jej prawidłowe pH. Najlepiej używać płynów micelarnych, delikatnych pianek lub żeli bez mydła.

Oprócz właściwego leczenia farmakologicznego zaleconego przez lekarza konieczne jest stosowanie lekkich, delikatnych kremów lub emulsji nawilżająco-matujących, które będą zapobiegać niepożądanym efektom terapii.

4.7/5 - (207 votes)

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH