Szampony w aptece

Włosy zawsze były ważnym elementem wyglądu człowieka. Metody ich pielęgnacji zmieniały się z biegiem historii i były wynikiem rozwoju przemysłu kosmetycznego i medycyny.

Owocem poszukiwań środków do pielęgnacji włosów jest szampon. Zazwyczaj zawiera on ciekłe mydło, substancje pieniące oraz substancje pomocnicze, takie jak związki zapachowe, odżywcze, nawilżające, antystatyczne, natłuszczające, lecznicze oraz koloryzujące.

Detergenty
W skład szamponów zawsze wchodzi detergent – w większości przypadków jest nim roztwór mydła potasowego lub amoniowego, które w odróżnieniu od mydła sodowego są całkowicie rozpuszczalne w wodzie. Detergenty są podstawowym środkiem myjącym w szamponach oraz głównym czynnikiem powodującym ich tendencje do tworzenia piany. W wielu szamponach zastępuje się tradycyjne mydła potasowe i amoniowe solami amoniowymi i sodowymi sulfotlenków kwasów tłuszczowych (np. ammonium lauryl sulfate, sodium lauryl sulfate), które jednocześnie pełnią rolę detergentu, składnika mieszaniny buforującej i środka antystatycznego. Ich użycie jest jednak sprawą kontrowersyjną, ze względu na ich działanie w środowisku i – nie do końca potwierdzoną – toksyczność. Często występują one w stężeniach dochodzących do 30 proc. masy całego szamponu. Szczególnie duże ich stężenie zawarte jest w niepodrażniających oczu szamponach dla małych dzieci. Dzięki temu kosmetyki te nie mają w swoim składzie zwykłych mydeł, soli i buforów.

Bufory
Szampony posiadają zwykle odczyn lekko kwaśny, co zapobiega wymywaniu z włosów ich naturalnych olejków natłuszczających i zapobiega elektryzowaniu się włosów. Odczyn szamponów jest zwykle kontrolowany przez dodawanie do nich układów buforowych. Najczęściej w szamponach spotyka się bufory oparte na EDTA i jego pochodnych.

Substancje kondycjonujące
Większość szamponów ma w swoim składzie substancje, które niegdyś występowały głównie w kondycjonerach do włosów. Są to substancje nadające puszystość i połysk. Zalicza się do nich:

• środki nabłyszczające, które są zwykle lepkimi cieczami o dużym współczynniku załamania światła, które pozostają na powierzchni włosów po ich umyciu, nadając im „zdrowy połysk”. Bardzo często spotykanym środkiem nabłyszczającym są cyklsiloksany (nazywane w spisach składników cyklometikonem) oraz oligosiloksany (nazywane metikonami, np. dimethicone);
• środki antystatyczne, którymi są zwykle rozmaite sole organiczne i nieorganiczne. Ârodki antystatyczne zapobiegają elektryzowaniu się włosów w trakcie ich wycierania i suszenia. Bardzo często jest w tym celu stosowany zwykły chlorek sodu (sól kuchenna).

Środki „lecznicze”
W gruncie rzeczy, w przypadku normalnych szamponów nieleczniczych, środki „lecznicze” spełniają głównie rolę marketingową. Są to rozmaite wyciągi z egzotycznych ziół, alg, kwiatów, miodu, „inteligentne lipoproteiny” itp. Ich wpływ na włosy jest tak naprawdę minimalny. Jedynymi szamponami stosowanymi masowo, które rzeczywiście posiadają efektywne środki lecznicze, są szampony przeciwłupieżowe, w których stosuje się siarczek selenu oraz tzw. ZnP (Zinc pyrithione, tlenek 2-pirydynotiolu) – oba mające działanie przeciwgrzybicze i antybakteryjne.

Środki emulgujące i zwiększające lepkość
Celem tych środków jest uzyskanie klarownego roztworu, zapobieganie rozwarstwianiu się szamponu oraz uzyskanie jego dużej lepkości. Klienci preferują szampony bardziej lepkie, gdyż sprawiają one wrażenie jakby były „bardziej skoncentrowane”. Bardzo często stosuje się w tym celu rozpuszczalne w wodzie polimery, takie jak poli (alkohol winylowy).

Szampony lecznicze
Należy pamiętać, że szampony są nie tylko środkami typowo pielęgnacyjnymi. Wspomagają one również leczenie wielu chorób skóry głowy. Szczególnie istotne znaczenie mają w przypadku łupieżu łojotokowego.

Właściwy dobór szamponu związany jest z analizą jego składu chemicznego. Przemysł kosmetyczny proponuje wiele produktów, co niestety utrudnia właściwy wybór.

#Najważniejsze składniki szamponów

• Ceramidy – wchodzą w skład komórek włosa. Sklejają łuski włosa, spowolniają proces ich niszczenia na skutek działania czynników zewnętrznych. Nadają włosom połysk.
• Cynk – przeciwdziała rozmnażaniu się drobnoustrojów powodujących łupież i swędzenie głowy.
• Ekstrakt z jukki – zapobiega nadmiernemu przetłuszczaniu się włosów.
• Ekstrakt z nasion soi – przyspiesza wzrost włosów, działa przeciwłupieżowo.
• Keratyna – to naturalne białko z sierści owiec. Poprawia strukturę włosa, wygładza jego powierzchnię, sprzyja regeneracji.
• Kolagen – regeneruje uszkodzone włosy, a ponadto jest naturalnym składnikiem nawilżającym.
• Lipidy – pochodne kwasów tłuszczowych, sprzyjają odżywieniu komórek, zmiękczają i chronią włosy.
• Olejek awokado – zawiera lecytynę, witaminę A, prowitaminę D, odżywia cebulki włosów.
• Olejek jojoba – chroni włosy i skórę głowy przed szkodliwymi czynnikami środowiska oraz sprawia, że włosy wydają się zdrowe i błyszczące.
• Olejek rycynowy – stymuluje wzrost włosów, nadaje im połysk i sprawia, że są jedwabiste w dotyku.
• Olejek rzepikowy – zapobiega wypadaniu włosów, przyspiesza ich porost. Oprócz tego likwiduje łupież.
• Olej silikonowy – zawiera wszystkie składniki niezbędne włosom. Dzięki niemu włosy dobrze się rozczesują, a skóra głowy normalnie „oddycha”.
• Pentenol – nawilża, wzmacnia włosy, nadaje im sprężystość i połysk.
• Proteiny – wchodzą w skład włosów. Dodane do szamponu, wzmacniają włosy i sprzyjają ich regeneracji.
• Retinol – (witamina A) nadaje włosom elastyczność, reguluje funkcje wydzielnicze gruczołów łojowych, podnosi ochronę antybakteryjną skóry oraz zapobiega jej wysuszaniu i łuszczeniu.
• Sok z aloesu – odżywia skórę i włosy, chroni przed uszkodzeniami spowodowanymi gorącym powietrzem suszarki i promieniami słońca.
• Witaminy z grupy B – bezcenne przy problemach z włosami takimi jak: wypadanie i nadmierne przetłuszczanie. Witamina B3 przyspiesza wzrost włosów i hamuje przedwczesne siwienie. Witamina B6 zapobiega przesuszaniu skóry głowy i występowaniu łupieżu. Witamina B9 wpływa na szybszy porost włosów.
• Witamina C – przyspiesza metabolizm i zmniejsza łamliwość włosów. Witamina E chroni włosy i skórę głowy przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych.
• Witamina PP – sprzyja zaopatrzeniu cebulek włosów i skóry głowy w składniki odżywcze, likwiduje swędzenie skóry i zmniejsza łupież.
• Żeń-szeń – wzmacnia strukturę włosów i stymuluje życiowe funkcje komórek skóry głowy.