Sprawność fizyczna dzieci w Polsce

Eksperci szacują, że jedynie co czwarte dziecko w Polsce spełnia zalecenia WHO dotyczące aktywności fizycznej. Sprawność młodego pokolenia z dekady na dekadę systematycznie spada. Te statystyki można odwrócić.

Aktywne Szkoły MultiSport to program, który przez ostatni rok prowadzony był w 35 dolnośląskich szkołach podstawowych. Celem projektu jest inspirowanie dzieci, rodziców i nauczycieli do wprowadzenia większej aktywności fizycznej w codzienność uczniów szkół podstawowych.

Jakub Kalinowski, prezes Fundacji V4Sport:

W każdej szkole, która wzięła udział w projekcie, przeprowadziliśmy warsztaty związane z aktywnością fizyczną. W warsztatach udział wzięli nauczyciele, rodzice, władze samorządowe, a przede wszystkim dzieci. Rezultatem tych spotkań były pomysły na aktywizację ruchową dzieci. Każda ze szkół opracowała co najmniej jedno rozwiązanie. Wśród nich była aktywna droga do szkoły czy lekcje na piłkach do pilatesu. W większości były to niskobudżetowe rozwiązana, które jak się okazało, przyniosły świetne efekty.

Najnowszy pomiar sprawności fizycznej polskich dzieci

W ramach inicjatywy Aktywne Szkoły MultiSport wszystkie dzieci dwukrotnie wzięły udział w teście sprawności Eurofit. Opiera się on na 9 prostych ćwiczeniach fizycznych. Są to m.in. skok w dal z miejsca, bieg wytrzymałościowy, próba równowagi, zwis na drążku. Pomiar przeprowadzony na początku i na końcu projektu pozwolił ocenić postępy dzieci i efektywność samego programu.

Efekty projektu Aktywne Szkoły MultiSport

W wyniku projektu dzieci odzyskały 43% sprawności fizycznej, którą w ciągu dekady w latach 1999-2009 stracili ich rówieśnicy. Aż 86% szkół biorących udział w programie poprawiło poziom sprawności fizycznej swoich uczniów.

Wyniki testu sprawnościowego można porównać z danymi gromadzonymi od ponad 30 lat przez Akademię Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie.

dr Janusz Dobosz z Narodowego Centrum Badania Kondycji Fizycznej, AWF Warszawa:

Dzieci badane w 1979 roku  były przeciętnie o 1,8% sprawniejsze, niż ich koledzy badani w 1999 roku i o blisko 4,5% sprawniejsze od rówieśników z 2009 roku. Wydawać się może, że to stosunkowo niewielkie zmiany. Jeśli jednak ta tendencja spadkowa się utrzyma, to niebawem sprawność fizyczna nawet 60 proc. dzieci w Polsce może być na słabym lub bardzo słabym poziomie w odniesieniu do 1979 roku.

Jednym z przykładów spadku sprawności fizycznej jest próba zwisu na drążku na ugiętych ramionach. W 2018 r. chłopcy w wieku 10,5 lat byli w stanie przeciętnie utrzymać się w zwisie na drążku prawie 8 sekund. To blisko 4 sekundy krócej, niż ich rówieśnicy w 2009 r. A także ponad 7,5 sekundy krócej niż w 1999 roku i aż 16,5 s krócej niż ich rówieśnicy badani w 1979 roku.

dr Janusz Dobosz:

Dzieci biorące udział w projekcie Aktywne Szkoły MultiSport w ciągu 152 dni zdołały znacząco poprawić wyniki w tym ćwiczeniu. Na początku projektu chłopcy (10,5 lat) utrzymywali się średnio na drążku przez blisko 8 sekund, natomiast po zakończeniu programu poprawili swój wynik o ponad sekundę.

Największa poprawa sprawności fizycznej zauważalna jest wśród uczniów klas VI-VIII, którzy brali udział w programie. Najstarsi chłopcy, w przedziale wiekowym od 12,5 do 14,5 roku życia, poprawili wyniki w teście sprawnościowym dwa razy bardziej, niż ich koledzy z młodszych klas.

Ruch to zdrowe ciało i bystry umysł

Aktywność fizyczna wspiera rozwój psychofizyczny dzieci. Stymuluje prawidłowy rozwój układu kostnego i mięśniowego. Rozwija koordynację ruchową i funkcje poznawcze.

dr Aneta Górska-Kot, specjalista pediatra:

Odpowiednia dawka aktywności fizycznej poprawia funkcjonowanie mózgu, wpływając pozytywnie na koncentrację, pamięć i kreatywność dzieci. Wszystkie te elementy ułatwiają najmłodszym przyswajanie wiedzy.

Aktywność fizyczna to także najprostsza metoda profilaktyki.

dr Aneta Górska-Kot:

Ruch nie bez przyczyny jest naturalną potrzebą dzieci. Aktywność fizyczna nie tylko stymuluje rozwój fizyczny i psychiczny dzieci, ale także buduje ich zdrowie na przyszłość, obniżając ryzyko wstąpienia takich chorób cywilizacyjnych jak otyłość, cukrzyca typu II, czy nadciśnienie tętnicze. Badania pokazują, że obecnie co dziesiąty drugoklasista ma nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego, a wskaźnik ten związany jest z poziomem nadwagi i otyłości.

Aż 31,2 proc. ośmiolatków w Polsce ma nadmierną masę ciała, a z otyłością zmaga się 12,7 proc. z nich (badania COSI 2016). Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) siedzący tryb życia zajmuje czwarte miejsce wśród przyczyn śmiertelności ludzi na świecie – za nadciśnieniem tętniczym, paleniem tytoniu oraz podwyższonym poziomem glukozy we krwi.

Dzieci zastygają w bezruchu

Najnowsze badania HBSC z 2018 r. pokazują, że zaledwie 21 proc. dziewcząt i 24 proc. chłopców w wieku 11 lat podejmuje godzinną, zaplanowaną aktywność fizyczną każdego dnia, zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia.

Adam Radzki, Członek Zarządu Benefit Systems:

Aktywność fizyczna nie powinna być postrzegana jako przykry obowiązek, a realna inwestycja w zdrowie. Tymczasem z badań wynika, że wciąż do 20 proc. dzieci nie bierze udziału w lekcjach WF-u. W tej grupie aż 22 proc. zwalnianych jest na prośbę rodziców.

Eksperci podkreślają, że kluczową rolę w budowaniu odpowiedniego nawyku ruchu odgrywają rodzice. Tymczasem wciąż jedynie 44 proc. dzieci po szkole podejmuje aktywność fizyczną (spacery, jazda na rowerze) wspólnie z rodzicami. 48 proc. dzieci zawożonych jest do szkoły samochodem przez rodziców.

Aktywność fizyczna dostosowana do preferencji dzieci

Z badania wynika m.in. że aktywność fizyczna kojarzy się przede wszystkim ze swobodną formą spędzania czasu wolnego i dobą zabawą. Dobra zabawa jest motywatorem do uprawiania aktywności fizycznej dla 79 proc. dzieci.

Jakub Kalinowski:

Atrakcyjna forma ruchu i brak rywalizacji na poziomie indywidualnym sprawiły, że dzieci bardzo chętnie uczestniczyły w nietuzinkowym, kolorowym teście sprawnościowym. Dodatkowo podczas dnia testów dzieci, miały możliwość swobodnego pokazania swoich umiejętności w rozmaitych dyscyplinach sportowych, w których czują się dobrze.

Badanie ASM pokazało, że rywalizacja rządzi aktywnością najmłodszych dzieci. 60 proc. uczniów klas I-III bierze udział w zajęciach ruchowych, bo lubi wygrywać. Wśród starszych dzieci decydujący wpływ na podejmowanie aktywności fizycznej ma własna samoocena. 54 proc. dzieci z klas IV -VIII nie podejmuje konkretnych aktywności, z powodu złej samooceny swoich umiejętności.

Aktywne Szkoły MultiSport

To projekt, którego zadaniem jest aktywizacja ruchowa dzieci w wieku szkolnym i prawidłowa edukacja sportowa. Program sportowy ASM to 9 ćwiczeń sprawnościowych uznanych w teście sprawności EuroFit. Do tej pory Projekt został zrealizowany w 35 szkołach z Dolnego Śląska. Sprawdzano tam poziom aktywności ponad 9 tysięcy dzieci. Realizatorem projektu jest Fundacja V4Sport, jego pomysłodawca i fundatorem firma Benefit Systems.

Test EuroFit+

Europejski Test Sprawności Fizycznej EuroFit to narzędzie stworzone do pomiaru poziomu sprawności fizycznej Europejczyków. Ideą powstania testu było zaprojektowanie metody badania, która bez względu na miejsce i okoliczności, da miarodajny, wystandaryzowany wynik. Łatwo będzie go interpretować i porównywać. EuroFit+, wykorzystywany w Programie Aktywne Szkoły MultiSport, został wzbogacony o nowoczesne rozwiązania technologiczne. Wykonując ćwiczenia sprawnościowe uczniowie przechodzą poszczególne misje, zdobywają punkty i przede wszystkim dobrze się bawią.

Fundacja V4Sport

Fundacja walczy z siedzącym trybem życia w 2011 roku. Od tego czasu realizuje projekty, których celem jest zachęcenie Polaków do aktywności fizycznej.

informacja prasowa: Benefit Systems