Paradontoza

Blisko jedna czwarta osób w wieku 60 lat traci zęby z powodu zaawansowanego zapalenia przyzębia (powszechnie nazywanego paradontozą). Aż 70 proc. wykonywanych ekstrakcji ma związek z tą chorobą.

Przyzębie to „aparat zawieszeniowy” zęba – dzięki niemu jest on mocno osadzony w zębodole. Paradontoza wpływa znacząco na „jakość” uśmiechu. Niegdyś choroba ta była uważana za nieuleczalną. Obecny rozwój metod diagnostycznych i leczniczych pozwala na bardziej optymistyczne rokowania.

Przyczyny i przebieg
Wśród przyczyn omawianego schorzenia można wyróżnić czynniki miejscowe i ogólne. Najważniejszym z nich, warunkującym powstanie choroby przyzębia, jest obecność płytki nazębnej. Tworzy się ona na wszystkich powierzchniach zębów oraz na błonie śluzowej jamy ustnej. Płytka nazębna z biegiem czasu ulega mineralizacji, tworząc kamień nazębny. Jest on siedliskiem ogromnej ilości bakterii. Wytwarzane przez nie toksyny wywołują stan zapalny tkanek miękkich, przez co dziąsła stają się podrażnione, obrzęknięte, zaczerwienione, łatwo krwawiące przy szczotkowaniu.

Ten stan – nazywany zapaleniem dziąseł – jest całkowicie odwracalny, aczkolwiek nieleczony przenosi się na tkanki położone głębiej. Mówimy wtedy o zapaleniu przyzębia. Powstają wtedy patologiczne kieszonki przyzębne, w których gromadzą się resztki pokarmowe i bakterie, tworząc płytkę poddziąsłową. Zapalenie postępuje, co uwidacznia się w obniżaniu dziąsła i odsłanianiu korzeni zębów. Zęby tracą umocowanie w zębodole, zaczynają się chwiać i mogą wypadać.

Trudne leczenie
Leczenie choroby przyzębia jest niezwykle trudne, złożone i długotrwałe. Niezmiernie ważne jest, by nie dopuścić do rozwinięcia się paradontozy. W tym celu należy: regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne (średnio 2 razy do roku), usuwać kamień nazębny, dokładnie i systematycznie przeprowadzać zabiegi higieniczne w domu (poprzez używanie odpowiednich past i szczoteczek do zębów, nitek do zębów, irygatorów, płynów do płukania jamy ustnej), stosować urozmaiconą dietę: owoce, warzywa, ryby, ciemne pieczywo.

Fazy leczenia

• Higienizacja – Nazywana inaczej „terapią wstępną”. Obejmuje 2-3 wizyty u dentysty, których celem jest poinformowanie pacjenta o chorobie oraz przygotowanie do kolejnych faz leczenia. Lekarz lub wykwalifikowana higienistka stomatologiczna profesjonalnie oczyszczą zęby z płytki i kamienia naddziąsłowego (skaling). Najpierw wykonuje się skaling ultradźwiękowy i ręczny, następnie wygładzanie powierzchni korzeni oraz aplikację chemioterapeutyków do kieszonek przyzębnych. Niezbędne jest przeprowadzenie instruktażu higieny jamy ustnej oraz udzielenie zaleceń dotyczących stosowania past do zębów, żeli oraz płynów do płukania jamy ustnej.
• Faza właściwa – Nazywana chirurgiczną lub korekcyjną. Warunkiem przystąpienia do tej fazy jest doskonała higiena jamy ustnej. Lekarz specjalnymi narzędziami usuwa kamień poddziąsłowy oraz zakażoną powierzchnię korzenia. Często proponuje się rozwiązania chirurgiczne, takie jak pokrycie recesji dziąseł czy wszczepy kostne z materiałów kościopochodnych.
• Faza podtrzymująca – Jest rodzajem „profilaktyki wtórnej” i ma na celu niedopuszczenie do nawrotu stanu zapalnego. Niezwykle ważne są okresowe i systematyczne wizyty kontrolne, w czasie których lekarz sprawdza stan przyzębia. Etap ten jest w dużej mierze zależny od pacjenta, obowiązuje go utrzymanie wzorowej higieny jamy ustnej. Należy stosować odpowiednie pasty, płukanki, miękkie szczoteczki oraz masaże dziąseł.

Leczenie farmakologiczne
Aby zapobiec chorobom przyzębia, można stosować środki chemiczne. Zahamowanie w 80-90 proc. wzrostu bakterii płytki uzyskuje się po codziennym płukaniu jamy ustnej 0,2% roztworem chlorheksydyny. Jednak ze względu na liczne działania uboczne (przebarwienia zębów, zaburzenia smaku, złuszczające zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej) stosowanie tych preparatów należy ograniczyć do wybranych przypadków (np. po zabiegach chirurgicznych w jamie ustnej, w ostrych zapaleniach jamy ustnej) i nie stosować dłużej niż 2 tygodnie.

Skuteczne są preparaty zawierające wyciągi z szałwi, rumianku, mięty pieprzowej, kory dębu i podbiału. Zaleca się również, w zależności od wskazań, płukanie jamy ustnej rozcieńczoną wodą utlenioną lub roztworem sody oczyszczonej.

#Pytania pozwalające zdiagnozować chorobę przyzębia
1. Czy podczas szczotkowania zębów występuje krwawienie z dziąseł?
2. Czy wystąpiła ruchomość zębów?
3. Czy dziąsła są czerwone i/lub obrzęknięte i/lub napięte?
4. Czy szyjki zębów ulegają obnażeniu?
5. Czy występuje przykry zapach z ust?
6. Czy kiedykolwiek pojawiła się treść ropna w okolicy kieszonek dziąsłowych?
7. Czy kiedykolwiek pojawiły się owrzodzenia na dziąśle?

Jeśli pacjent odpowie twierdząco choć na jedno z wyżej wymienionych pytań, natychmiast skieruj go do stomatologa.

#Czynniki predysponujące do wystąpienia chorób przyzębia

Miejscowe

• płytka nazębna (osad, kamień nazębny, zła higiena jamy ustnej)
• źle wykonane wypełnienia stomatologiczne
• stare, uciskające uzupełnienia protetyczne
• nieszczelne korony i mosty
• zgrzytanie zębami, zaciskanie zębów, stłoczenia zębów
• niewłaściwa technika szczotkowania zębów (zbyt twarde szczoteczki, poziome ruchy szczoteczką)

Ogólne

• palenie tytoniu
• stres
• cukrzyca
• niedobory witamin
• zaburzenia hormonalne
• nieprawidłowe odżywianie
• uwarunkowania genetyczne

#Preparaty profilaktyczne i wspomagające leczenie
.