Niezaspokojone potrzeby terapeutyczne w cukrzycy typu 2

Naukowcy szacują, że za 20 lat na cukrzycę typu 2 będzie chorować na świecie około 380 mln osób – dwa razy więcej niż obecnie. W Polsce już teraz na cukrzycę cierpi ponad dwa miliony osób. Jakie są przyczyny tej epidemii, z którą mamy do czynienia w ostatnich latach?

Badania epidemiologiczne prowadzone w wielu krajach świata, wskazują na postępujący wzrost zapadalności na cukrzycę na wszystkich kontynentach. Według Światowej Federacji Diabetologicznej, Polska jest wśród 10 krajów, w których odsetek występowania upośledzonej tolerancji glukozy (IGT) w populacji jest najwyższy. Natomiast częste występowanie IGT może przełożyć się na wysoką zapadalność na cukrzycę w przyszłości. Wzrastająca liczba przypadków zachorowań na cukrzycę, jak również wzrost związanych z nią powikłań wielonarządowych (angiopatia, nefropatia, retinopatia, polineuropatia) spowodował, że WHO uznała ją za chorobę społeczną wywierającą decydujący wpływ na ogólny stan zdrowia społeczeństwa. Jednakże, dzięki postępowi wiedzy, systematycznie modyfikowane jest podejście do rozpoznania cukrzycy i coraz bardziej udoskonala się leczenie tej choroby.

Czy dotychczasowe sposoby leczenia cukrzycy typu 2 są skuteczne i czy chronią przed powikłaniami tej choroby? Na czym polega nowoczesne podejście do terapii cukrzycy?

Mimo szerokiego wachlarza leków hipoglikemizujących, u większości chorych na cukrzycę typu 2 nie udaje się utrzymać prawidłowego wyrównania glikemii. Niezależnie od sukcesów w początkowym okresie stosowania doustnych leków hipoglikemizujących w miarę trwania choroby obserwuje się coraz mniejszą skuteczność leczenia. Powolnemu wzrostowi glikemii towarzyszy stopniowe zwiększanie ryzyka wystąpienia powikłań o charakterze mikro- i makroangiopatii. W wyniku wzrostu częstości wystąpienia powikłań naczyniowych chorzy na cukrzycę coraz dotkliwiej odczuwają ciężar choroby. Dodatkowym czynnikiem, istotnie pogarszającym wyrównanie metaboliczne oraz wrażliwość na insulinę u chorych na cukrzycę typu 2, jest występująca często otyłość. Większość stosowanych leków hipoglikemizujących powoduje bowiem przyrost masy ciała. Cukrzyca typu 2 obecnie stała się główną przyczyną ślepoty u osób dorosłych, niewydolności nerek, amputacji kończyn, a także głównym czynnikiem ryzyka niedokrwiennej choroby serca, zawału serca oraz udaru mózgu. W skali ogólnoświatowej cukrzyca stanowi piątą przyczynę zgonów, a liczba śmiertelnych ofiar tej choroby na świecie jest zbliżona do liczby umierających z powodu AIDS.

W ostatnich latach podjęto intensywne badania nad rolą wywodzących się z przewodu pokarmowego hormonów stymulujących wydzielanie insuliny przez komórki beta trzustki w odpowiedzi na bodziec glikemiczny, tzn. hormonów inkretynowych.

Na bazie tych zainteresowań w laboratoriach firmy Eli Lilly opracowana została substancja o nazwie eksenatyd (Byetta), która naśladuje niektóre działania hipoglikemizujące hormonu GLP-1.

Dla jakiej grupy pacjentów przeznaczony jest preparat Byetta? Czym różni się on od leków stosowanych dotychczas w terapii cukrzycy typu 2?

Byetta jest to innowacyjny, pierwszy zarejestrowany lek hipoglikemizujący z grupy inkretynomimetyków. Glukoregulacyjne działanie Byetty u pacjentów z cukrzycą typu 2 polega na zależnym od glukozy zwiększeniu wydzielania insuliny, hamowaniu wydzielania glukagonu, spowolnieniu opróżniania żołądka oraz zmniejszeniu łaknienia.

Preparat ten przeznaczony jest dla pacjentów z cukrzycą typu 2 po nieskutecznej terapii lekami doustnymi, a przed włączeniem insulinoterapii. Byetta jest lekiem zarejestrowanym przez Europejski Urząd Rejestracji Leków (EMA) do leczenia cukrzycy typu 2 w skojarzeniu z metforminą i/ lub pochodnymi sulfonylomocznika u pacjentów, u których nie uzyskano odpowiedniej kontroli glikemii w przypadku stosowania maksymalnych tolerowanych dawek doustnych leków przeciwcukrzycowych.

Atrakcyjność Byetty w leczeniu cukrzycy typu 2 wiąże się z tym, że regulacja wydzielania zarówno insuliny, jak i glukagonu są zależne od stężenia glukozy, co zmniejsza ryzyko hipoglikemii. Ryzyko hipoglikemii jest minimalne szczególnie wtedy, gdy Byetta jest łączona z metforminą. W związku z tym konieczność samodzielnych kontroli glikemii jest minimalna, szczególnie w porównaniu z leczeniem insuliną. Poza tym Byetta powoduje zmniejszenie masy ciała, co jest istotne, gdyż większość osób chorych na cukrzycę typu 2 jest otyła. Byetta jest wygodna w stosowaniu, ponieważ nie jest konieczne codzienne dostosowanie dawki preparatu w zależności od poziomu glikemii.

W jaki sposób należy stosować preparat Byetta? Jakich efektów można się spodziewać?

Byettę podaje się we wstrzyknięciach podskórnych. Leczenie za pomocą tego preparatu rozpoczyna się od dawki 5 µg dwa razy na dobę przez co najmniej miesiąc, po tym czasie dawkę można zwiększyć do 10 µg podawanych dwa razy na dobę.

U chorych leczonych dwoma doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi, będących kandydatami do insulinoterapii, leczenie preparatem Byetta może być bardzo interesujące. Lek ten poprawia kontrolę glikemii i dodatkowo powoduje korzystne działanie terapeutyczne w postaci trwałego spadku masy ciała. Uwzględniając rozwój powikłań sercowo-naczyniowych na tle czynników ryzyka związanych z otyłością, dostępność takich leków jak Byetta może przynieść korzyści terapeutyczne zwłaszcza pacjentom od dawna starającym się schudnąć.

Czy preparat Byetta jest już dostępny w Polsce? Czy jest szansa na jego refundację?

Terapia lekiem Byetta jest dostępna dla polskich pacjentów z cukrzycą typu 2 od września 2007 roku. Niestety, w przeciwieństwie do wielu krajów europejskich, w Polsce preparat nie jest jeszcze refundowany. Firma Eli Lilly złożyła stosowny wniosek refundacyjny i oczekuje na decyzję Ministra Zdrowia. Jesteśmy dobrej myśli, ponieważ Rada Konsultacyjna AOTM w pierwszych dniach marca br. wydała pozytywną rekomendację refundacyjną dla Byetty. Mamy nadzieję, że Byetta zostanie uwzględniona w najnowszym wykazie leków refundowanych, dzięki czemu polscy pacjenci zyskają szerszy dostęp do tej nowoczesnej terapii.

Dziękuję za rozmowę.