Łupież

Łupież

Łupież to dolegliwość polegająca na drobnopłatowym złuszczaniu w obrębie owłosionej skóry głowy. Badania dowodzą, że choroba ta występuje aż u połowy populacji.

W ogólnym pojęciu łupież powstaje w wyniku chorób skóry owłosionej, a choroby te prowadzącą do intensywnego złuszczania na powierzchni skóry głowy. Wyróżnia się kilka podtypów łupieżu, m.in. suchy, tłusty, łojotokowy, azbestowy, powstający w wyniku grzybicy skóry owłosionej czy łuszczycy. Z uwagi na różne podłoże patogenetyczne i odrębności kliniczne, każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia i leczenia.

Przyczyny

Czynniki wpływające na powstawanie łupieżu mogą być endogenne, np. wiek (najczęściej między 20. a 40. r.ż.), płeć (częściej u mężczyzn), zaburzenia hormonalne, obniżenie odporności, alergie, predyspozycje genetyczne, a także egzogenne – takie jak podrażnienie kosmetykami (stosowanie żeli, lakierów), niedokładne spłukiwanie, woda o dużej zawartości chloru, pora roku (największe nasilenie zmian jest zimą, mniejsze latem), nakrycia głowy, nadmierne, suche ogrzewanie, stres, brak wypoczynku, obecność mikroorganizmów.

Rozwojowi drobnoustrojów sprzyjają też warunki, w których dochodzi do podwyższonej aktywności gruczołów łojowych. Drobnoustroje chorobotwórcze poprzez aktywność lipolityczną przyczyniają się do uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych o działaniu drażniącym, prozapalnym. Z występowaniem łupieżu związana jest też obecność na skórze głowy lipofilnych grzybów drożdżopodobnych Malassezia spp. Drobnoustroje te wydzielają toksyny i enzymy lipolityczne oraz nasilają reakcje prozapalne i immunogenne.

Jednym z dowodów na znaczącą rolę tych grzybów w wywoływaniu choroby jest fakt, że leki przeciwgrzybiczne są niezwykle skuteczne w leczeniu łupieżu. Jeśli u pacjenta występuje tendencja do nadmiernego wydzielania łoju, grzyby mają dogodne warunki do życia i rozwoju, a tym samym istnieje większe ryzyko podrażnienia i rozwoju stanu zapalnego skóry.

Kolejną bardzo istotną przyczyną powstawania łupieżu jest hiperproliferacja naskórka, czyli nieprawidłowo przyspieszony proces fizjologicznego złuszczania. Wysoka aktywność mitotyczna prowadzi do niepełnej keratynizacji warstwy rogowej naskórka i tworzenia się na powierzchni skóry widocznych gołym okiem łusek. Istotne znaczenie mogą mieć także zburzenia immunologiczne – stąd łojotokowe zapalenie skóry często występuje u osób zakażonych HIV i chorych na AIDS, a także w chorobach neurologicznych, takich jak choroba Parkinsona, depresja. Uważa się, że w wyniku obniżenia odporności dochodzi do zaburzenia równowagi mikroflory zasiedlającej owłosioną skórę głowy.

Łupież tłusty

Powstaje zwykle po okresie dojrzewania u osób z nadmierną sekrecją łoju, na skórze owłosionej, skłonnej do przetłuszczania. W wyniku nadmiernego rogowacenia, na pewnych obszarach skóry lub na całej jej powierzchni, dochodzi do zlepiania się masy rogowej z łojem skórnym i tworzenia widocznej nawet gołym okiem łuski.

Zmiany skórne mają często charakter rumieniowo-złuszczających ognisk – przede wszystkim na owłosionej skórze głowy, okolicy zausznej i okolicy brwi. Zmiany niejednokrotnie jednak przekraczają linię owłosienia (zajmując czoło, okolicę zauszną), tworząc obraz określany jako corona seborrhoica. Choroba ma uporczywy, nawrotowy przebieg ze świądem i pieczeniem zajętych powierzchni. Na skórze zwykle rozwija się stan zapalny, dochodzi do przerzedzenia włosów, włosy stają się cienkie i łamliwe. Uciążliwości związane z łupieżem, polegające na świądzie skóry owłosionej, nadmiernym przetłuszczaniu włosów, a także niekiedy nieprzyjemnym zapachu, skłaniają pacjentów do częstszego, bardziej agresywnego mycia głowy, co nasila objawy choroby.

Z powodu przewlekłego przebiegu i umiejscowienia zmian w widocznych miejscach na głowie i twarzy, łupież tłusty zazwyczaj powoduje znaczny dyskomfort psychiczny i obniża jakość życia pacjentów. U osób starszych dolegliwości te stopniowo zmniejszają się.

Łupież suchy

Powstaje u osób, które nie mają skłonności do nadmiernego wydzielania łoju, ale ich skóra jest wybitnie wrażliwa na podrażnienia powstałe wskutek obecności grzybów drożdżopodobnych, źle dobranych kosmetyków czy zabiegów fryzjerskich. W tym przypadku dochodzi również do rozwoju stanu zapalnego, a następnie złuszczania. Pacjenci zauważają drobnootrębiaste, suche, szarobiałe łuski, początkowo w okolicy szczytowej głowy, które następnie mogą szerzyć się na okolicę ciemieniową i skroniową. Zmiany dotyczyć mogą także okolic brwi, a nawet pach oraz wzgórka łonowego.

Łupież azbestowy

Jest to rzadkie schorzenie o niewyjaśnionej etiologii. Na skórze powstają grube masy rogowe, przylegające ściśle do naskórka, o białym zabarwieniu przypominającym azbest. Możliwy jest związek choroby z zakażeniem bakteryjnym, grzybicą, a niekiedy z łuszczycą.

Leczenie

W większości przypadków łagodnego i średnio nasilonego łupieżu wystarczające jest leczenie miejscowe. Postępowanie lecznicze powinno być ukierunkowane na redukcję stanu zapalnego oraz na usunięcie czynnika infekcyjnego. Leczenie miejscowe należy prowadzić ostrożnie, ponieważ skóra chorych jest niekiedy szczególnie wrażliwa, a aplikacja preparatów miejscowych może powodować podrażnienie lub zaostrzenie choroby.

W leczeniu i profilaktyce niezwykle istotne jest dość częste mycie skóry owłosionej. Wskazane jest stosowanie letniej wody i delikatnych szamponów, pozbawionych działania drażniącego, o odpowiednim pH 5,5. Najlepiej, by szampon pozbawiony był substancji zapachowych, barwników i konserwantów.

W leczeniu stosuje się, w zależności od przeważających objawów, środki o działaniu keratolitycznym (np. kwas salicylowy, mocznik, rezorcyna), redukującym (dziegcie, związki siarki), a także preparaty o działaniu przeciwgrzybicznym (imidazole, cyklopiroks, siarczek selenu, pirocton olamine (oktopirox), sól cynkowa pirytionu). U pacjentów, u których utrzymuje się uporczywy świąd i stan zapalny na skórze owłosionej, konieczne jest zastosowanie preparatów przeciwzapalnych (glikokortykosteroidy, cyklopirox).

Cyklopirox jest lekiem, który oprócz działania na czynnik infekcyjny, wykazuje działanie przeciwzapalne. Wykazano, że lek ten ma działanie grzybobójcze i grzybostatyczne w odniesieniu do licznych gatunków grzybów chorobotwórczych, ale też jest lekiem przeciwzapalnym, poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn (PGE2) i leukotrienów (LTB4) w granulocytach wielojądrzastych. Dodatkowo hamuje syntezę 5-lipooksygenazy i cyklooksygenazy. Badania eksperymentalne wykazały, że cyklopirox swoją siłą działania przeciwzapalnego nie tylko przewyższa pozostałe leki przeciwgrzybiczne, a także hydrokortyzon, będący najsłabszym miejscowo działającym preparatem kortykosteroidowym. Wskazuje się również na fakt, że oprócz efektu przeciwgrzybiczego i przeciwzapalnego cyklopirox ma działanie przeciwbakteryjne na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, łącznie z Proteus sp. i

Pseudomonas aeruginosa.

Preparaty keratolityczne mają na celu rozluźnić połączenia między komórkami naskórka i ułatwić usunięcie zrogowaciałego. Najbardziej skuteczne są preparaty zawierające kwas salicylowy i mocznik. Usunięcie martwego naskórka powinno być zawsze pierwszym etapem leczenia, ponieważ poprzez ułatwienie penetracji daje to możliwość aktywnego działania innym lekom.

Preparaty redukujące – takie jak oktopirox, oczyszczona smoła pogazowa (dziegcie), czy siarczek selenu mają za zadanie spowolnić odnowę komórek naskórka i tworzenie się łuski. Niekiedy dobry efekt przynoszą środki roślinne o działaniu przeciwłojotokowym, np. pokrzywa, brzoza, kłącze tataraku, łopian, czarna rzepa. Przy stosowaniu tego typu preparatów należy zachować szczególną ostrożność z uwagi na ryzyko alergii na preparaty ziołowe.

Leczenie doustne

Zarówno w przypadkach bardzo nasilonych, współistniejących z łojotokowym zapaleniem na skórze gładkiej, jak też w bardzo przewlekłym i nawrotowym łupieżu, wskazane jest czasem zastosowanie leczenia doustnego. Lekiem z wyboru jest itrakonazol, ma on właściwości dobrego przenikania do skeratynizowanych tkanek. Lek wykazuje działanie terapeutyczne przez 2-4 tygodnie po zakończeniu leczenia, dlatego okres terapii może być krótki. Alternatywną terapię stanowi ketokonazol lub terbinafina.

Leczenie łupieżu jest skuteczniejsze, jeśli stosowane są środki uzupełniające się, działające na różne aspekty patogenetyczne. Choroba ta czasami jednak nawraca, dlatego wymaga systematycznego, niekiedy długotrwałego leczenia.

Łupież jest powszechną dolegliwością, stanowi problem, zarówno estetyczny, jak i terapeutyczny. Jednak w dobie dużej dostępności preparatów o wielokierunkowym działaniu eliminującym tę kłopotliwą przypadłość, pacjent może zawalczyć o zdrową, czystą skórę głowy.

4.9/5 - (193 votes)

Nikt nie pyta Cię o zdanie, weź udział w Teście Zaufania!

To 5 najczęściej kupowanych leków na grypę i przeziębienie. Pokazujemy je w kolejności alfabetycznej.

ASPIRIN C/BAYER | FERVEX | GRIPEX | IBUPROM | THERAFLU

Do którego z nich masz zaufanie? Prosimy, oceń wszystkie.
Dziękujemy za Twoją opinię.

POLECANE DLA CIEBIE

START TYPING AND PRESS ENTER TO SEARCH